Dzień Ojca 2025

Father's Day w Stanach Zjednoczonych narodził się wkrótce po Mother's Day. Można by więc pomyśleć że amerykańscy ojcowie pozazdrościli tamtejszym mamom święta i stworzyli własne. Tyle, że Dzień Ojca za oceanem powstał z inicjatywy kobiety.


Historia święta

Tradycje związane z Dniem Ojca sięgają najprawdopodobniej jeszcze czasów pogańskich i kultu słońca. Niektóre gałęzie pogaństwa traktują Słońce jako ojca wszechświata. Przesilenie czerwcowe ma miejsce mniej więcej w tym samym czasie, co Dzień Ojca, więc wiele osób dostrzega związek między nimi. Inna forma celebracji ojcostwa znana była w Europie w czasach średniowiecza. W dniu 19 marca obchodzono bowiem dzień św. Józefa, opiekuna Świętej Rodziny. Zwyczaj ten przywędrował do Ameryki Północnej wraz z Hiszpanami i Portugalczykami.

Jako pierwsze publiczne obchody Dnia Ojca w USA niektórzy traktują uroczystości żałobne dla dużej grupy mężczyzn, którzy zginęli w wypadku górniczym w Monongah w Zachodniej Wirginii w 1907 roku. Śmierć poniosło w nim ponad 350 mężczyzn, robotników, którzy osierocili łącznie ponad tysiąc dzieci. Było to jednak jednorazowe upamiętnienie, a nie coroczne święto.

Po raz pierwszy Father's Day oficjalnie zaproponowała w 1909 roku Sonora Smart Dodd ze Spokane w stanie Waszyngton. Dodd była córką weterana wojny secesyjnej Williama Jacksona Smarta (Przeczytaj więcej o wojnie secesyjnej w artykule Memorial Day). W ten sposób chciała docenić własnego ojca, który po śmierci matki samotnie wychowywał ją oraz pięcioro rodzeństwa. Przy okazji również innych amerykańskich tatusiów, którzy opiekują się rodziną tak jak należy. Pierwsze obchody święta za oceanem odbyły się 19 czerwca 1910 roku w Spokane. Kobieta początkowo sugerowała datę 5 czerwca, w dniu urodzin Williama Jacksona Smarta, ale pastorzy nie mieli dość czasu, aby przygotować swoje kazania. Uroczystość odbyła się więc w trzecią niedzielę czerwca. Tak zostało do dziś.

Pierwszy Father's Day miał charakter lokalny i przez kilkadziesiąt lat starania o wprowadzenie go na skalę krajową kończyły się niepowodzeniem. W latach dwudziestych Dodd przestała promować obchody i skupiła się na pracy w Instytucie Sztuki w Chicago. Po powrocie do Spokane ponownie zaczęła angażować lokalną oraz ogólnokrajową społeczność. W tym celu współpracowała m. in. z przedsiębiorcami, którzy mogliby mieć korzyści z Dnia Ojca, a więc producenci krawatów, cygar i jakichkolwiek tradycyjnych prezentów dla ojców. Od 1938 roku korzystała z pomocy Rady Dnia Ojca, założonej przez firmę Men's Wear Retailers z Nowego Jorku, aby skonsolidować i usystematyzować promocje handlowe. Sonora Dodd musiała jednak mierzyć się z dość sceptycznym nastawieniem społeczeństwa a nawet z żartami ze strony prasy. Główny zarzut dotyczył komercjalizacji święta. tak jak to się stało w przypadku Dnia Matki. Jego pomysłodawczyni Anna Jarvis walczyła z takim postrzeganiem Mother's Day i jeszcze krótko przed śmiercią została aresztowana na proteście przeciw jego komercjalizacji. Obawiano się, że podobna sytuacja się powtórzy.

Sonora Dodd nie poddawała się jednak, podobnie jak jej wspólnicy czyli grupy handlowe. Promowały go, a nawet włączyły dowcipy do swoich reklam i ostatecznie udało im się osiągnąć cel w 1972 roku, kiedy prezydent Nixon oficjalnie ustanowił Dzień Ojca w Stanach Zjednoczonych. Wcześniej jednak politycy nie kwapili się do uchwalenia święta, patrząc na to, że projekt ustawy pojawił się w Kongresie już w 1913 roku. W 1916 roku prezydent Woodrow Wilson udał się nawet do Spokane, aby przemówić podczas obchodów Father's Day, ale Kongres stawił opór, bojąc się że święto zostanie skomercjalizowane. Tak było przez wiele lat. W 1924 roku święto wprowadził do kalendarza prezydent John Calvin Coolidge Jr. W 1966 roku prezydent Lyndon B. Johnson wydał pierwszą proklamację prezydencką ku czci ojców, wyznaczając trzecią niedzielę czerwca na Dzień Ojca. Sześć lat później prezydent Richard Nixon ustanowił oficjalne święto.

W 1974 roku podczas targów Expo w Spokane Sonora Smart Dodd została uhonorowana za swój wkład w powstanie Father's Day. Zmarła cztery lata później w wieku dziewięćdziesięciu sześciu lat i została pochowana w Greenwood Memorial Terrace w Spokane.


Obchody

Dzień Ojca w Stanach Zjednoczonych ma podobny przebieg jak w Polsce. Tak jak u nas jest w cieniu Dnia Matki i nie ma co z tym polemizować, bo to najprawdopodobniej nigdy się nie zmieni.

Adekwatnie, jak to jest w przypadku Mother's Day, ludzie noszą róże wpięte w ubrania, aby wyrazić szacunek dla swoich ojców. Czerwona róża symbolizuje, że ojciec żyje, biała natomiast oznacza, że nie ma już go wśród nas.

Dzieci składają życzenia i kupują ojcom prezenty, wśród których królują typowo męskie rzeczy. Tych jest cała masa – skarpety, ciuchy, cygara, alkohol, bilety na zawody sportowe, książki, gadżety do samochodu, narzędzia, zegarek itp.

W szkołach i przedszkolach maluchy przygotowują specjalne występy i teatrzyki, na które zapraszani są oczywiście ojcowie. Father's Day obchodzony jest w Stanach Zjednoczonych corocznie w trzecią niedzielę czerwca, więc aktywności w szkole planowane są wcześniej.

Święto ma także walor edukacyjny. Ma ono uczyć odpowiedzialnego ojcostwa, uświadamiać mężczyznom, jakie mają prawa jako rodzice. W telewizji czy radio odbywają się różne audycje, gdzie poruszane są tematy związane z ojcostwem.

Zdarza się, że na Father's Day planowane są ciekawe wydarzenia sportowe. Jest to np. Turniej US Open Golf rozgrywany w czerwcu, wyścigi samochodowe FireKeepers Casino 400 NASCAR na torze Michigan International Speedway czy mecze finałowe NBA. Jest więc wiele okazji, by wspólnie z ojcem udać się na mecz lub inne zawody sportowe. Dla tych, którzy za sportem nie przepadają jest wiele innych opcji – wspólne wyjście na pizzę, do parku czy kina. Wiele obiektów ma na tę okazję przygotowane promocje i atrakcje.