Święto Pracy w Kanadzie 2025

Święto Pracy (Labour Day, po francusku Fête du Travail) obchodzone jest w Kanadzie w pierwszy poniedziałek września. To wydarzenie, z którego mieszkańcy Kraju Klonowego Liścia są wyjątkowo dumni, bowiem to oni zapoczątkowali strajki przyczyniające się do ustanowienia globalnego Święta Pracy i zmian w kwestii traktowania pracownika. Wszystko zaczęło się w grudniu 1872 roku, kiedy w Toronto zorganizowano masową manifestację solidarności popierającą strajk w Toronto Typographical Union (Związek Drukarzy). To prawie dekadę wcześniej niż sąsiedzi z Ameryki.


Strajki w Kanadzie

Strajk spowodowały kiepskie warunki pracy dla większości Kanadyjczyków. Kraj się rozwijał, przybywało wielu imigrantów, a każdy etat był na wagę złota. Dlatego też pracodawcy mogli oferować niskie wynagrodzenie za pracę ponad normę i praktycznie nie musieli przestrzegać żadnych praw pracowniczych, związanych choćby z bezpieczeństwem. Urlop, opieka lekarska czy socjalna to pojęcia nikomu wtedy nie znane. Komu się nie podobało, mógł się zwolnić, ponieważ na jego miejsce znajdowało się wielu chętnych. Związki zawodowe były wtedy w Kanadzie nielegalne, więc w pewnym momencie cierpliwość ludzi się skończyła. W prowincji Ontario powstał „Ruch dziewięciu godzin” (Nine-Hour Movement), a celem jego inicjatorów było zredukowanie tygodnia pracy do 58 godzin. Związek Drukarzy z Toronto roku wystąpił z taką petycją do swoich pracodawców, jednak ci zlekceważyli petentów.

25 marca 1872 roku Związek zorganizował paradę popierającą strajk, w której wzięło udział wielu Kanadyjczyków. Z tego powodu wielu jego członków straciło pracę, a organizatorzy zostali aresztowani. Nie poszło to jednak na marne, w społeczeństwie rozbudziły się buńczuczne nastroje. Parada z Toronto zainspirowała przywódców w Ottawie do przygotowania podobnego wydarzenia. 3 września 1872 roku siedem związków w stolicy kraju zorganizowało paradę o długości ponad kilometra, kierowaną przez grupę artyleryjską i strażaków. Protestujący udali się do domu premiera Johna A. MacDonalda, który został wciągnięty do powozu i przewieziony do ratusza, gdzie obiecał uchylić antyzwiązkowe prawa i uwolnić organizatorów strajku. Mcdonald dotrzymał słowa i uchwalił Ustawę o związkach zawodowych, a przywódcy strajku zostali zwolnieni z więzienia.


Ustanowienie święta

Parady odbywające się w poparciu dla „Ruch dziewięciu godzin” i strajku drukarzy doprowadziły do uchwalenia corocznej uroczystości. W 1894 roku premier John Thompson oświadczył, że Labour Day jest świętem narodowym. Początkowo obchodzone było wiosną, ale nie trwało to długo. Wkrótce wydarzenie zostało ustawowym świętem narodowym obchodzonym w całej Kanadzie w pierwszy poniedziałek września. Data pozostała niezmieniona, mimo że rząd bywał zachęcany do przyjęcia daty 1 maja, stosowanej przez większość państw.

Przeniesienie święta, oprócz zerwania z tradycją, mogło być postrzegane przez społeczeństwo jako dostosowanie kanadyjskich ruchów robotniczych do internacjonalistycznych sympatii. Innym ważnym powodem utrzymywania obecnej wrześniowej daty jest to, że Stany Zjednoczone obchodzą swój Dzień Pracy tego samego dnia. Amerykanie w tym przypadku zostali właśnie zainspirowani działalnością obywateli Kraju Syropu Klonowego. W Kanadzie podczas jednej z parad gościł Peter McGuire z Amerykańskiej Federacji Pracy, który po powrocie do Nowego Jorku 5 września 1882 roku zorganizował pierwsze Święto Pracy w USA. Doprowadziło to do krwawego strajku w Chicago znanego jako Haymarket Riot. To wydarzenie odbiło się szerokim echem na całym świecie, dzięki czemu w 1889 roku II Międzynarodówka uznała dzień 1 maja Świętem Pracy. W ten sposób uczczono pamięć o ofiarach. Wszystko jednak zaczęło się w Kanadzie.


Obchody Labour Day

Tradycyjnie Dzień Pracy w Kanadzie był okazją do kampanii społecznych i promowania praw pracowniczych podczas parad i pikników organizowanych przez związki zawodowe. Ta największa odbywa się oczywiście w Toronto, czyli miejscu gdzie wszystko się zaczęło. Parady nadal odgrywają one ważną rolę, ale czas zrobił swoje. Dziś Kanadyjczycy są jednym z najbogatszych państw na świecie, a prawa pracownicze są przestrzegane jak nigdzie indziej. O przykrych doświadczeniach ich przodków mogą poczytać w książkach. Dlatego też wiele osób widzi w pierwszym poniedziałku września okazję do zabawy, tudzież odpoczynku. Dla obywateli tego państwa jest to po prostu długi weekend, uważany za nieoficjalny koniec lata. Wielu z nich wyjeżdża poza miasto, na przykład nad jeziora, albo do znajomych. Popularnością cieszą się też wizyty w parkach narodowych. W wielu miastach organizowane są parady i pikniki, pokazy sztucznych ogni, koncerty i inne wydarzenia artystyczne. Dla studentów Labour Day to ostatnie chwile wakacji przed powrotem do szkoły.

Tradycyjnym wydarzeniem z okazji Święta Pracy w Kanadzie jest Labor Day Classic. To impreza kanadyjskiej ligi piłkarskiej (CFL), w której prawie zawsze grają ze sobą ci sami rywale. Co ciekawe, ta tradycja rozpoczęła się w 1949 roku, więc poprzedza założenie CFL o dziewięć lat. Niektóre drużyny noszą specjalne odświętne koszulki, w ramach Labor Day Classic grają ze sobą: Edmonton Eskimos i Calgary Stampeders, Winnipeg Blue Bombers i Saskatchewan Roughriders, Toronto Argonauts i Hamilton Tiger-Cats oraz Ottawa Redblacks i Montreal Alouettes.

W ostatnich latach coraz większą popularnością cieszy się rajd The Wharf Rat Rally w malowniczym miasteczku Digby (Nowa Szkocja). To pomysł Petera Robertsona i Alexa Joannidesa, ich event gromadzi już nie tylko motocyklistów, ale artystów, tancerzy czy kaskaderów z całego kraju.

Jedną z tradycji jest noszenie białych ubrań po Święcie Pracy. Biel to kolor lata, a dzień pracy nieoficjalnie oznacza koniec tego ciepłego okresu. Może to też nawiązywać do statusu dla nowych członków klasy wyższej i średniej na przełomie XIX i XX wieku.

Kanadyjczycy z uśmiechem świętują Święto Pracy, z jednej strony to bardzo pozytywny naród, ale z drugiej nie maja wielu powodów do narzekań. Duża w tym zasługa ich przodków, którzy pod koniec XIX wieku przetarli szlaki kanadyjskim pracownikom.