Do najbliższych obchodów Bożego Narodzenia w Niemczech zostały 34 dni, czyli 1 miesiąc i 4 dni.
W 2024 roku obchody Bożego Narodzenia w Niemczech przypadają na okres od 25 grudnia (środa) do 26 grudnia (czwartek).
W Niemczech, podobnie jak i w Polsce, Boże Narodzenie to jedno z najważniejszych świąt. Choć jesteśmy sąsiadami, to można zaobserwować inne od naszych tradycje. Jakie? O tym w tekście.
Przygotowania
Przygotowania do Weihnachten, czyli Bożego Narodzenia, Niemcy rozpoczynają w pierwszą niedzielę adwentu, cztery tygodnie przed Wigilią. O tym, że zbliżają się święta przypominają reklamy w telewizji, promocje w sklepach i coraz bardziej przystrojone ulice oraz domy. Domy ozdabia się wiankami zrobionymi z gałązek jodły lub świerku przystrojonymi fioletowymi wstążkami i czterema świeczkami. Wszystko to ma swoją symbolikę -zieleń jodły oznacza nadzieję, fiolet to refleksja nad przeszłością, natomiast świeczki to światło. W każdą niedzielę zapala się jedną świeczkę aż do Bożego Narodzenia.
To co jest bardzo popularne w Niemczech to kalendarz adwentowy (Adventskalender) , często przygotowuje się go samodzielnie. Tradycyjny kalendarz adwentowy w kształcie domku ukazuje sceny z życia Chrystusa ukryte za specjalnymi okienkami. Jest ich 24. Mają one niezły walor edukacyjny, gdyż najmłodsi każdego dnia z niecierpliwością otwierają jedno okienko, w którym ukryty jest cukierek.
W Niemczech powszechne jest robienie własnoręcznie także dekoracji świątecznych. Nastrój świąteczny jest wszechobecny w szkołach, gdzie na zajęciach przygotowuje się ozdoby na choinkę i do przystrajania domu.
W wielu miastach w czasie adwentu organizowane są jarmarki bożonarodzeniowe (Weihnachtsmärkt), na których można kupić ozdoby choinkowe, prezenty i inne świąteczne produkty, a także napić się grzanego wina z przyprawami korzennymi i piwa.
Najsłynniejszym i najstarszym kiermaszem jest Christkindlesmarkt w Norymberdze. Odbywa się na Hauptmarkt, centralnym placu Starego Miasta. Jego historia sięga początków XVII wieku. Chętnie odwiedzane przez Niemców oraz turystów są także jarmarki bożonarodzeniowe w Berlinie i Monachium.
Choinka – niemiecka tradycja
To właśnie Niemcy zapoczątkowali tradycję ozdabiania choinek. Drzewko bożonarodzeniowe pojawiło sie na przełomie XV i XVI wieku w Nadrenii. Świerk symbolizował drzewko życia, które stało sie dostępne dla ludzi w momencie narodzin Jezusa Chrystusa. Początkowo było wieszane pod sufitem, czubkiem do dołu. Wielkim zwolennikiem ozdabiania choinki był Marcin Luter, twórca reformacji.
Warto wspomnieć o bardzo unikalnym zwyczaju w Niemczech, dziś już raczej zapomnianym. Dawniej bowiem zasadą było, że dzieci nie mogą brać udziału w ozdabianiu choinki. Uważało się, że drzewo może wtedy stracić swój tajemniczy urok. Stąd choinka dekorowana była dopiero w Wigilię. Ojciec zwykle trzymał dzieci w oddzielnym pokoju, podczas gdy matka wydobywała drzewko z ukrytego miejsca i ozdabiała ją jabłkami, cukierkami, orzechami, ciasteczkami czy też świecami.
Dziś w wielu domach drzewka ozdabia się znacznie wcześniej. Choinki przystrajane są także na miejskich placach lub przed ratuszami, a ta najsłynniejsza znajduje się przed Bramą Brandenburską w Berlinie.
Oprócz choinki, ważnym elementem wystroju są drewniane żłobki z figurami dzieciątka Jezus, Maryi, Józefa i Trzech Króli.
Frohe Weihnachten!
To co najpiękniejsze w świętach, a więc spotkania z rodziną, jest oczywiście również praktykowane w Niemczech. Ludzie już kilka dni przed Wigilią życzą sobie Wesołych Świąt (po niemiecku Frohe Weihnachten).
- Heiliger Abend, czyli Wigilia
Choć święta zaczynają się 24 grudnia, to ten dzień nie ma tak uroczystej oprawy jak w Polsce. Wigilia to dla niemieckich gospodyń jeszcze czas przygotowań, wiele osób idzie do pracy. Firmy, biura i sklepy zamykane są jednak wcześniej. Wieczorem rodzina spotyka się przy lekkim posiłku (głównie sałatka ziemniaczana i frankfurterki) i wymienia prezentami.
Choć choinka ma bardzo ważne miejsce w niemieckich domach, to prezenty często zostawia się na stole. W północnej części kraju podarki zostawia Weihnachtsmann, na południu Christkind, czyli Dzieciątko Jezus pod postacią anioła. Postacią z rózgą, którą rodzice straszą swoje niegrzeczne jest natomiast Knecht Ruprecht.
W odróżnienia od polskich zwyczajów, życzenia składa się bez dzielenia się opłatkiem, nie zostawia się też pustego talerza dla niespodziewanego gościa. Za to przy kolacji można znaleźć symboliczny pieniążek, który ma zapoczątkować dostatek przez cały rok.
W kościołach katolickich o północy odprawiana jest pasterka, choć wielu Niemców uczestniczy we Mszy św. w dniu Bożego Narodzenia.
- Weihnachtstag i Zweiter Weihnachtsfeiertag
„Prawdziwe” święta zaczynają się dopiero 25 grudnia. Wtedy przychodzi czas na większą ucztę. Niemcy zasiadają przy stole i delektują się takimi potrawami jak gęś z ziemniakami lub knedlami z czerwoną kapustą, sałatka kartoflana lub z makaronem, pieczona kiełbasa i potrawy z kapusty kiszonej. Menu kolacji wigilijnej często składa się również z potraw regionalnych. Na stole tradycyjna liczba potraw wynosi 10, a karp wcale nie należy do tych najważniejszych. Jeśli chodzi o słodkości, to Niemcy uwielbiają imbirowe ciasteczka w kształcie ludzików oraz domków oraz pierniczki. Te ostatnie spożywa się w święta niemal obowiązkowo. Innym ciastem bożonarodzeniowym jest strucla tzw. Weihnachtsstollen. Jest to rodzaj ciasta drożdżowego z bakaliami i rodzynkami. Nasi sąsiedzi zajadają się również „Christstollen" (długie bochenki nadziewane orzechami, rodzynkami, cytrynem i suszonymi owocami), marcepanem i „Drezno Stollen" (wilgotny, ciężki chleb wypełniony z owocami).
Wigilia czasami nazywana jest w Niemczech „Dickbauch" (co oznacza „gruby żołądek") z powodu mitu, że ci, którzy nie zjedzą za dużo, będą prześladowani przez demony w nocy. Więc wszyscy starają się w tym dniu w pełni wypchać brzuch. Inny przesąd mówi o tym, że w trakcie kolacji goście nie mogą wstawać od stołu, gdyż przynosi to pecha.
Ważnym elementem obchodów świąt jest wspólne kolędowanie. Popularne pieśni to „O Tannenbaum” (o świątecznej choince), „Stille Nacht, Heilige Nacht!" (Cicha noc) czy „O du frohliche” (O błogosławiony). Jednym ze zwyczajów jest odwiedzanie domów przez Sternsinger ów. W zamian za wykonanie piosenki otrzymują pieniądze, które zazwyczaj przekazują na cele charytatywne (jest to głównie tradycja katolicka). Śpiewacy to najczęściej dzieci, ubrani jak Mędrcy - jest to nawiązanie do Mędrców ze Wschodu którzy przybyli do Betlejem, aby oddać pokłon Jezusowi. Sternsingerzy pod postacią trzech króli odwiedzają domy od 27 grudnia do 6 stycznia.