Do najbliższych obchodów Wielkanocy Prawosławnej zostały 192 dni, czyli 6 miesięcy i 11 dni.

W 2021 roku Wielkanoc Prawosławna przypada na 2 maja (niedziela).

Zmartwychwstanie Chrystusowe, nazywane również Zmartwychwstaniem Pańskim lub Paschą Chrystusową to najważniejsze święto dla chrześcijan, zarówno tych z zachodu jak i wschodu. Zostało ustanowione już w czasach apostolskich i do czasu wprowadzenia reformy kalendarza obchodzono je w tym samym terminie. Obecnie różnica pomiędzy Kościołem katolickim a prawosławnym może wynosić nawet 5 tygodni. „Święto Świąt”, jak nazywają prawosławni Wielkanoc Prawosławną, przypada w pierwszą niedzielę po pełni księżyca wg. kalendarza juliańskiego, po obchodach Paschy żydowskiej.


Cud zmartwychwstania

Zmartwychwstanie Pańskie oraz poprzedzającą je mękę i śmierć opisali wszyscy czterej ewangeliści, było to najważniejsze zdarzenie w historii chrześcijaństwa. Gdy Zbawiciel umarł na krzyżu, apostołowie w pośpiechu pochowali go w pobliskim grobie, bowiem zbliżał się szabat, a więc dzień, w którym Żydzi powinni się tylko modlić. W niedzielę Maria Magdalena wraz z towarzyszkami przyszła do grobu, by namaścić ciało Syna Bożego wonnymi olejkami, jednak grób był otwarty, a w środku nikogo nie było. Wtedy kobietom ukazał się Anioł, który pozwiedzał im o cudownym zmartwychwstaniu Pana.


Pascha - obchody w Cerkwi

W Kościele wschodnim obchody Wielkanocy przypadają na niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Cerkwie przyozdabia się kwiatami, białymi szatami i światłami, również celebrans, czyli ksiądz odprawiający nabożeństwo, ubrany jest w odświętne białe szaty liturgiczne. Ważnym elementem w świątyni jest też całun, zwany płaszczanicą. To bogato zdobiona tkanina, na której widnieje wizerunek Chrystusa otoczonego przez Matkę, uczniów, niewiasty i aniołów. Jest ona wystawiana tylko w Wielki Piątek i Wielką Sobotę. Nabożeństwa sprawowane są przy otwartych, królewskich wrotach ikonostasu.

Wierni spotykają się już o 23.30 w Wielką Sobotę i uczestniczą w krótkim nabożeństwie zwanym Jutrznią paschalną oraz w procesji. Zgodnie z tradycją okrążają trzykrotnie cerkwię od zachodu na wschód i zatrzymują się przed zamkniętymi drzwiami, które symbolizują otchłań piekła. Gdy kapłan zapuka trzy razy krzyżem i otworzy je, ortodoksyjni chrześcijanie mogą wejść do środka. To odniesienie do bam raju oraz niewiast, które udały się o świcie do grobu Jezusa żeby namaścić ciało. Wyznawcy obrządku bizantyjskiego w ten sposób odprawiają rytuał odwalenia kamienia z grobu Chrystusa.

Po tym doniosłym wydarzeniu, wierni śpiewają psalmy do późnych godzin nocnych. Charakterystycznym motywem dla obchodów Wielkanocy Prawosławnej w obrządku bizantyjskim jest wychodzenie księdza przed ikonę i wznoszenie okrzyków „Chrystus zmartwychwstał!”. Wierni odpowiadają wtedy duchownemu „Prawdziwie zmartwychwstał!”. Pozdrawianie wiernych przez celebransa symbolizuje ukazywanie się zmartwychwstałego uczniom.

Ciekawostkę stanowi fakt, że na znak uniwersalności wiary Ewangelię w czasie Liturgii śpiewa się w kilku językach, m. in. cerkiewnosłowiańskim, łacińskim i greckim. Uroczyste nabożeństwo w Kościele prawosławnym kończy obrzęd myronowania, który polega na namaszczeniu wiernych świętym olejem oraz poświęcenie chleba. Część tego chleba wierni spożywają, a resztę przechowują jako relikwię.

Liturgia rezurekcyjna odprawiana jest w niedzielę o 6. 00 rano. Kapłani obnoszą Najświętszy Sakrament w procesji wokół kościoła. Po południu w cerkwiach odbywa się paschalna Wielka Wieczernia.


Prawosławne koszyczki

Podobnie jak katolicy, także prawosławni udają się do cerkwi by poświęcić jedzenie (tradycyjnie do koszyczków wkłada się również świeczki), które zostanie spożyte podczas niedzielnego śniadania. Na stole nie może zabraknąć jajek, mięsa, paschy serowej i babki wielkanocnej zwanej kuliczem, która jest symbolem doskonałości oraz dostatku. Najczęstszymi dodatkami do kulicza są kandyzowane owoce, migdały i orzechy. Po 40 dniowym poście można wreszcie zjeść ulubione potrawy.


Czerwone pisanki

A jak wyglądają pisanki u wyznawców obrządku bizantyjskiego? Są dość charakterystyczne, bowiem mają czerwony kolor. Nawiązują one do rzymskiego cesarza Tyberiusza, który chcąc powstrzymać głoszenie przez św. Marię Magdalenę Ewangelii powiedział, że prędzej uwierzy, że białe jajko zamieni się w czerwone, niż w zmartwychwstanie zmarłych. Cesarz musiał więc zmienić zdanie, przyjął nawet chrzest. Czerwień symbolizuje też krew Jezusa przelaną za grzechy, ale i miłosierdzie oraz nadzieję.

Dawniej na Podlasiu w Noc Wielkanocną można było spotkać wędrujących wołoczebników, którzy śpiewając, życzyli gospodarzom pomyślności. Dziś jest to rzadko pielęgnowany zwyczaj, choć w Załukach w gminie Gródek nadal obecny. Dziś mianem wołoczebników określa się raczej wielkanocne prezenty. Dzieci mogą liczyć na słodycze, dorośli dbają o to, by wymienić się pisankami.