Środa

Wczoraj, 20 listopada 2024, była środa

Pochodzenie nazwy środa w języku słowiańskim stanowi wyjątek na tle innych dni. W tym przypadku bowiem pochodzi ona z nomenklatury tradycji biblijno – chrześcijańskiej, żydowskiej, gdzie niedziela jest pierwszym dniem tygodnia. Środa ma więc swoje źródło w słowie „środek”, czyli oznacza środek tygodnia. Polska, podobnie jak wiele innych państw, używa jednak ustaleń zgodnych z normą ISO-8601, gdzie środa jest trzecim dniem tygodnia (a nie czwartym). Inne języki słowiańskie stosują tę samą zasadę: białoruski „serada”, bułgarski „сряда” („sryada”), czeski „středa”, rosyjski „среда” („srieda”), serbski, chorwacki „srijeda”, macedoński „среда” („sreda”), słowacki „strefa”, ukraiński „середа” („sereda”). Podobną etymologię stosują kraje północne z kontynentu europejskiego: fińska nazwa to „keskiviikk”, islandzka „miðvikudagur" czy farerska : „mikudagur".

W wielu państwach zasada określania dni tygodnia jest nieco inna niż w Polsce oraz krajach słowiańskich. W mitologii rzymskiej około II lub III wieku do każdego dnia przypisano jednego opiekuna, którymi byli bogowie nazywani też planetami. Środa w mitologii rzymskiej poświęcona została Merkuremu, bogowi handlu, zysku i kupiectwa. Stąd łacińska nazwa „dies Mercurii” („dzień Merkurego”) ma swoje odzwierciedlenie w niektórych językach europejskich: np. hiszpańskie „miércoles”, francuskie „mercredi”, włoskie „mercoledì” czy rumuńskie „miercuri”. W języku walijskim „dzień Merkurego” to „dydd mercher".

W niektórych językach Merkury zastąpiony został bogiem z mitologii nordyckiej Odynem. To najważniejsza postać w tym panteonie, bóg m. in. wojny, mądrości, władzy. Jest on znany również jako Woden, dlatego w języku angielskim mamy „Wednesday” („Woden’s Day”), czy w holenderskim „woensdag”. W Niemczech do X wieku również obowiązywała nazwa hołdująca bogowi, czyli „Wodanstag”, jednak później zdecydowano się na nomenklaturę określającą kolejność dni tygodnia. Obecnie środa po niemiecku nazywa się więc „Mittwoch”, co jest połączeniem wyrazów „mitte” (środek) oraz „woche” (tydzień).

Jest spora grupa języków, gdzie nazwa dnia bezpośrednio nawiązuje do czwartego dnia tygodnia. Portugalczycy używają słowa „quarta-feira” , w języku greckim środa to „Tetarti” („Τετάρτη”) co oznacza po prostu „czwarty". Są to również takie języki jak armeński, gruziński, turecki, perski, czy arabski.

W krajach azjatyckich środa to „dzień wody”, ponieważ planeta Merkury utożsamiana jest z żywiołem wody. W języku japońskim środa to „ 水 曜 日”(„sui youbi”), w języku koreańskim „수요일” („su yo il”). W Indiach Budhavara jest złączeniem słów „vāra”, czyli dzień oraz „Budha”. Mitologia hinduistyczna imienia Budha używa dla określenia Merkurego.

Kolejne dni

Ciekawostki

Środa Popielcowa to w kalendarzu katolickim pierwszy dzień Wielkiego Postu. Tego dnia kapłan na znak pokuty posypuje głowy wiernych popiołem. Tradycja ta pojawiła się w VIII wieku, a w XI wieku papież Urban II uczynił go obowiązującym zwyczajem w całym Kościele. Od tego czasu obowiązuje zasada, że popiół pochodzi z palm poświęconych w Niedzielę Palmową z ubiegłego roku.

Wielka Środa w liturgii chrześcijańskiej jest czwartym dniem Wielkiego Tygodnia. Podczas ewangelii wspomniany jest moment zdrady Judasza. Także wyznawcy prawosławia przez cały rok w środę upamiętniają zdradę Jezusa.

W Ameryce Północnej środa nazywana jest niekiedy „dniem garbowym " jako że to środkowy dzień - lub „garb" typowego tygodnia pracy.

W Birmie dzieci urodzone w środę przed 12 w południe, tradycyjnie otrzymują imię rozpoczynające się od jednej z czterech liter alfabetu, zwanego boudehunan.

Fani piłki nożnej środy kojarzą z pewnością z rozgrywkami elitarnej Ligi Mistrzów. Choć już od pewnego czasu mecze Champions League rozgrywane są też we wtorek, to jednak środa zawsze pozostaje głównym dniem tych zawodów.

Ze środą wiąże się dawny przesąd kupiecki, który wielu dzisiejszych handlowców nadal traktuje poważnie. Chodzi o to, by w środę nie otwierać nowego sklepu. Czemu? Sprawa jest prosta – biznes nie przyniesie zysku.

Kartki z środowej historii

- 20 lipca 1969 roku misja kosmiczna, której głównym celem było pierwsze lądowanie człowieka na Księżycu, zakończyła się sukcesem. Zwycięska drużynę tworzył statek Apollo 11 oraz Neil Armstrong i Edwin „Buzz” Aldrin.

- 29 października 1969 roku to ważny dzień dla Internetu, bez którego już mało kto dziś wyobraża sobie życie. W Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles wysłano pierwszą wiadomość przez ARPANET, czyli przodka Internetu.