Międzynarodowy Dzień Sprzeciwu wobec Prób Jądrowych 2023

29 sierpnia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Sprzeciwu wobec Prób Jądrowych. Święto zostało ustanowione dzięki rezolucji 64/35 Zgromadzenia Ogólnego ONZ w 2009 roku. Data Dnia upamiętnia dekret z 1991 roku Nursułtana Nazarbajewa, prezydenta Kazachstanu. Dokument przyczynił się do zamknięcia największego na świecie poligonu do testowania broni jądrowej. Poligon zamknięto dokładnie w dniu przeprowadzenia przez ZSRR pierwszego testu broni jądrowej. Od 1949 do 1991 roku Moskwa przeprowadziła ponad 450 prób broni jądrowej w Kazachstanie, które przyczyniły się do radioaktywnego skażenia środowiska oraz 1,50 mln ludzi.

Celem Święta jest zwrócenie uwagi społeczeństwa na działania ONZ, państw członkowskich, organizacji międzyrządowych oraz pozarządowych, a także mediów na rzecz zakazu broni nuklearnej, która stanowi realne zagrożenie w przypadku konfliktów zbrojnych. Od zakończenia II wojny światowej takie państwa jak USA, Wielka Brytania, Francja, Chiny, Indie, Pakistan, Korea Północna posiadają w swoim arsenale broń nuklearną.

W 1996 roku na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ przyjęto Traktat o całkowitym zakazie broni jądrowej (CTBT). Dokument został podpisany przez 183 kraje, a 159 ratyfikowało traktat. CTBT przewidywał 321 stacji monitoringu i 16 laboratoriów radionuklidowych rozmieszczonych na całym globie. Polska ratyfikowała dokument 25 maja 1999 roku, traktat nie przewidywał stacji monitoringu na terenie naszego kraju.

Według Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem, w światowym arsenale znajduje się ponad 17 tyś. głowic nuklearnych. Na podstawie raportu Federacji Amerykańskich Naukowców (FAS) najwięcej broni jądrowej znajduje się w Rosji, zaś Stany Zjednoczone utrzymują w gotowości bojowej 2 150 głowic nuklearnych, w tym ponad 5 tyś bomb nie gotowych do szybkiego użycia. Choć Rosja i Stany Zjednoczone, na podstawie umowy New START podpisanej w 2010 roku, ograniczają swoje arsenały, to prowadzą jednocześnie programy, które opierają się na modernizacji broni nuklearnej.