Prawosławne Wszystkich Świętych 2023

Wszystkich Świętych to ważne wydarzenie dla katolików, polegające na wspominaniu zmarłych, modlitwie za nich. W Kościele prawosławnym także występuje święto o takiej nazwie, ale znacznie się różni, zarówno terminem obchodów, atmosferą jak i zwyczajami. Święto przypada w Cerkwi w pierwszą niedzielę po Dniu Świętej Trójcy (Pięćdziesiątnica).

Święto znane jest od końca IV - V wieku. Początkowo w niepodzielonym jeszcze Kościele, Dzień Wszystkich Świętych związany był z Pięćdziesiątnicą, czyli wspomnieniem zesłania Świętego Ducha na apostołów. Dla Żydów, którzy jako pierwsi je obchodzili była to forma podziękowania za udane zbiory. W późniejszym czasie sens tego wydarzenia nieco się rozszerzył i dziękowano Bogu także za owoce działania Ducha – świętych. Wśród nich było oczywiście wielu męczenników, którzy oddali życie za wiarę. Stąd początkowo nazywało się Dniem Pamięci Męczenników – obchodzono je 13 maja oraz w piątek po Wielkanocy. Za panowania papieża Grzegorza IV (827-844) zostało przeniesione na 1. dzień listopada dla całego Kościoła chrześcijańskiego. W tym momencie dochodzimy jednak do wyjaśnienia, dlaczego Wszystkich Świętych w Cerkwi obchodzone jest w innym terminie – postanowiono zachować pierwotną datę obchodów, czyli pierwszą niedzielę po Pięćdziesiątnicy.

Razem z wiernością tradycji zachowano radośniejszą atmosferę tego święta. Z jednej strony w odróżnieniu od katolików, wyznawcy obrządku bizantyjskiego nie przywiązują takiej wagi do odwiedzania cmentarza w tym dniu. Najważniejsza jest modlitwa w Cerkwi. W Kościele prawosławnym w Dniu Wszystkich Świętych zmienia się księgę liturgiczną - Triodion na Oktōēchos. Rankiem rozpoczyna się czytanie 11 niedzielnych ewangelii opowiadających o zmartwychwstaniu Chrystusa . W poniedziałek po święcie rozpoczyna się natomiast czytanie Liturgii Listu do Rzymian i Ewangelii Mateusza (w okresie Wielkanocy czytano Dzieje Świętych Apostołów i Ewangelię św. Jana ).

Warto jednak podkreślić, że choć obchodzenie 1 listopada Wszystkich Świętych oraz Zaduszek dzień później nie należy do tradycji wyznawców ortodoksyjnych chrześcijan, to niektóre osoby zamieszkujące tereny polskie coraz częściej odwiedzają groby zmarłych w tym czasie. Nie jest to z pewnością mała liczba, skoro w Polsce zamieszkuje ponad pół miliona osób prawosławnych (głównie na Podlasiu), co stanowi największe wyznanie mniejszościowe w naszym kraju. Prawosławni mają jednak swoje własne święto poświęcone zmarłym, podczas którego odwiedza się cmentarze. Jest to Radonica, jest ono jednak dość odmienne od katolickiego zwyczaju, gdyż na groby przynosi się jedzenie, a nawet alkohol. Radonica jest najstarszym świętem Słowian, według zapisków Jana Złotoustego znane było już w pradawnych czasach. Przypada w dziewiąty dzień (zawsze drugi wtorek) po obchodach Świąt Wielkanocy.

Kościół prawosławny wyznaje odmienne dogmaty niż katolicki. Wśród nich wyróżnia się na przykład brak wiary w niepokalane poczęcie Maryi oraz jej Wniebowzięcie. Oprócz tego księża i diakoni nie muszą poddawać się celibatowi. Należy także podkreślić, iż osoby prawosławne posługują się kalendarzem juliańskim, a katolicy gregoriańskim. Różnica między jednym, a drugim wynosi aż 13 dni. Ma to ogromne znaczenie, ponieważ najważniejsze święta takie jak Boże Narodzenie czy Dzień Zmarłych obchodzone są w innych dniach. Wierni spotykają się podczas najważniejszych Świąt na Górze Garbarka.