Dzień św. Jana Chrzciciela 2024

Quebec od lat jest tą prowincją Kanady, która z całych sił podkreśla swoją oryginalność, niezależność. Dlatego też dla Quebeckerów najważniejszym świętem w roku jest Dzień św. Jana Chrzciciela, a nie Dzień Kanady. Jak więc go obchodzą? Jaka jest jego historia?

Dzień św. Jana Chrzciciela obchodzony jest corocznie 24 czerwca. Inne nazwy jakie można spotkać to Saint-Jean-Baptiste Day, Fête nationale du Québec i Święto Narodowe Quebecu.


Pradawne święto

Dzień św. Jana Chrzciciela to święto o długoletnich tradycjach, wszak już w pogańskiej Europie organizowano obrzędy związane z letnim przesileniem słońca. Wigilia św. Jana lub noc świętojańska przypadała w nocy z 23 na 24 czerwca. Celebrowano Narodziny św. Jana Chrzciciela - żydowskiego kaznodziei, który ochrzcił Jezusa w rzece Jordan. Przez chrześcijan jest on uznawany za ostatniego biblijnego proroka przed nadejściem Chrystusa. Pod tym linkiem można poczytać więcej o św. Janie Chrzcicielu: https://bimkal.pl/kalendarz/imieniny-jana

Do Kanady święto przywędrowało wraz z pierwszymi francuskimi osadnikami (dlatego ten region nazywany jest Nową Francją). Dla Francuzów przed Wielką Rewolucją Święto Jana Chrzciciela było bardzo ważne i ogromnie popularne, uczestniczył w nim nawet władca. Pierwsze informacje o obchodach tego wydarzenia w Ameryce Północnej pochodzą z 1606 roku, kiedy przybysze z Europy celebrowali je na wybrzeżu Nowej Funlandii. Druga wzmianka o świętowaniu pojawia się w „Relacjach Jezuitów”– według tych kronik wieczorem 23 czerwca 1636 roku hucznie bawiono się w wioskach nad brzegiem rzeki św. Wawrzyńca, przy ognisku, śpiewach i wystrzałach z armaty. Od tego czasu święto co roku wypełniały zabawy i pamięć o Janie Chrzcicielu.


Inauguracja na bankiecie….

Ponad 200 lat później po tym wydarzeniu obchodzenie Narodzenia Św. Jana Chrzciciela przybrało patriotycznego charakteru. Jeden z założycieli gazety „La Minerve” Ludger Duvernay zainspirował się obchodami Dnia św. Patryka, które świętowali Irlandczycy z Montrealu. Podobną tradycję postanowił przeszczepić na grunt quebecki. Duvernay chciał zjednoczyć ziomków w nadziei na zmianę polityczną i koniec wojskowego brytyjskiego rządu. W 1834 roku z jego inicjatywy zorganizowano bankiet w ogrodach prawnika Johna McDonnella, w pobliżu stacji Windsor. Wzięło w nim udział około sześćdziesięciu znaczących gości, zarówno francuskich, jak i anglojęzycznych. Tematem przewodnim była przyszłość ludzi z regionu i projekt wprowadzenia oficjalnego Święta Narodowego Quebecu.


Kościół albo polityka…

W 1843 roku powstało Saint-Jean-Baptiste Society (Towarzystwo św. Jana Chrzciciela), którego pierwszym prezydentem został oczywiście Ludger Duvernay. Celem nowo powstałej organizacji było promowanie obchodów Dnia św. Jana Chrzciciela. Towarzystwo mogło liczyć na wsparcie Kościoła katolickiego, który postrzegał ją jako sposób promowania postępu społecznego i moralnego. Pod koniec XIX wieku Saint-Jean-Baptiste Day zyskało uroczystą oprawę: bannery, parady, fanfary i flagi stały się integralną częścią imprezy. W takich miastach jak Québec i Montréal parady były imponujące i przyciągały tłumy. 24 czerwca 1880 roku mieszkańcy regionu po raz pierwszy zaśpiewali piosenkę, która stała się później hymnem narodowym francuskiej Kanady - „Ô Kanada”.

W 1908 roku Św. Jan Chrzciciel został wyznaczony na patrona Quebecu, wzmacniając połączenie między obchodami Fête nationale du Québec a francusko-kanadyjskim patriotyzmem.

W czasie i po I wojnie światowej Dzień św. Jana Chrzciciela zeszedł na dalszy plan, ale już w 1925 roku stał się prowincjonalnym świętem w Quebecu. Od tego momentu Fête nationale du Québec zyskał miano święta kultury frankofońskiej i jej historii. W 1948 roku oficjalnie uchwalono obecną flagę Quebecu, która stała się narodowym symbolem parad z okazji patrona.

W latach 60. XX wieku, gdy struktura społeczeństwa w Quebecu znacznie się zmieniła, święto bardzo się upolityczniło. Przywódcy partii separatystycznych przyłączyli się do uroczystości, a kwestia niezależności Quebecu stała się centralnym punktem obchodów. W 1977 roku pod rządami René Lévesque zarządzeniem porucznika Gubernatora Hugues'a Lapointe Dzień św. Jana Chrzciciela został uznany za „narodowy" urlop w Quebecu. W następnym roku utworzono Komitet Organizacyjny Święta Narodowego. Dziś święto jest po prostu manifestem odrębnej kultury, języka i dziedzictwa Quebecu, polityka i religia są na dalszym planie.


Kolorowa parada

Nastrój uroczystości stopniowo zmieniał się w kierunku uroczystości świeckich. Po tym jak dołączyli do niego przedstawiciele licznych grup etnicznych Québecu, stało się prawdziwym miksem różnych kultur. Coroczna parada w Montrealu jest obecnie barwnym połączeniem tradycyjnych melodii Québécois z brzmieniem karaibskiej muzyki czy szkockich kobzy. Dominują jednak na nich barwy narodowe Quebecu, czyli niebiesko-białe flagi oraz ubrania. W paradzie biorą udział mieszkańcy Nowej Francji a wśród nich muzycy, akrobaci, tancerze czy artyści cyrkowi. Podobnie jak w Polsce na Marszu Niepodległości wśród uczestników jest wiele rodzin z dziećmi, a sama parada symbolizuje wielkość Québecu, jego historię, bohaterów i mieszkańców.

Parada startuje na St. Denis St., kończy na de Bleury St. (Place des Festivals). To jednak nie koniec świętowania w Montrealu – później odbywają się koncerty, turnieje sportowe, pokazy sztucznych ogni. Wiele obiektów takich jak muzea oferuje darmowy wstęp, przygotowuje też okolicznościowe wystawy. Podobnie jest w Quebecku i innych miastach nowej Francji. Wiele z nich transmitowanych jest na żywo w telewizji, radiu lub Internecie. Uroczystości z okazji święta odbywają się 23 i 24 czerwca, obchody koordynowane są przez Mouvement national des Québécoises et des Québécois.


Świętowanie z rodziną i sąsiadami

Fête nationale du Québec to także małe rodzinne lub sąsiedzkie happeningi, takie jak pikniki, grille, ogniska i rozrywki dla dzieci. Dla młodych to szczególnie radosne święto anonsujące nadejście lata i kojarzące się z zakończeniem roku szkolnego.

Saint Jean Baptiste Day jest świętem państwowym w kanadyjskiej prowincji Quebec więc urzędy pocztowe i większość sklepów są zamknięte. W niektórych miejscach usługi transportu publicznego mają skrócony rozkład jazdy lub mogą nie docierać w inne obszary, np. regiony wiejskie w prowincji.

Jeśli 24 czerwca przypada w niedzielę, to ten dzień jest płatnym dniem wolnym dla tych, którzy musieliby iść do pracy. 25 czerwca staje się płatnym dniem wolnym dla pracowników, którzy zwykle nie pracują w niedzielę.


Jak Jan wygrał z Józefem?

Początkowo to św. Józef został wyznaczony na patrona Nowej Francji. Problem polegał na tym, że jego dzień przypada w marcu, a klimat w Quebecu w tym okresie roku nie sprzyja świętowaniu. Właśnie z tego bardzo praktycznego powodu Dzień św. Jana Chrzciciela stał się bardziej popularny, a koniec czerwca to świetny czas na zabawę na świeżym powietrzu.