Do najbliższych obchodów Dnia Mniszka Lekarskiego zostały 3 dni.
W 2024 roku Dzień Mniszka Lekarskiego przypada na 28 kwietnia (niedziela).
Mniszek lekarski jest najlepszym przykładem na to, że najprostsze rozwiązania, będące w zasięgu wzroku są bardzo skuteczne. Wielu ludzi niesłusznie uważa popularnego dmuchawca za wszędobylski, trudny do wytępienia chwast. Tymczasem ma on wiele właściwości leczniczych, m. in. wspomaga pracę wątroby, łagodzi stany zapalne czy ma działanie antyoksydacyjne. W ostatnią niedzielę kwietnia w kalendarzu świąt nietypowych przypada Dzień Mniszka Lekarskiego.
Obchody dnia Mniszka Lekarskiego w ostatnią niedzielę kwietnia zostały zainicjowane przez Herbarium Frisicum i Taraxacum Holandia jako Nationale Dag van de Paardenbloem. Pierwsze obchody były już w 2020 roku. Podobne święto obchodzone jest także w USA w dniu 5 kwietnia jako Dandelion Day.
Ciekawostki – etymologia, popularne nazwy mniszka lekarskiego
Mniszek lekarski jest rośliną, która posiada wiele nazw. Zacznijmy jednak od tych oficjalnych. Naukowa nazwa „Taraxacum officinale” pochodzi prawdopodobnie z arabskiego „tharakchakon” i oznacza po prostu „roślinę leczniczą o gorzkim smaku”. Inny możliwy źródłosłów to „taraksis”, czyli grecki wyraz określający zapalenie oczu, na które mniszek miał być stosowany. Angielska „Dandelion” pochodzi z języka francuskiego, od słów „dent de lion” czyli „ząb lwa”, nawiązującego do grubo ząbkowanych liści. Co ciekawe, Francuzi nazywają mniszka „pissenlit”, co można przetłumaczyć jako sikanie do łóżka. Jest to nawiązanie do właściwości moczopędnych tej rośliny.
W Polsce nazwa „mniszek lekarski” to kalka językowa nazwy „caput monachi”, którą nadał Otto Brunfels w 1530 roku. Jest to skojarzenie wyglądu dna koszyczka z łysą głową mnicha, którą przypominają pozostałości po zdmuchniętym kwiatostanie.
Inne popularne lub ciekawe określenia to bole oczy, buława hetmańska, dmuchawiec, mlecz, cykoria dzika, pleszyk, psi mlecz, popia główka, mlecz zajęczy, mleczna wiedźma, podróżnik, ślepota, świni pysk, wilczy ząb.
Jakie właściwości ma mniszek lekarski?
Dzień Mniszka Lekarskiego został uchwalony przede wszystkim po to, by promować jego lecznicze właściwości. Praktycznie każda jego część może być wykorzystana w pożytecznym celu. W liściach i kwiatach występują żółte barwniki ksantofilowe (taraksantyny), flawonoidy, sole mineralne (potas, magnes, siarkę i krzem), dostarczają one także pokaźnej dawki witaminy C. W korzeniach stwierdzono obecność m. in. inuliny, fruktozy, kwasów organicznych, trójterpeny, garbników i olejku eterycznego.
Mniszek lekarski można dostarczyć do naszego organizmu na różne sposoby. Najpopularniejsze są napary przygotowywanie z kwiatów lub korzenia tej rośliny, ale dodaje się go również do sałatki, farszów czy aplikuje na skórę jako kosmetyk.
Pierwsza, podstawowa zaleta dmuchawca to wspomaganie naszej odporności. Powinny wspierać się nim nie tylko osoby starsze, ale i każdy, kto ma niską tolerancję na choroby wirusowe. Najwięcej korzyści ze stosowania mniszka dotyczy układu pokarmowego, oczyszcza on bowiem wątrobę i nerki. W świecie gdzie otyłość jest coraz większym problemem, mniszek przychodzi z pomocą w walce z odchudzaniem oraz cukrzycą. Inulina ogranicza łaknienie, spowalnia wchłanianie cukru, obniża indeks glikemiczny potraw oraz wspomaga regulację gospodarki węglowodanowej. Działanie moczopędne to jedne z najbardziej znanych właściwości mniszka - oczyszcza organizm, polecany jest w przypadku chorób nerek, otyłości czy obrzęków.
Mniszek ma też zastosowanie w chorobach skóry, zwalcza kurzajki i brodawki, wykorzystuje się go zresztą także do kosmetyków do włosów. Pod tą postacią wspomaga wzrost włosów, wzmacnia cebulki czy zmniejsza łupież.
Z racji na potencjał antyoksydacyjny i aktywność przeciwzapalną, sporo mówi się o właściwościach antynowotworowych mniszka. Nadal brakuje na to twardych dowodów, mimo to jest to prawdopodobne.
Czy mniszek lekarski jest inwazyjny?
Mniszek jest rośliną, z której właściwości zdrowotnych może korzystać większość ludzi, są jednak wyjątki. Osoby, które cierpią na nadkwaśność żołądka, niedrożność dróg żółciowych oraz jelit czy zgagę nie powinny jej stosować. Szczególną ostrożność należy również zachować w przypadku uczulenia na te rośliny.
Czym się różni mniszek od mlecza?
Przyjęło się, że mniszek lekarski nazywany jest również mleczem. Jest to spowodowane wyglądem substancji, która wypływa po przerwaniu łodygi – przypomina ona mleczko. Nazwa mlecz w stosunku do mniszka leczniczego jest jednak niepoprawna, ponieważ istnieje całkiem odrębny rodzaj roślin o tej nazwie (Sonchus). Już Jan Krzysztof Kluk w 1808 roku wyjaśniał to nieporozumienie „Wieśniaczki pospolicie Mleczem tylko nazywają tak, jak wszystkie podobne rośliny mleczny sok z siebie wydające”.
Symbolika mniszka lekarskiego
Równie bogata co nazewnictwo jest również symbolika mniszka. Jest to jedyny kwiat, który reprezentuje trzy ciała niebieskie: słońce, księżyc i gwiazdy. Żółty kwiat symbolizuje słońce, puchata kula odnosi się do księżyca, a rozpraszające się nasiona przypominają gwiazdy. Mniszek i jego magiczne właściwości kojarzone są również z przetrwaniem i przezwyciężeniem trudnych chwil, bowiem potrafi on przeżyć nawet w najtrudniejszych warunkach. Z kolei jasna, żółta barwa przywodzi na myśl szczęście oraz radość. Mniszek jest również symbolem miłości.