King to jeden z najsławniejszych Amerykanów. Jego wystąpienie zaczynające się od słów „I have a dream” wryło się w świadomość ludzi na całym świecie. Nie dziwne więc, że w USA dzień jego urodzin jest świętem narodowym. Nie przyszło to jednak łatwo - zwolennicy bojownika o prawa człowieka walczyli o to ponad 15 lat.
Walka o ustanowienie święta
Dzień Martina Luthera Kinga czyli Martin Luther King, Jr. Day (MLK Day) obchodzony jest w Stanach Zjednoczonych w trzeci poniedziałek stycznia. Jest to dzień wolny od pracy, zamknięte są urzędy federalne, banki oraz szkoły.
Kampania na rzecz uhonorowania Kinga zaczęła się wkrótce po jego śmierci. Przedstawiciel Izby Reprezentantów USA John Conyers (demokrata z Michigan) oraz senator Edward Brooke (republikanin z Massachusetts) przedstawili w Kongresie projekt ustawy, która miała uchwalić urodziny Martina Luthera Kinga jako święto państwowe. Ustawa została poddana głosowaniu w 1979 roku, zabrakło jednak kilku głosów, by ją zatwierdzić.
Przeciwnicy argumentowali to zbyt wysokimi kosztami dla budżetu, a także wielowiekową tradycją, która wykluczała uhonorowanie w ten sposób osoby prywatnej, niesprawującej funkcji publicznej. W całej historii Stanów Zjednoczonych tylko dwie osoby miały święto w dniu urodzin: Jerzy Washington i Krzysztof Kolumb.
Zwolennicy Kinga, m. in. z Centrum imienia Martina Luthera Kinga nie dawali za wygraną i zwrócili się do społeczeństwa o pomoc. W kampanie zaangażował się Stevie Wonder. W 1980 roku wypuścił z tej okazji singiel „Happy Birthday", a rok później był gospodarzem konferencji Rally For Peace. W Waszyngtonie w 1982 i 1983 roku zorganizowano marsze, na których pojawiło się około 500 000 osób. Do tego ponad sześć milionów ludzi podpisało petycję do Kongresu o uchwalenie święta i była to największa petycja w historii Ameryki. Niektórzy senatorowie nadal sprzeciwiali się jednak ustawie uchwalającej narodowy Dzień Martina Luthera Kinga. Pastora oskarżano o związki z komunistami, niewierność wobec żony oraz przypominano, że był przeciwnikiem wojny w Wietnamie. Także Prezydent Reagan początkowo sprzeciwiał się powołaniu MLK Day, kierując się zbyt wysokim obciążeniem dla budżetu państwa. W 1983 roku zatwierdził jednak święto, a po raz pierwszy obchodzono je trzy lata później, dokładnie 20 stycznia 1986 roku.
To jednak nie był koniec walki o uhonorowanie Martina Luthera Kinga. Niektóre stany sprzeciwiły się tej idei, nadając alternatywne nazwy lub łącząc wydarzenie z innymi obchodami. Stan Arizona, który początkowo przyjął ustawę pod rządami demokraty Bruce Babbitta, wycofał się, gdy następcą został republikanin Evan Mecham. Doszło nawet do tego, że Super Bowl, czyli finałowy mecz o mistrzostwo w futbolu amerykańskim zawodowej ligi National Football, który miał być rozegrany w 1993 roku na Sun Devil Stadium w Tempe, został zbojkotowany i przeniesiony do Rose Bowl w Pasadenie (Kalifornia). Tym samym Arizona straciła możliwość uzyskania ogromnych zysków z przeprowadzenia tego prestiżowego wydarzenia, a święto i tak w końcu wprowadzono. Oficjalnie Martin Luther King, Jr. Day we wszystkich 50 stanach obchodzono więc dopiero w 2000 roku. Karolina Południowa to ostatni stan, który uchwalił płatny urlop dla wszystkich pracowników państwowych. Natomiast ostatnim, gdzie nazwę „Dzień Praw Obywatelskich” zmieniono na Dzień Martina Kinga było Utah.
Obchody MLK Day
Założone w 1968 roku przez Corettę Scott King (żona Martina Luthera Kinga) Centrum imienia Martina Luthera Kinga w Atlancie jest miejscem, gdzie odbywają się uroczyste obchody MLK Day. Wydarzenie gromadzi tłumy ludzi, a w programie jest wystąpienie prezydenta Stanów Zjednoczonych oraz polityków, działaczy społecznych z całego kraju. Hasło, które przyświeca obchodom urodzin króla brzmi „Remember! Celebrate! Act! King's Dream for Our World”, a więc „Pamiętaj! Świętuj! Działaj! Marzenie Kinga dla naszego świata”.
W całej Ameryce z okazji święta odbywają się marsze na rzecz równości, koncerty, przedstawienia teatralne, konferencje itp. Największą wartość MLK Day stanowi jednak czyn społeczny. W 1994 roku senator Harris Wofford oraz kongresmen John Lewis zaproponowali, by Martin Luther King Jr. Day był dniem aktywności społecznej, wolontariatem na jego cześć. Ustawę podpisał prezydent Bill Clinton w dniu 23 sierpnia 1994 roku. W całych Stanach Zjednoczonych odbywają się więc najróżniejsze inicjatywy społeczne. Przykład daje sam prezydent, który np. serwuje posiłki potrzebującym. Obywatele we wszystkich 50 stanach wykonują najróżniejsze akcje charytatywne. Są to m. in.:
- zbieranie żywności, odzieży dla biednych,
- odnawianie domów, szkół, fundacji, domów weterana,
- warsztaty i szkolenia, np. poświęcone tematyce szukania pracy, zarządzanie budżetem,
- upiększanie zabytków poświęconych przywódcom praw obywatelskich,
- sprzątanie plaż, dzielnic.
Amerykanie podczas MLK Day próbują więc odtworzyć marzenie słynnego pastora, czyli świat bez przemocy, nienawiści, nierówności. W ten jeden dzień obywatele Stanów Zjednoczonych wspólnie próbują rozwiązać najważniejsze problemy niszczące ich społeczeństwo, wydobyć potencjał kraju. Z tego King byłby dumny.
Jak King zmienił Amerykę?
Martin Luther King urodził się 15 stycznia 1929 roku. Dorastał w Atlancie, czyli w południowej części kraju. Tam dyskryminacja rasowa była znacznie dotkliwsza niż w północnej części USA. Gdy King wyjechał na północ, zobaczył jak wygląda świat, gdzie czarni i biali są równi. To wpłynęło na jego działalność na rzecz praw obywatelskich. Już jako pastor zasłynął płomiennymi przemówieniami i działalnością na rzecz czarnej społeczności. Jedno z takich wystąpień było impulsem dla Rosy Parks, która 1 grudnia 1955 roku odmówiła ustąpienia w autobusie miejsca przeznaczonego dla białych. Gdy ją aresztowano, King stanął na czele bojkotu autobusów miejskich i zrobiło się o nim głośno. Wyrósł na największego przywódcę afroamerykańskiego na Południu, a wkrótce w całym kraju.
Po wystąpieniu w Birmingham w Alabamie w 1963 roku sprowokował zaangażowanie się administracji J.F. Kennedy’ego w obronę praw obywatelskich czarnoskórych. 28 sierpnia tego samego roku poprowadził Marsz na Waszyngton podczas którego wygłosił słynne przemówienie, znane później pod tytułem „Mam marzenie”. Marsz uważany jest za jedno z przełomowych wydarzeń w walce z segregacją rasową w Stanach Zjednoczonych. Wywarł on duży wpływ na opinię publiczną oraz prezydencie Johnie Kennedym, który poruszył w Kongresie temat praw obywatelskich. King doprowadził więc do wprowadzenia prawa głosu dla Afroamerykanów, praw czarnoskórych pracowników i zniesienia segregacji rasowej. Większość z nich została włączona do ogółu praw amerykańskich przez dokumenty zwane Civil Rights Act (1964) i Voting Rights Act (1965). Wprowadził je Lyndon B. Johnson, następca zamordowanego w Dallas prezydenta Kennedyego.
Pastor Martin Luther King miał nie tylko wielu zwolenników, ale i wrogów. Zginął 4 kwietnia 1968 roku w Memphis, gdzie King wspierał akcję wyrównania płac białych i czarnych pracowników. Został zastrzelony przez Jamesa E. Raya, którego skazano na 99 lat więzienia. Sprawca zmarł w 1998 roku po odbyciu 30 lat kary.
King to m. in. laureat pokojowej Nagrody Nobla z roku 1964, Człowiek Roku 1963 magazynu „Time”. Mówi się, że przyniósł nadzieję i uzdrowił Amerykę.