Wielkanoc i święta z nią związane
2020-01-29 | Autor: KaJ | Święta w Polsce
Wielkanoc jest świętem ruchomym, a jego data uzależniona jest od pierwszej wiosennej pełni księżyca. Kościół ustalił, że równonoc ma miejsce 21 marca, a więc najwcześniej może ono przypaść 22 marca, najpóźniej nawet 25 kwietnia. Od daty Wielkanocy zależy natomiast termin większości świąt chrześcijańskich, nawet bezpośrednio niepowiązanych z obchodami upamiętniającymi zmartwychwstanie Jezusa. W tym artykule prezentujemy krótki, chronologiczny przewodnik po wszystkich świętach i wydarzeniach, których data zależy od obchodów Wielkanocy.
Zanim nastąpi okres Wielkiego Postu i przygotowań do świąt wielkanocnych, trzeba się wyszaleć podczas karnawału. W tym okresie organizowane są liczne bale i zabawy, nierzadko kostiumowe. Karnawał kończy się we wtorek przed Środą Popielcową.
Popielec to pierwszy dzień Wielkiego Postu, przypadający pomiędzy 4 lutym a 10 marca. Charakterystycznym obrzędem święta jest posypywanie popiołem głów wiernych, stanowi to odzwierciedlenie aktu pokuty. Święto oraz nazwa Popielec wywodzi się z dawnych rytów sakramentu pokuty. Od V wieku, w poniedziałek po pierwszej niedzieli Wielkiego Postu, najgorsi pokutnicy przystępowali do tajnej spowiedzi i posypywano ich głowy popiołem. Po wszystkim byli wypędzani na zewnątrz świątyni. Od początku VII wieku obrzęd sprawowany jest w środę, bezpośrednio przed pierwszą niedzielą Wielkiego Postu.
Wielki Post rozpoczyna czas pokuty, refleksji i nawrócenia, które mają przygotować wiernych do upamiętnienia świąt wielkanocnych. Istnieją rozbieżności co do jego trwania, jednak powszechnie uznaje się, że trwa do Wielkiej Soboty. Istotą przeżywania Wielkiego Postu jest udział w nabożeństwach oraz wstrzemięźliwość od różnych przyjemności, zabaw, używek czy pokarmów.
Niedziela Palmowa przypada 7 dni przed Wielkanocą, pomiędzy 15 marca a 18 kwietnia. Święto, które rozpoczyna Wielki Tydzień, zostało ustanowione na cześć triumfalnego przybycia Chrystusa do Jerozolimy. Gdy Zbawiciel przybył na osiołku do świętego miasta, tłum witał go wiwatując i rzucając pod nogi gałązki.
W Polsce Niedziela Palmowa obchodzona jest już od czasów średniowiecza, a charakterystycznym zwyczajem jest przynoszenie przez wiernych palemek do kościoła. Stanowią one symbol odradzającego się życia.
Wielki Czwartek przypada trzy dni przed Wielkanocą (pomiędzy 19 marca a 22 kwietnia), to dzień na cześć ustanowienia przez Chrystusa sakramentów: kapłaństwa i Eucharystii. W kościołach katedralnych rano odprawiana jest uroczysta Msza Krzyżma, podczas której poświęcane są nowe oleje przeznaczone do namaszczeń oraz odbywa się odnowienie przyrzeczeń kapłańskich. W kościołach parafialnych odbywa się natomiast Msza Wieczerzy Pańskiej, która rozpoczyna Triduum Paschalne i kończy okres Wielkiego Postu.
Wielki Piątek przypada pomiędzy 20 marca a 23 kwietnia. To jeden z najsmutniejszych dni dla chrześcijan, upamiętnia bowiem śmierć Jezusa Chrystusa na krzyżu. Jest to dzień zadumy, refleksji oraz ścisłego postu, w tym dniu odprawiane są nabożeństwa Drogi Krzyżowej.
Wielka Sobota to ostatni dzień oczekiwania na zmartwychwstanie Jezusa. Już od rana przy Grobie Pańskim czuwają ministranci, harcerze czy strażacy, natomiast wierni przynoszą do świątyni pokarmy, które błogosławi duchowny. W Wielką Sobotę w Kościele katolickim nie są odprawiane msze, jest to jedyny dzień bez sakramentu Eucharystii.
Wielkanoc jest najstarszym i najważniejszym świętem chrześcijańskim, które upamiętnia misterium paschalne Chrystusa: jego mękę, śmierć i zmartwychwstanie. Z wielu kościołów od samego rana wyrusza procesja rezurekcyjna, a donośne bicie dzwonów oznajmia wszystkim radosną nowinę. Po procesji i mszy świętej, wielu Polaków celebruje tradycję uroczystego śniadania, podczas którego spożywa się poświęcone dzień wcześniej jajka, wędliny, pieczywo czy ciasta.
Święto obchodzone jest w pierwszą niedzielę po Wielkanocy, może więc wypaść pomiędzy 30 marca a 2 maja. Wstępem do niedzielnej ceremonii jest nowenna do Miłosierdzia Bożego w Wielki Piątek. Święto Miłosierdzia powołał w 2000 roku św. Jan Paweł II, na podstawie objawień mistycznych św. Faustyny Kowalskiej – zgodnie z nimi o ustanowienie święta prosił sam Zbawiciel. Przystępując w Niedzielę Miłosierdzia Bożego do komunii świętej można uwolnić się od wszystkich kar pośmiertnych.
Wniebowstąpienie Pańskie przypada w 40. dniu od Zmartwychwstania Pańskiego (czwartek). Święto upamiętnia wstąpienie do nieba zmartwychwstałego Chrystusa, jest ukoronowaniem i zakończeniem jego życia ziemskiego. Wydarzenie, którego dotyczą obchody miało miejsce na Górze Oliwnej – tam Zbawiciel w obecności swoich uczniów wstąpił do nieba. W polskim Kościele katolickim od 2004 r. obchody Wniebowstąpienia Pańskiego są przesunięte na niedzielę.
Święto obchodzone jest 49 dni (7 tygodni) od Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego, zawsze przypada w niedzielę. Zesłanie Ducha Świętego miało miejsce w pierwsze po zmartwychwstaniu Jezusa święto Pięćdziesiątnicy. Apostołowie, którzy przyszli tego dnia do wieczernika doznali zesłania Ducha Świętego. Od tego czasu nauczyli się przemawiać w różnych językach oraz otrzymali inne charyzmaty. Wydarzenie, które zostało przepowiedziane przez Chrystusa, uznawane jest za symboliczny początek Kościoła.
Święto to potocznie nazywane jest Zielonymi Świątkami. W Polsce oficjalnie obchodzone jest przez jeden dzień (wyjątek stanowią wyznawcy Kościoła Zielonoświątkowego, dla nich święto trwa dwa dni), ale w Niemczech Zesłanie Ducha Świętego celebruje się również w poniedziałek. Można o tym poczytać w tym artykułach: Zielone Świątki w Niemczech oraz Poniedziałek Zielonoświątkowy w Niemczech
Święto to obchodzimy w poniedziałek po Zesłaniu Ducha Świętego, od 2018 roku jest to wydarzenie na skalę globalną. Wcześniej to wspomnienie było celebrowane jedynie w Argentynie i Polsce (w naszym kraju od 4 maja 1971 roku). Jego celem jest docenienie roli Matki Bożej, która jest związana z Kościołem od samego jego początku.
To święto przypada w czwartek po niedzieli Zesłania Ducha Świętego. Pierwszy raz na globalną skalę celebrowano je 23 maja 2013 roku. Obchody mają na celu podkreślać potrzebę świętości życia duchowieństwa, a także zintensyfikować działania prowadzące do zwiększenia liczby powołań do kapłaństw.
Święto przypada w niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego (może wypaść pomiędzy 17 maja a 20 czerwca) i jest bardzo ważnym wydarzeniem chrześcijańskim. Obchodzimy je ku czci Trójcy Świętej: Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego.
(Boże Ciało)
Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, nazywana Bożym Ciałem, obchodzona jest w czwartek po oktawie Zesłania Ducha Świętego, jej celem jest uczczenie Jezusa w Najświętszym Sakramencie. W Polsce pierwszy raz święto obchodzono w XIV wieku. Najbardziej charakterystyczną ceremonia Bożego Ciała jest uroczysta procesja z Najświętszym Sakramentem ulicami miast, jej uczestnicy zatrzymują się kolejno przy czterech ołtarzach. Uroczystość Ciała i Krwi Pańskiej jest w naszym kraju dniem wolnym od pracy.
Święto ma miejsce w pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała, może wypaść pomiędzy 29 maja a 2 lipca. Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa została uchwalona w wyniku objawień Małgorzaty Marii Alacoque w XVII wieku. Chrystus wskazał kobiecie datę święta, polecił w jego ramach odprawianie specjalnego nabożeństwa oraz obiecał wiele łask. Święto to ustanowiono najpierw dla Królestwa Polskiego (w 1765 roku), na cały Kościół rozszerzono je dopiero w 1856 roku.
To święto obchodzimy w sobotę, dzień po Uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa. Wydarzenie to uchwalono na cześć poświęcenia ludzkości Niepokalanemu Sercu NMP przez papieża Piusa XII w 1942 roku. Jego początki są jednak znacznie starsze, już św. Jan Eudes w 1643 roku wyznaczył je dla swoich rodzin zakonnych. Na skalę globalną obchodzone jest od 1944 roku.
Karnawał
Zanim nastąpi okres Wielkiego Postu i przygotowań do świąt wielkanocnych, trzeba się wyszaleć podczas karnawału. W tym okresie organizowane są liczne bale i zabawy, nierzadko kostiumowe. Karnawał kończy się we wtorek przed Środą Popielcową.
Środa Popielcowa
Popielec to pierwszy dzień Wielkiego Postu, przypadający pomiędzy 4 lutym a 10 marca. Charakterystycznym obrzędem święta jest posypywanie popiołem głów wiernych, stanowi to odzwierciedlenie aktu pokuty. Święto oraz nazwa Popielec wywodzi się z dawnych rytów sakramentu pokuty. Od V wieku, w poniedziałek po pierwszej niedzieli Wielkiego Postu, najgorsi pokutnicy przystępowali do tajnej spowiedzi i posypywano ich głowy popiołem. Po wszystkim byli wypędzani na zewnątrz świątyni. Od początku VII wieku obrzęd sprawowany jest w środę, bezpośrednio przed pierwszą niedzielą Wielkiego Postu.
Wielki Post
Wielki Post rozpoczyna czas pokuty, refleksji i nawrócenia, które mają przygotować wiernych do upamiętnienia świąt wielkanocnych. Istnieją rozbieżności co do jego trwania, jednak powszechnie uznaje się, że trwa do Wielkiej Soboty. Istotą przeżywania Wielkiego Postu jest udział w nabożeństwach oraz wstrzemięźliwość od różnych przyjemności, zabaw, używek czy pokarmów.
Niedziela Palmowa
Niedziela Palmowa przypada 7 dni przed Wielkanocą, pomiędzy 15 marca a 18 kwietnia. Święto, które rozpoczyna Wielki Tydzień, zostało ustanowione na cześć triumfalnego przybycia Chrystusa do Jerozolimy. Gdy Zbawiciel przybył na osiołku do świętego miasta, tłum witał go wiwatując i rzucając pod nogi gałązki.
W Polsce Niedziela Palmowa obchodzona jest już od czasów średniowiecza, a charakterystycznym zwyczajem jest przynoszenie przez wiernych palemek do kościoła. Stanowią one symbol odradzającego się życia.
Wielki Czwartek
Wielki Czwartek przypada trzy dni przed Wielkanocą (pomiędzy 19 marca a 22 kwietnia), to dzień na cześć ustanowienia przez Chrystusa sakramentów: kapłaństwa i Eucharystii. W kościołach katedralnych rano odprawiana jest uroczysta Msza Krzyżma, podczas której poświęcane są nowe oleje przeznaczone do namaszczeń oraz odbywa się odnowienie przyrzeczeń kapłańskich. W kościołach parafialnych odbywa się natomiast Msza Wieczerzy Pańskiej, która rozpoczyna Triduum Paschalne i kończy okres Wielkiego Postu.
Wielki Piątek
Wielki Piątek przypada pomiędzy 20 marca a 23 kwietnia. To jeden z najsmutniejszych dni dla chrześcijan, upamiętnia bowiem śmierć Jezusa Chrystusa na krzyżu. Jest to dzień zadumy, refleksji oraz ścisłego postu, w tym dniu odprawiane są nabożeństwa Drogi Krzyżowej.
Wielka Sobota
Wielka Sobota to ostatni dzień oczekiwania na zmartwychwstanie Jezusa. Już od rana przy Grobie Pańskim czuwają ministranci, harcerze czy strażacy, natomiast wierni przynoszą do świątyni pokarmy, które błogosławi duchowny. W Wielką Sobotę w Kościele katolickim nie są odprawiane msze, jest to jedyny dzień bez sakramentu Eucharystii.
Niedziela Wielkanocna
Wielkanoc jest najstarszym i najważniejszym świętem chrześcijańskim, które upamiętnia misterium paschalne Chrystusa: jego mękę, śmierć i zmartwychwstanie. Z wielu kościołów od samego rana wyrusza procesja rezurekcyjna, a donośne bicie dzwonów oznajmia wszystkim radosną nowinę. Po procesji i mszy świętej, wielu Polaków celebruje tradycję uroczystego śniadania, podczas którego spożywa się poświęcone dzień wcześniej jajka, wędliny, pieczywo czy ciasta.
Niedziela Miłosierdzia Bożego, Święto Miłosierdzia
Święto obchodzone jest w pierwszą niedzielę po Wielkanocy, może więc wypaść pomiędzy 30 marca a 2 maja. Wstępem do niedzielnej ceremonii jest nowenna do Miłosierdzia Bożego w Wielki Piątek. Święto Miłosierdzia powołał w 2000 roku św. Jan Paweł II, na podstawie objawień mistycznych św. Faustyny Kowalskiej – zgodnie z nimi o ustanowienie święta prosił sam Zbawiciel. Przystępując w Niedzielę Miłosierdzia Bożego do komunii świętej można uwolnić się od wszystkich kar pośmiertnych.
Wniebowstąpienie Pańskie
Wniebowstąpienie Pańskie przypada w 40. dniu od Zmartwychwstania Pańskiego (czwartek). Święto upamiętnia wstąpienie do nieba zmartwychwstałego Chrystusa, jest ukoronowaniem i zakończeniem jego życia ziemskiego. Wydarzenie, którego dotyczą obchody miało miejsce na Górze Oliwnej – tam Zbawiciel w obecności swoich uczniów wstąpił do nieba. W polskim Kościele katolickim od 2004 r. obchody Wniebowstąpienia Pańskiego są przesunięte na niedzielę.
Zesłanie Ducha Świętego
Święto obchodzone jest 49 dni (7 tygodni) od Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego, zawsze przypada w niedzielę. Zesłanie Ducha Świętego miało miejsce w pierwsze po zmartwychwstaniu Jezusa święto Pięćdziesiątnicy. Apostołowie, którzy przyszli tego dnia do wieczernika doznali zesłania Ducha Świętego. Od tego czasu nauczyli się przemawiać w różnych językach oraz otrzymali inne charyzmaty. Wydarzenie, które zostało przepowiedziane przez Chrystusa, uznawane jest za symboliczny początek Kościoła.
Święto to potocznie nazywane jest Zielonymi Świątkami. W Polsce oficjalnie obchodzone jest przez jeden dzień (wyjątek stanowią wyznawcy Kościoła Zielonoświątkowego, dla nich święto trwa dwa dni), ale w Niemczech Zesłanie Ducha Świętego celebruje się również w poniedziałek. Można o tym poczytać w tym artykułach: Zielone Świątki w Niemczech oraz Poniedziałek Zielonoświątkowy w Niemczech
Święto Najświętszej Marii Panny, Matki Kościoła
Święto to obchodzimy w poniedziałek po Zesłaniu Ducha Świętego, od 2018 roku jest to wydarzenie na skalę globalną. Wcześniej to wspomnienie było celebrowane jedynie w Argentynie i Polsce (w naszym kraju od 4 maja 1971 roku). Jego celem jest docenienie roli Matki Bożej, która jest związana z Kościołem od samego jego początku.
Święto Jezusa Chrystusa, Najwyższego i Wiecznego Kapłana
To święto przypada w czwartek po niedzieli Zesłania Ducha Świętego. Pierwszy raz na globalną skalę celebrowano je 23 maja 2013 roku. Obchody mają na celu podkreślać potrzebę świętości życia duchowieństwa, a także zintensyfikować działania prowadzące do zwiększenia liczby powołań do kapłaństw.
Święto Trójcy Świętej
(Uroczystość Trójcy Przenajświętszej)Święto przypada w niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego (może wypaść pomiędzy 17 maja a 20 czerwca) i jest bardzo ważnym wydarzeniem chrześcijańskim. Obchodzimy je ku czci Trójcy Świętej: Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego.
Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
(Boże Ciało)
Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, nazywana Bożym Ciałem, obchodzona jest w czwartek po oktawie Zesłania Ducha Świętego, jej celem jest uczczenie Jezusa w Najświętszym Sakramencie. W Polsce pierwszy raz święto obchodzono w XIV wieku. Najbardziej charakterystyczną ceremonia Bożego Ciała jest uroczysta procesja z Najświętszym Sakramentem ulicami miast, jej uczestnicy zatrzymują się kolejno przy czterech ołtarzach. Uroczystość Ciała i Krwi Pańskiej jest w naszym kraju dniem wolnym od pracy.
Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa
Święto ma miejsce w pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała, może wypaść pomiędzy 29 maja a 2 lipca. Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa została uchwalona w wyniku objawień Małgorzaty Marii Alacoque w XVII wieku. Chrystus wskazał kobiecie datę święta, polecił w jego ramach odprawianie specjalnego nabożeństwa oraz obiecał wiele łask. Święto to ustanowiono najpierw dla Królestwa Polskiego (w 1765 roku), na cały Kościół rozszerzono je dopiero w 1856 roku.
Wspomnienie Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny
To święto obchodzimy w sobotę, dzień po Uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa. Wydarzenie to uchwalono na cześć poświęcenia ludzkości Niepokalanemu Sercu NMP przez papieża Piusa XII w 1942 roku. Jego początki są jednak znacznie starsze, już św. Jan Eudes w 1643 roku wyznaczył je dla swoich rodzin zakonnych. Na skalę globalną obchodzone jest od 1944 roku.