Obchody Dnia Pokuty i Modlitwy były wczoraj.
W 2024 roku obchody Dnia Pokuty i Modlitwy przypadły na 20 listopada (środa).
Buß- und Bettag czyli Dzień Pokuty i Modlitwy jest świętem Kościoła ewangelickiego w Niemczech. Kiedyś w całym kraju był to dzień wolny od pracy, obecnie taki przywilej przysługuje tylko mieszkańcom Saksonii. Jak to się stało, że zrezygnowano z niego niemal w całym kraju?
Na czym polega Buß- und Bettag? Jak jest obchodzone?
Istota święta
Tradycja pokuty i modlitwy zakorzeniona jest w Księdze Jonasza z Biblii, gdzie Bóg wysyła proroka Jonasza, aby ogłosić mieszkańcom Niniwy, że Pan obali miasto. Buß- und Bettag przedstawia pokutę nie jako karę, lecz okazję do zreflektowania się nad swoją wiarą, istotą grzechu i przebaczenia. To rachunek sumienia, który dotyczy jednak nie tylko nas samych ale i środowiska w którym na co dzień funkcjonujemy. Dzień Pokuty i Modlitwy służy refleksji nad znaczeniem i pozycją Kościoła chrześcijańskiego w społeczeństwie, oraz takimi zagadnieniami społecznymi jak ksenofobia, zniszczenie środowiska oraz wykluczenie osób ubogich i bezdomnych. Często poruszane są też aktualne tematy, jak choćby zamachy terrorystyczne.
Każdego roku Buß- und Bettag ma motto przewodnie, dotyczące wyznawanych wartości, wiary, nowych początków, planety, środowiska. Wybrane tematy Buß- und Bettag z ostatnich lat to:
- Wystarczająco dużo
- Na co czekasz?
- Co jeszcze się liczy?
- Dużo miejsca na odpowiedzialność
- Jakie są twoje wartości?
- Pewność siebie - wykonaj kolejny krok
- Pomoc
- Módlcie się
Obchody
Protestanckie święto jest tak zwanym ruchomym świętem. Każdego roku Dzień Pokuty i Modlitwy przypada na inną datę, czyli na środę przed ostatnią niedzielą roku kościelnego w listopadzie, jedenaście dni przed pierwszym adwentem.
Nie ma specjalnych zwyczajów na Buß- und Bettag. Wiele wspólnot odprawia nabożeństwa wieczorem, aby umożliwić uczestnictwo ludziom pracującym. Wysoka frekwencja dowodzi, że Dzień Pokuty i Modlitwy jest głęboko zakorzeniony w życiu wiernych. W Niemczech dominującym wyznaniem religijnym jest chrześcijaństwo, a protestanci stanowią około 30 % społeczeństwa.
Tradycją jest odwiedzanie grobów zmarłych i składanie kwiatów, palenie zniczy. Ponadto w tym dniu podczas nabożeństw czytane są nazwiska zmarłych, którzy zostali pochowani w minionym roku.
Ponieważ Buß- und Bettag jest nadal świętem religijnym, w niektórych stanach tego dnia zabronione są imprezy taneczne oraz obsługa automatów do gier i salonów gier. W Bawarii prawo reguluje zakaz tańczenia oraz organizowania wydarzeń sportowych. W przeciwnym razie grozi wysoka grzywna.
Historia
Święto to obchodzono po raz pierwszy w 1532 roku w Strasburgu w związku z rozkazem Cesarza o modlitwę przeciw Turkom, którzy zaatakowali kraj. Potem jednak przez wiele lat nie miało ono formalnego charakteru. Obchodzono je spontanicznie, przy okazji szczególnych okoliczności (wojny, klęski żywiołowe, katastrofy) i uwarunkowane było regionalną tradycją. Poza tym istniało ponad 40 różnych dni pokutnych, które odmawiano w różnych terminach na terenie Prus oraz niemieckich prowincjach.
W 1852 i 1878 roku w Eisenach, w mieście urodzenia twórcy Reformacji Marcina Lutra (przeczytaj więcej o Reformacji) miała miejsce Konferencja niemieckich kościołów protestanckich - toczyła się debata na temat wprowadzenia oficjalnego Dnia Pokuty i Modlitwy. W końcu w 1893 roku Prusy postanowiły zakończyć ten pluralizm dla różnych terytorialnie zorganizowanych kościołów protestanckich na swoim terytorium i ustanowić jeden wspólny dzień. Buß- und Bettag miał być celebrowany w ostatnią środę przed 23 listopada, czyli jedenaście dni przed pierwszą niedzielą Adwentu. Ustalono że będzie także dniem ustawowo wolnym od pracy. Później kościoły protestanckie w innych niemieckich stanach poszły w ich ślady, ale dopiero w1934 roku Dzień Pokuty i Modlitwy był oficjalnym świętem państwowym, ustawionym w środę przed ostatnią niedzielą w roku kościelnym.
W 1939 roku Adolf Hitler zniósł Buß- und Bettag jako ustawowy wolny od pracy urlop, aby zyskać więcej dni roboczych podczas gorącego okresu II wojny światowej. Obchodzony był więc w niedzielę po jego faktycznej dacie. Po wojnie wszystko wróciło do normy, czyli celebrowano Dzień Pokuty i Modlitwy w tradycyjną środę. Przywrócono je także jako święto ustawowe w większości krajach związkowych Niemiec, we wszystkich czterech sektorach Berlina i strefach okupacyjnych (z wyjątkiem Wolnego Państwa Bawarii w strefie amerykańskiej).
W 1952 roku w przeważającej mierze katolicka Bawaria uczyniła z Buß- und Bettag ustawowo wolne od pracy święto. Najpierw w krajach związkowych zdominowanych przez luteranizm, a od 1981 roku we wszystkich landach. W 1966 roku Buß- und Bettag został zniesiony w komunistycznej NRD i Berlinie Wschodnim jako obowiązkowe święto wolne od pracy. Gdy jednak doszło do Zjednoczenia Niemiec (poczytaj o Dniu Jedności Niemiec tutaj), we wschodniej części kraju ponownie stał się ustawowo wolnym urlopem. Wszystko jednak zmieniło się w 1994 roku....
Jak zlikwidowano święto? Oszczędności....
W latach 90. XX wieku w Niemczech rozgorzała dyskusja na temat strat, jakie ponoszą przedsiębiorcy poprzez obciążanie ich dodatkowym obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym. Nasi sąsiedzi doszli do wniosku, że dobrym rozwiązaniem będzie dołożenie jednego dnia pracy w skali roku, a to oznaczało zlikwidowanie jednego święta państwowego. Wybór padł na Buß- und Bettag. Kierowano się argumentacją, że jest to święto protestanckie a nie wszystkie landy w Niemczech mają przewagę mieszkańców tego wyznania. Jedynym landem który się na to nie zgodził i Dzień Pokuty i Modlitwy do dziś pozostaje tam świętem państwowym jest Saksonia (Sachsen). Nie obyło się jednak bez konsekwencji - by wyrównać straty podniesiono tam składkę na ubezpieczenie pielęgnacyjne o 0,5%. Niestety nie pracodawcom, ale pracownikom.... W związku z tym opiekunki i inni pracownicy zatrudnieni w Saksonii zarabiają w przypadku umowy o pracę zawartej bezpośrednio z pracodawcą niemieckim mniej niż w innych landach.
Warto jeszcze wspomnieć o Bawarii – w Dzień Pokuty i Modlitwy nie odbywają się tam zajęcia i dzieci mają wolne. Ale nie...nauczyciele. Ci muszą iść normalnie do pracy, a nieobecność uczniów wykorzystuje się na organizowanie zebrań. W Berlinie uczniowie protestanccy mogą sami zadecydować, czy pójdą do szkoły.
Mimo zredukowania rangi święta do poziomu kościoła, Buß- und Bettag nie utracił stałego miejsca w kalendarzu religijnym.