Święto Dziękczynienia w Kanadzie 2023

Święto Dziękczynienia, czyli Thanksgiving Day lub Thanksgiving to jedno z najważniejszych kanadyjskich świąt, a zarazem najbardziej lubianych przez obywateli tego kraju. Powód jest prosty – w tym dniu odbywają się spotkania rodzinne, którym towarzyszy pyszny indyk. Święto upamiętnia dziękczynienie, które odbyło się w 1578 roku na terenie obecnej prowincji Nowa Fundlandia i Labrador. W ten sposób Martin Frobisher wspólnie z tubylcami okazał wdzięczność Bogu za przeżycie długiej podróży morskiej.


Tradycja dziękczynienia

Święto Dziękczynienia związane jest z angielskim podróżnikiem Martinem Frobisherem i można zaryzykować stwierdzenie, że wszystko było nieco przypadkowe. Ten odkrywca próbował bowiem znaleźć drogę morską do Chin, tymczasem wylądował w Kanadzie, gdzie założył osadę. W 1578 roku Frobisher odprawił oficjalny ceremoniał na terenie obecnej prowincji Nowa Fundlandia i Labrador - podziękowanie za przeżycie długiej wyprawy, której towarzyszyły choćby sztormy. Podróżnicy wspólnie z tubylcami odmówili modlitwę, a następnie zjedli soloną wołowinę, suchary i groszek. Uczta trwała kilka dni.

W ten sposób Frobisher wraz z towarzyszami zapoczątkował tradycję dziękczynienia, którą kontynuowało wielu późniejszych osadników z Francji czy Anglii. On sam został natomiast uhonorowany tytułem szlacheckim, a zatokę, przez którą wpłynął, nazwano Frobisher Bay. Warto wspomnieć, że wcześniej podobne dziękczynienia odprawiały indiańskie tubylcze ludy Kanady, były one podziękowaniem dla duchów zmieniających pory roku za jesienne zbiory. Za najważniejsze uznaje się jednak to, które miało miejsce w 1578 roku. Z kolei dziękczynienie, które upamiętniają Amerykanie, miało miejsce dopiero kilkadziesiąt lat później (w 1621 roku w Plymouth).

Początki kanadyjskiego Święta Dziękczynienia przypisuje się również francuskim osadnikom, którzy przybyli do Nowej Francji w XVII wieku. Organizowali oni pod koniec żniw biesiady i dzielili się jedzeniem z rdzennymi ludami tego regionu. Francuska nazwa tego święta to Jour de l'action de grâce.


Historia Thanksgiving Day

Gdy do Kanady zaczęło przybywać coraz więcej osadników, obchody Święta Dziękczynienia stały się powszechne. Nowi imigranci z takich krajów jak Irlandia, Szkocja, Francja czy Niemcy dodawali swoje tradycje. Podczas i po rewolucji amerykańskiej uchodźcy, którzy pozostawali lojalni wobec Wielkiej Brytanii i przenieśli się ze Stanów Zjednoczonych do Kanady także przywieźli swoje zwyczaje i praktyki, takie choćby jak jedzenie indyka czy dyni.

Jedno z pierwszych oficjalnych i głośniejszych Świąt Dziękczynnych miało miejsce w 1763 roku po zakończeniu wojny siedmioletniej. Wraz z przekazaniem Nowej Francji Brytyjczykom, mieszkańcy Halifax zorganizowali uroczyste obchody. Kiedy Kanada była podzielona na Dolną i Górną Kanadę, obie te prowincje obchodziły święto w różnych terminach. Często miały one związek z jakimś konkretnym upamiętnieniem, np. Górna Kanada wybrała 18 czerwca (dzień bitwy pod Waterloo w 1815 roku). W 1838 roku Dolna Kanada wykorzystała Święto Dziękczynienia, aby uczcić koniec Dolnej Rebelii Kanadyjskiej. Po rebelii regiony zostały połączone w jedną prowincję Kanady, gdzie wspólnie świętowano od 1850 do 1865 roku. W tym okresie było ono uroczystym świętem w środku tygodnia. Pierwszy Dzień Dziękczynienia po oficjalnym uchwaleniu Konfederacji (1 lipca 1867 roku) był obchodzony jako święto obywatelskie 5 kwietnia 1872 roku, by uczcić odzyskanie zdrowia przez księcia Walii Edwarda VII, późniejszego króla.

Przez wiele lat Thanksgiving Day przypadało pod koniec października, albo na początku listopada. W 1879 roku ogłoszono je świętem narodowym, i także obchodzone było w rożnych terminach, np. po zakończeniu I Wojny Światowej ustalono, że Dzień Rozejmu i Święto Dziękczynienia będą miały wspólny termin, a już w 1931 roku stały się oddzielnymi wydarzeniami. Temat obchodów również zmieniał się co roku, aby odzwierciedlić ważne wydarzenia, za które należy być wdzięcznym. W początkowych latach był przede wszystkim dedykowany obfitym zbiorom.

W 1957 roku Parlament za sprawą gubernatora generalnego Kanady Vincenta Masseya wydał proklamację którą ustalił ostatecznie datę obchodów na drugi poniedziałek października. Jest to więc ponad miesiąc wcześniej od Stanów Zjednoczonych, gdzie świętuje się w czwarty czwartek listopada.

Święto Dziękczynienia to święto państwowe w Kanadzie we wszystkich prowincjach, z wyjątkiem Wyspy Księcia Edwarda, Nowej Fundlandii i Labradoru, Nowego Brunszwiku i Nowej Szkocji. Większość ma dzień wolny od pracy, a wszystkie szkoły i urzędy pocztowe są zamknięte, także wiele sklepów, firm i organizacji. W Nowym Brunszwiku Święto Dziękczynienia jest zalecanym dniem odpoczynku , co oznacza, że firmy muszą być zamknięte. W Nowej Szkocji niektóre sklepy są czynne, ale pracownicy mają prawo odmówić przyjścia do pracy.


Zwyczaje

Dzień Dziękczynienia jest przede wszystkim świętem rodzinnym. To najlepsza okazja do tego, by wspólnie z bliskimi dziękować za wszelkie dobra. To sens dziękczynienia, dawniej dziękowano za udane zbiory, dziś jest podobnie. Możliwość zjedzenia wspólnego posiłku z najbliższymi to w końcu przywilej, o który kiedyś wcale nie było łatwo.

Thanksgiving jest więc kultywowaniem więzi rodzinnych, można to przyrównać do wigilii Bożego Narodzenia, tyle że aura za oknem jest nieco inna. W Kanadzie trwa tzw. Indian Summer - w Polsce zwane babim latem lub Złotą Jesienią. Słońce wciąż więc jeszcze przygrzewa, a kolorowe liście drzew upiększają krajobraz. W związku z tym, że to najprawdopodobniej ostatnie ciepłe dni, wielu obywateli Kraju Klonowego Liścia wykorzystuje święto do aktywności na świeżym powietrzu, takich jak wędkowanie, spacer po pięknych parkach narodowych czy weekend w domku letniskowym.

Jeśli mówimy o uczcie rodzinnej, to nie można pominąć jedzenia. Na kanadyjskich stołach króluje oczywiście pieczony indyk nadziewany pieczywem, podawany z żurawiną i ziemniakami purée polanymi sosem powstałym z pieczenia ptaka. Jest to smaczna potrawa, ale dawniej dzięki niej osadnicy mogli przeżyć w trudnych warunkach. To właśnie Indianie najprawdopodobniej nauczyli osadników polować na te ptaki. Indyk jest też w pewnym sensie symbolem nagrody, w pierwszej połowie XX wieku żeby go kupić, trzeba było przepracować cały dzień. Dziś w całym kraju są one sprzedawane za znacznie przystępniejszą cenę, ale nadal uważany jest za „świąteczną” potrawę.

Podczas rodzinnej uczty z okazji Święta Dziękczynienia nie brakuje różnego rodzaju warzyw, jak kabaczki, cukinia, brukselka, kukurydza. Tradycyjnymi deserami na Thanksgiving są jabłecznik i placek z nadzieniem z dyni i szarlotka. Często podaje się też regionalne potrawy i desery, w tym łososia, dziczyznę, tartę maślaną (ciasto drobiowe, duma Ontario ) i Bar Nanaimo (trzywarstwowy deser, który nosi nazwę od miasta Nanaimo w Kolumbii Brytyjskiej).

W trakcie Święta Dziękczynienia odbywa się bardzo ciekawy festiwal Kitchener-Waterloo Oktoberfest. Wydarzenie w Kitchener i Waterloo (Ontario) trwa dziewięć dni i jest oparte na oryginalnym niemieckim festiwalu. Odwiedza go wiele osób, o czym świadczy, że to drugi co do wielkości Oktoberfest na świecie, ustępujący więc jedynie bawarskiemu oryginałowi. Największą atrakcją festiwalu jest oczywiście piwo, ale podczas Thanksgiving Day ma miejsce tradycyjna parada, która jest transmitowana przez telewizję. Szacuje się, że uczestniczy w niej nawet 150 000 ludzi.

Miłośnicy futbolu amerykańskiego emocjonują się z kolei Thanksgiving Day Classic, czyli świątecznym pojedynkiem drużyn z ligi Canadian Football League (CFL). Jest to jeden z dwóch tygodni, w których rozgrywki ligowe odbywają się w poniedziałkowe popołudnia. Podobna sytuacja występuje podczas Święta Pracy Labour Day, tyle że wtedy grają ze sobą zawsze te same drużyny.

Święto Dziękczynienia w Kanadzie ma duże znaczenie dla obywateli tego kraju, o czym świadczy fakt, że poprzedzające je dni nie oznaczają zakupowego szaleństwa. Ludzie naprawdę koncentrują się na spotkaniach rodzinnych, to dla nich największa radość.