Dzień Republiki Włoskiej 2025

Włosi swoje najważniejsze państwowe święto obchodzą 2 czerwca - Festa della Repubblica czyli Dzień Republiki Włoskiej. Upamiętnia ono wydarzenia z 2 i 3 czerwca 1946 roku, kiedy w Italii przeprowadzono referendum narodowe dotyczące nowego ustroju. Włosi zdecydowali o powołaniu republiki i odsunięciu od władzy rodu Savoia, który rządził od 1861 roku.


Powstanie Republiki Włoskiej

Włochy to kraj o wspaniałej historii, ale po II wojnie światowej był on kompletnie rozbity nazistowsko-faszystowską okupacją. Podjęto próby odbudowania państwa, a jednym z kroków do celu miało być ustalenie nowego ustroju. Zorganizowano referendum, w którym obywatele Italii mieli opowiedzieć się za jedną z opcji – monarchią lub republiką. W wyborach po raz pierwszy w historii mogły brać udział kobiety. W wyniku referendum konstytucyjnego 2 czerwca 1946 roku we Włoszech ustanowiono republikę (12 717 923 głosów za republiką, za monarchią 10 719 284).Pierwszym premierem został De Gasperi i to on otrzymał misję stworzenia nowego rządu. Zaledwie rok później, zgodnie z zapisami paryskiego traktatu pokojowego, kraj w kształcie buta zmniejszył się o kilka terenów, m. in. Istrię oddaną Jugosławii, czy Triest. 27 grudnia 1947 roku uchwalono konstytucję. Oprócz sformułowania nowego ustroju i systemu państwa, konstytucja zabraniała wszystkim męskim potomkom rodu Savoia wstępu do Włoch. Zakaz ten jednak ostatecznie zniesiono, ale dopiero po 57 latach. Dziś Włochy to kraj, który odgrywa dużą rolę w polityce międzynarodowej, należy do NATO, ONZ oraz Unii Europejskiej.


Festa della Repubblica

Festa della Repubblica ustanowiono już w 1949 roku, a rok później na via Fori Imperiali w stolicy ku czci państwa odbyła się uroczysta defilada wojskowa. Wraz z wejściem Włoch do NATO, w całym kraju odbyło się 10 takich parad, natomiast w 1950 roku Dzień Republiki Włoskiej wpisano do protokołu oficjalnych uroczystości narodowych. W 1961 roku główne obchody narodowego święta wyjątkowo zagościły w Turynie, pierwszej stolicy zjednoczonych Włoch (w latach 1861 – 1865).

- Defilada kiedyś i dziś

Defilada jest ważnym elementem obchodów Festa della Repubblica, choć jej losy bywały różne. W 1976 roku odwołano ją po katastrofalnym trzęsieniu ziemi w Friuli. Słusznie uznano, że wojsko i środki stacjonujące na północy są bardziej potrzebne do pomocy ofiarom kataklizmu niż obecności na Via dei Fori Imperiali. Rok później włoski rząd zdecydował, że obchody proklamowania republiki przestają mieć charakter ogólnopaństwowy. Powodem był poważny kryzys gospodarczy, w ten sposób Włosi chcieli ograniczyć koszty państwowe i społeczne. Dzień Republiki przeniesiony został na pierwszą niedzielę czerwca, czyli dzień wolny od pracy. Zamiast parady wojskowej zorganizowano skromne uroczystości na Piazza Venezia, z udziałem władz i przedstawicieli zbrojnych. Parada wojskowa została przywrócona do oficjalnej ceremonii głównej uroczystości w Rzymie w 1983 roku. Na początku XXI wieku z inicjatywy ówczesnego prezydenta Carlo Azeglio Ciampiego ustanowiono, że dzień ten ma charakter święta narodowego i jest ustawowo wolny od pracy.

Defilada to nierozłączna tradycja Festa della Repubblica – udział w paradzie biorą największe osobistości państwowych władz - prezydent, prezydent Senatu, prezes Rady Ministrów, Przewodniczący Sądu Konstytucyjnego, Minister Obrony, delegacje ONZ, NATO, Unii Europejskiej oraz przedstawiciele wojska, policji, straży pożarnej. Co roku paradzie przyświeca inny motyw przewodni, m. in. „Siły zbrojne dla ojczyzny ", „Republika i jej siły zbrojne zaangażowane w misje pokojowe”, „150. rocznica zjednoczenia Włoch”. Parady dedykowane są też ofiarom trzęsienia ziemi czy ważnym kwestiom społecznym.

Uroczystości rozpoczynają się przy Altare della Patria, czyli Ołtarzu Ojczyzny. To symboliczne miejsce dla mieszkańców Italii, tam też można usłyszeć hymn narodowy Il Canto degli Italiani (Pieśń Włochów). W święto pamięta się o poległych za kraj – 2 czerwca prezydent obowiązkowo składa złożenie wieńca laurowego przy pomniku Nieznanego Żołnierza na Ołtarzu Ojczyzny.

Parada w Rzymie jest powiązana z różnymi atrakcjami, takimi jak koncerty zespołów muzycznych czy orkiestr wojskowych i cywilnych. Najefektowniejszym wydarzeniem z pewnością jest „koncert” Włoskich Sił Powietrznych – piloci „Frecce Tricolori” ubarwiają niebo trzema dymnymi smugami w ukochanych włoskich kolorach: zielonym, białym i czerwonym. Jest to oczywiście kolor flagi.

- Prezydent zaprasza do pałacu

Po ceremonii następuje uroczyste otwarcie dla publiczności ogrodów Pałacu Kwirynalskiego, czyli siedziby prezydenta Włoch. Uczestnicy mogą też oglądać uroczystą zmianę gwardii Pułku Cuirassierów z 4. Pułkiem Kawalerii Pieszych Carabinieri. Ten uroczysty rytuał odbywa się tylko przy dwóch innych okazjach, podczas obchodów Dnia Flagi Narodowej oraz Dnia Jedności Narodowej i Sił Zbrojnych.

- W innych miastach

Oficjalne ceremonie z okazji Festa della Repubblica odbywają się również na terenie całego kraju, czyli w Mediolanie, Turynie, Neapolu, Genui, Florencji, Bolonii, ale i mniejszych gminach.Tradycyjne przyjęcia organizowane przez każdą prefekturę dla władz lokalnych poprzedzone są uroczystymi publicznymi demonstracjami i paradami. Podobne uroczystości przygotowują również regiony i gminy. W Rimini, jednym z najpopularniejszych włoskich kurortów, odbywa się wiele koncertów, manifestacji i teatrów ulicznych.

Obchody Festa della Repubblica świętują również wszystkie ambasady Włoch na świecie, a do prezydenta Włoch napływają życzenia od głów innych państw.