Światowy Dzień Kebaba 2025

Kebab to najpopularniejsze danie tureckie nie tylko w Polsce, ale także na świecie. W centrach miast, w pobliżu nocnych klubów, a nawet na prowincji – w każdej chwili możemy zamówić tego fast fooda. Doczekał się on nawet własnego święta, które przypada w drugi piątek lipca. Jego historia nie jest do końca sprecyzowana, najprawdopodobniej powstało ono w 2019 roku. World Kebab Day, czyli Światowy Dzień Kebaba, celebrować wypada w jedyny oczywisty sposób. Na dokładkę zachęcamy jednak do poznania kilku ciekawostek odnośnie kebaba – ta nazwa odnosi się bowiem do co najmniej dwudziestu odmian tej potrawy.

Historia kebaba

Według źródeł naukowych kebab jest potrawą o długich tradycjach, jego początki sięgają X wieku. Co zaskakujące, wymyślono go w starożytnej Persji, a nie w Turcji. Słowo „kebab” pochodzi właśnie z języka perskiego i oznacza „mięso pieczone na szpikulcu”. Potrawę mieli stworzyć koczownicy, którzy opiekali nad ogniskiem nabite na miecze mięso upolowanych zwierząt. Zauważyli, że przy pionowym ustawieniu broni soki i tłuszcz spływają na dół, tworząc treściwy smak. Ten sposób przyrządzania mięsa rozprzestrzenił się na całym świecie, wzbogacony oczywiście o lokalne tradycje. W Turcji powstał doner kebab, w Iranie, Indiach czy Afganistanie kabab, w Gruzji i Arabii shaurma, w Grecji gyros, w Meksyku tacos.

Potrawa, która dziś znana jest powszechnie jako kebab, sprzedawana w lokalach gastronomicznych, ma jednak o wiele krótszą historię. Za pomysłodawcę kebabowego street foodu uważa się Turka Kadira Nurmana, Na początku lat 70. XX wieku otworzył w Berlinie (obok Dworca ZOO) lokal z kebabem. Samodzielnie zbudował pionowy ruszt do opiekania mięsa i zaczął sprzedawać kanapki z mięsem baranim i sałatką. Potrawa szybko zyskała uznanie, a dziś Berlin wielu osobom kojarzy się właśnie z najlepszymi kebabami. Co ciekawe, Nurman nie opatentował pomysłu urządzenia i potrawy ponieważ chciał, by jego rodacy również zarabiali na przyrządzaniu kebabów. W 2001 roku został za to uhonorowany przez Stowarzyszenie Producentów tureckich Doner.

W Polsce pierwsze kebaby sprzedawano w latach 70. w Sopocie, jednak na dobre spopularyzowane zostały w latach 90. Dziś szacuje się, że aż w jednej trzeciej lokali gastronomicznych w naszym kraju można zamówić smażone mięso w bułce. Rodzimy bigos czy żurek zostają daleko w tyle.

Rodzaje kebabów

Nazwa kebab odnosi się do co najmniej dwudziestu odmian tej potrawy. Zwyczajowo jest to odpowiednio doprawione mięso baranie skrawane z pionowego rożna, podawane w bułce, tortilli lub picie, z dodatkiem surówki i owczym serem. Wszystko to uzupełnia konkretny sos, od łagodnych, po mieszane, na najostrzejszych kończąc. Polacy zamiast baraniny spożywają najczęściej jednak wołowinę lub kurczaka, jest to spowodowane naszymi preferencjami smakowymi oraz ceną. Z tego samego powodu raczej nie podaje się również owczego sera, tylko z mleka krowiego. W naszym kraju najczęściej spożywamy więc doner kebab, czyli nazwę oznaczającą w języku tureckim „obracające się pieczone mięso”.

Kebab doczekał się wielu wariacji, można go spożywać w bułce, w naleśniku, na talerzu z frytkami i na sto innych najróżniejszych sposobów. To efekt globalizacji tej potrawy, dziś każdy przyrządza ją „po swojemu”. Warto jednak przybliżyć tradycyjne, najbardziej znane, oprócz doner kebaba, jego rodzaje:
- Adana kebab: Ostra i pikantna potrawa, za sprawą odpowiednio doprawionego mięsa mielonego, pieczonego na szpikulcu. Zazwyczaj podaje się je z cebulą, pietruszką i pidą. Nazwa pochodzi od tureckiego miasta Adana.
- Urfa kebab: Wariacja Adana kebab, tutaj jednak najważniejszym dodatkiem jest czarna papryczka chili, pochodząca z okolic Urfy.
- Iskender kebab: Mięso pokrojone w cienkie plasterki układa się na pieczywie i jogurcie, następnie polewa sosem pomidorowym i roztopionym masłem. Dodatkowo podaje się go z grillowanymi warzywami.
- Shish kebab: To danie oparte na szaszłykach („shish” w języku ormiańskim oznacza właśnie szaszłyka) z kawałków mięsa pokrojonych w grubą kostkę. Bardzo popularne w Armenii, Iranie i Izraelu.

Najmocniejszy street fast food?

Kebab na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat wyrósł być może na najpopularniejszego fast fooda w Europie i na świecie, na pewno nie ustępując hot dogom czy hamburgerom.Często postrzegany jest jako danie uliczne. Przykład? Ludzie balujący w klubie do wczesnych godzin rannych, po zakończeniu imprezy robią się głodni. Po opuszczeniu lokalu zazwyczaj trafiają na kebab bar, gdzie w kilka minut mogą dostać pożywne jedzenie. Głodnemu człowiekowi trudno oprzeć się intensywnemu zapachowi tej potrawy.

Średnio jeden kebab to około 900 kalorii, więc jest to treściwe danie. Zbyt częste raczenie się smażonym mięsem w bułce, z dodatkami warzyw i sosu, odbije się na wadze. Mimo wszystko składniki kebabu dostarczają nam kwas foliowy, żelazo czy witaminy B1 i E.

Kebap czy kebab?

Niektórzy mogą się zastanawiać, dlaczego spotykamy się z różnym zapisem popularnego fast foodu, czyli „kebap” i „kebab”. Pierwsza to oryginalna nazwa turecka, druga jest jej spolszczeniem. Głoska „p” została zastąpiona głoską „b” ponieważ trudno wymawiać pierwotną wersję i przede wszystkim ją odmieniać. Według Słownika ortograficznego PWN to właśnie „kebab” jest poprawną formą