Święto św. Tomasza Apostoła 2025

Św. Tomasz Apostoł zapisał się w historii Kościoła jako ten, który z jednej strony odważnie podążał za Jezusem, ale z drugiej miał wątpliwości co do jego zmartwychwstania. Zyskał nawet pseudonim „niewierny Tomasz”, do dziś będący synonimem sceptyka. Uczeń Zbawiciela przekonał się jednak na własne oczy, że wszystko co mówiono o Chrystusie jest prawdą. 3 lipca obchodzimy święto św. Tomasza Apostoła.

Św. Tomasz - niewierny apostoł

Imię Tomasz zostało przetłumaczone na język grecki jako didymos, czyli bliźniak. Zgodnie z legendą miał brata Eleazara lub siostrę Lizję (Lidia), a według gnostyków mógł być on nawet bratem bliźniakiem samego Jezusa. Najprawdopodobniej był rybakiem, a w ewangeliach wspominany jest w sytuacjach, które pokazują jego oddanie oraz odwagę, ale i wątpliwości względem Zbawiciela.

Dowodem jego poświęcenia jest deklaracja, że jest gotów pójść z Jezusem na śmierć, kiedy ten idzie wskrzesić Łazarza do wrogiej mu Jerozolimy. Co więcej, zachęca innych apostołów do naśladowania Zbawiciela. Podczas Ostatniej Wieczerzy w Wieczerniku Chrystus ogłasza swoje odejście oraz że udaje się przygotować miejsce dla uczniów, jednocześnie twierdząc, że znają oni drogę. Tomasz ma odwagę powiedzieć wówczas w imieniu wszystkich apostołów, że nie wiedzą dokąd idzie. Najbardziej znany moment dotyczy jego niewiary w zmartwychwstanie, osiem dni po tym cudzie. Tomasz stawia warunek, że musi zobaczyć Jezusa na własne oczy i dotknąć jego ran. Tak właśnie się stało – apostoł włożył palce w miejsca po zadanych ranach i powiedział „Pan mój i Bóg mój”. Tomasz jest więc przykładem dla chrześcijan, by nie zachowywać swoich wątpliwości dla siebie, zwłaszcza, że każda z nich może zostać racjonalnie rozwiana.

Św. Tomasz po zmartwychwstaniu był jeszcze świadkiem cudownego połowu ryb, a później według historyków Kościoła miał głosić Ewangelię w Iranie i Indiach. W tym ostatnim kraju poniósł śmierć męczeńską, w Calamina w 67 roku. Jako miejsce pochowku podaje się Mailapur. W III wieku jego relikwie przeniesiono do Edessy, później na wyspę Chios, ostatecznie trafiły do włoskiej Ortony.

Obchody święta św. Tomasza Apostoła

Dawniej święto św. Tomasza Apostoła obchodzono 21 grudnia, z czym wiązały się różne przesądy i przysłowia. W niektórych wsiach we wigilię jego święta poszczono, wierząc że zjedna to jego przychylność. Popularnym przesądem było też niechodzenie do lasu 21 grudnia, by omijać kłopoty. Zgodnie z przysłowiem „Na świętego Tóma siedź dóma”, zasady tej przestrzegali nie tylko drwale czy leśnicy, ale nawet kłusownicy. Inne przysłowie z tym związane, a także z kalendarzowym początkiem zimy brzmiało „Od świętego Toma siedź przy piecu doma”. W dniu św. Tomasza rozpoczynano też intensywne przygotowania do świąt, choćby poprzez ubijanie wieprzka. Mówi o tym przysłowie „Na świętego Toma będą wieprze doma, bo je z żołędzi chłop do domu przypędzi” oraz „Święty Tomasz siedzi w dole, wieprzki kole”.

Po reformie liturgicznej z 1969 roku święto św. Tomasza Apostoła przeniesiono na 3 lipca. Kościół luterański nadal wspomina świętego 21 grudnia. Św. Tomasz jest patronem m. in. Indii, Portugalii, Zamościa, małżeństw, budowniczych i stolarzy. Modlą się do niego również ludzie w trudnych sytuacjach życiowych, jako że Tomasz sam miewał chwile zwątpienia.