Dzień Podziemnego Państwa Polskiego 2022

Dzień Podziemnego Państwa Polskiego został uchwalony 11 września 1998 roku przez ustawę Sejmu RP. Dokument wyrażał „szczególną wdzięczność i szacunek twórcom, ofiarnym działaczom podziemnych struktur Państwa Polskiego, a także tym wszystkim, którzy w wyjątkowo trudnych warunkach, z narażeniem własnego życia walczyli o niepodległość Ojczyzny”. Obchody Święta związane są upowszechnianiem historycznej wiedzy dotyczącej dziejów podziemnego państwa polskiego oraz uczczeniem pamięci bohaterów.

W 1939 roku powstała prawdopodobnie najsprawniejsza struktura konspiracyjna w okupowanej Europie. Służba Zwycięstwu Polski to konspiracyjna organizacja wojskowa, której celem było kontynuowanie walki przeciwko armii radzieckiej i niemieckiej. Organizacja została utworzona 27 września 1939 roku w Warszawie przez gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza oraz oficerów WP. 4 grudnia 1939 roku gen. Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej z siedzibą w Paryżu, jako organizację wojskową o charakterze apolitycznym i ogólnonarodowym. Generał Władysław Sikorski dokonał przekształcenia ZWZ w Armię Krajową (AK) 14 lutego 1942 roku. Jednym z głównych zadań dowództwa stało się przyspieszenie akcji przyłączenia wszystkich grup wojskowych w jedną organizację podległą rządowi RP na uchodźstwie. Do zadań Armii Krajowej należało prowadzenie walki z Niemcami, przygotowywanie kadr oraz formowanie jednostek wojskowych, które miały stanąć do walki z okupantem w najbardziej sprzyjającym momencie wojny. Tajne struktury, które były całkowicie podporządkowane rządowi emigracyjnemu, nazwano po zakończeniu wojny Polskim Państwem Podziemnym. Pod koniec 1942 roku konspiracyjna organizacja liczyła około 200 tys. żołnierzy. W okresie letnim 1943 roku, w momencie maksymalnej zdolności bojowej, armia liczyła około 380 tys. jednostek, w tym 10 tys. oficerów.

Po II wojnie światowej, część działaczy Armii Krajowej odmówiła demobilizacji i kontynuowała walkę w ramach wielu organizacji, takich jak Delegatura Sił Zbrojnych, Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość czy Narodowe Siły Zbrojne. Większość żołnierzy w okresie stalinowskim było prześladowanych oraz mordowanych przez ówczesne władze. Działalność Podziemnego Państwa Polskiego stanowiło wzór patriotyzmu. Późniejsze wydarzenia, takie jak walka opozycji demokratycznej w latach 1976-1989 odwoływała się do tradycji tej największej organizacji konspiracyjnej w Europie.