Narodzenie Najświętszej Bogurodzicy 2025

W kalendarzu liturgicznym zapisane są tylko trzy święta narodzin: Jezusa, św. Jana Chrzciciela oraz Najświętszej Marii Panny. To ostatnie święto wyznawcy obrządku bizantyjskiego obchodzą 21 września, rozpoczyna ono prawosławny rok liturgiczny i zarazem jest pierwszym z dwunastu świąt głównych. Powołano je, by upamiętnić narodziny Maryi, matki Jezusa Chrystusa.


Narodziny matki Jezusa

Maryja urodziła się w Nazarecie, niewielkim galilejskim mieście. Jej rodzice, Joachim i Anna, długo jednak nie mogli mieć dzieci, a niektórzy Żydzi uważali nawet, że to kara za grzechy przodków. Modlili się do Boga o potomstwo, a gdy Joachim udał się na pustynię, by tam w samotności się pomodlić, Anna miała widzenie. Anioł Pański powiedział jej, że urodzi córkę, która będzie radością wszystkich ludzi. Także Joachim ujrzał anioła i usłyszał radosną nowinę. Małżonkowie podziękowali Bogu i obiecali, że ofiarują Maryję w służbie Bogu. Zgodnie z naukami Kościoła narodziny matki Jezusa Chrystusa nie były przypadkowym i zwyczajnym wydarzeniem, ale częścią realizacji boskiego planu zbawienia ludzkości.


Historia święta

Pierwsze wzmianki o kulcie Bogurodzicy pochodzą z V wieku, wiąże się je z wybudowaniem kościoła św. Anny w miejscu urodzenia Maryi.

Ewangelie nie dostarczają jednak informacji na temat święta, cała wiedza opiera się na apokryficznych Ewangeliach Jakuba i Pseudo-Mateusza. Po Soborze Efeskim kult maryjny w Kościele przybrał zdecydowanie na sile. Na Wschodzie wieści na temat celebrowania narodzin matki Jezusa przypisuje się św. Proklosowi, arcybiskupowi Konstantynopola, natomiast oficjalne wprowadzenie tego święta pod koniec VI wieku w Cesarstwie Bizantyjskim jest zasługą cesarza Maurycjusza. W Rzymie, dzięki papieżowi Sergiuszowi I, obchodzono je bardzo uroczyście, towarzyszyła mu procesja stacyjna przy świecach i pochodniach. W VI wieku pojawiły się ikonografie przedstawiające narodziny Maryi. Sama ikona w Cerkwi jest dość charakterystyczna, bowiem przedstawia nie tylko wydarzenie, ale i wprowadza w krąg rodziny Joachima i Anny.


Zwyczaje

Święto ma jeden dzień obchodów przedświątecznych i cztery poświąteczne.We wigilię święta Rożdiestwo Prieswiatoj Bohorodicy celebrans odprawia całonocne czuwanie i składa dziękczynienie Bogu za jej dar dla każdego człowieka oraz rodzicom Bogurodzicy, nazywanych również w Kościele prawosławnym „Bogootcami”. Joachimowi i Annie dedykowany jest także pierwszy z poświątecznych dni. Podczas Liturgii celebrans opowiada o pobycie Zbawiciela w domu sióstr Łazarza, Marty i Marii oraz pochwala macierzyństwo Matki Bożej. Uroczystość kończy procesja wokół świątyni.

Tropar dedykowany Rożdiestwo Prieswiatoj Bohorodicy brzmi: „Narodzenie Twoje Bogurodzico Panno obwieściło radość całemu światu, albowiem od Ciebie zajaśniało Słońce Prawdy Chrystus Bóg nasz, który zburzył klątwę i dał błogosławieństwo, pokonał śmierć i darował nam życie wieczne”.

W Polsce święto szczególnie uroczyście jest obchodzone w cerkwi Hagia Sophia w Białymstoku, a także w Kożanach, Krynkach, Juszkowym Grodzie, Gródku, Mielniku, Rogaczach.

Słowianie w dzień urodzin Bogurodzicy dziękowali jej za udane zbiory oraz prosili o zdrowie dla rodziny. Uważali ją nie tylko za patronkę rolnictwa, ale i rodziny, a przede wszystkim matek. W końcu to Królowa wszystkich kobiet.