18 listopada to w kalendarzu świąt medycznych data poświęcona antybiotykom. W tym dniu rozpoczyna się Światowy Tydzień Świadomości Przeciwdrobnoustrojowej (World Antimicrobial Awareness Week), który trwa do 24 listopada. Celem święta jest zwiększenie wiedzy na temat antybiotyków, m. in. świadomości globalnej oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, do której prowadzi niewłaściwe ich stosowanie.
Historia Światowego Tygodnia Świadomości Przeciwdrobnoustrojowej
Globalny plan działania mający na celu rozwiązanie rosnącego problemu oporności na antybiotyki i inne leki przeciwdrobnoustrojowe zatwierdzono w maju 2015 roku na 68. Światowym Zgromadzeniu Zdrowia. Światowa Organizacja Zdrowia wsparła w ten sposób inne prozdrowotne wydarzenie jakim jest
Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach (European Antibiotic Awareness Day) – to święto obchodzone 18 listopada, ustanowione zostało w 2008 roku. Od tego czasu prowadzono kampanie społeczne w ramach Światowego Tygodnia Wiedzy o Antybiotykach (World Antibiotic Awareness Week), który w 2020 roku przerodził się w Światowy Tydzień Świadomości Przeciwdrobnoustrojowej. Zmiana nazwy ma dodatkowo zwrócić uwagę, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR) jest obecnie jednym z największych zagrożeń dla zdrowia, opieki społecznej i bezpieczeństwa żywnościowego.
Z okazji tych wydarzeń każdego roku ustalane jest hasło przewodnie, m. in.:
- „Walka z opornością na antybiotyki: Co można zrobić?”
- „Antybiotyki – stosuj rozważnie!”
- „Rozpowszechniaj świadomość, zatrzymaj opór ”. (2021)
- „Wspólnie zapobiegajmy oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe”. (hasło przewodnie na 2023 r.)
Obchody Światowego Tygodnia Świadomości Przeciwdrobnoustrojowej
W Polsce organizacją Światowego Tygodnia Świadomości Przeciwdrobnoustrojowej zajmuje się Narodowy Instytut Leków, w ramach programu zdrowotnego Ministerstwa Zdrowia. Głównym celem święta jest szerzenie wiedzy na temat działania i zastosowania antybiotyków oraz problemu odporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. Konsekwencją tego zjawiska może być nieskuteczne leczenia infekcji, co prowadzi do zwiększenia zachorowalności i śmiertelności z powodu zakażeń.
Wydarzenie ma też zachęcić do stosowania najlepszych praktyk przez pracowników służby zdrowia, społeczeństwo oraz osób decyzyjnych w celu uniknięcia dalszego pojawiania się i rozprzestrzeniania zakażeń lekoopornych.
Powstanie pierwszego antybiotyku
Nazwa pochodzi z greki i nawiązuje do zabójczego dla żywych bakterii działania antybiotyków – to połączenie słów „anti” (przeciw) i „bios” (życie). Pierwszym znanym antybiotykiem była penicylina – w 1928 roku szkocki bakteriolog i lekarz Alexander Fleming odkrył, że przypadkowe zanieczyszczenie podłoża pleśnią Penicillium chrysogenum powstrzymuje wzrost kultur bakterii z rodzaju Staphylococcus.
Odkrycie penicyliny przyczyniło się do powstania kolejnych antybiotyków (naturalne, półsyntetyczne i syntetyczne), które były przełomem w lecznictwie. Dzięki nim można było skutecznie walczyć z chorobami zakaźnymi, które wcześniej były przyczyną śmierci i chorób setek milionów osób.
Działanie antybiotyków i zjawisko oporności bakterii
Jak działa ta grupa leków? Stosuje się ją w celu zwalczania infekcji bakteryjnych oraz grzybiczych, za pomocą różnych mechanizmów niszczą one strukturę komórki bakteryjnej lub hamują jej wzrost i podział.
Fleming, który lubił powtarzać, że „to natura wyprodukowała penicylinę, ja ją tylko odkryłem” przewidział także, że niewłaściwe stosowanie jej może powodować antybiotykooporność. To zagadnienie klucz, które jest szeroko omawiane podczas Światowego Dnia Świadomości Przeciwdrobnoustrojowej. Antybiotyki nie zawsze są skuteczne, ponieważ niektóre bakterie są w stanie zneutralizować podany lek. Inne mogą odrzucić antybiotyk, zanim ten zdąży je zniszczyć. Inne ciekawy mechanizm obronny bakterii to zmiana wyglądu zewnętrznego, który sprawia, że cząsteczka antybiotyku nie potrafi jej zaatakować. Nawet jedna bakteria, która przetrwała kurację, może się rozmnożyć i zastąpić pozostałe.
Zasady właściwej antybiotykoterapii
Przy okazji Światowego Tygodnia Świadomości Przeciwdrobnoustrojowej należy do znudzenia powtarzać podstawowe zasady dotyczące antybiotykoterapii. Najważniejszą jest, by stosować je rozważnie, tylko wtedy, kiedy naprawdę istnieje taka konieczność. Antybiotyki działają na bakterie, a nie wirusy, stąd przyjmowanie ich podczas przeziębienia, grypy czy Covidu (czyli chorób wirusowych) jest bezskuteczne i szkodliwe.
W przypadku kiedy musimy zażywać antybiotyki, robimy to pod kontrolą lekarza i według jego zaleceń – czyli bierzemy leki wskazane przez niego, kupione w aptece (np. nie stosujemy antybiotyków pozostałych po wcześniejszych terapiach). Przestrzegamy podanej dawki, nie należy też samodzielnie przerywać terapii, jeśli poczujemy się lepiej.
Żyj świadomie w zdrowiu
Bez wątpienia antybiotyki zmieniły świat na lepsze. Niestety ich nadużywanie skomplikowało sytuację. Dlatego nawołujemy do świadomego życia w zdrowiu. Antybiotyki niszczą groźna bakterie, ale jednocześnie zabijają także dobrą florę bakteryjną w naszym organizmie. Odbudowa flory bakteryjnej jelit po kuracji antybiotykowej może nam zająć nawet pół roku. Dlatego jest ważne aby dbać o swoją odporności przez cały rok, a nie tylko w okresie nasilonych infekcji. Jak to robić? Jest wiele sposobów. Absolutną podstawa jest nasz sposób odrzywiania. Uzupełnieniem sa suplementy, ale tylko te wysokiej jakości i najlepiej pochodzenia naturalnego. Jeśli nie wiesz jak się do tego zabrac, to napisz do nas wiadomość, na pewno coś podpowiemy!