Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Wyzyskowi Środowiska Naturalnego Podczas Wojen i Konfliktów Zbrojnych 2022

Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Wyzyskowi Środowiska Naturalnego podczas Wojen i Konfliktów Zbrojnych został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 5 listopada 2001 roku z inicjatywy UNEP-u. Głównym celem Dnia jest zwrócenie uwagi społeczeństwa na środowiska naturalne, które również są ofiarami prowadzonych wojen i konfliktów zbrojnych.

W czasie konfliktów zbrojnych, oprócz ludności ofiarami są także naturalne ekosystemy, które często po zakończeniu prowadzonych militarnych działań, nie powracają już do pierwotnego stanu. Według Programu Środowiskowego ONZ wynika, że w ciągu ostatnich 60 lat co najmniej 40% lokalnych konfliktów zbrojnych było powiązanych z nadużywaniem surowców naturalnych, zarówno wartościowych typu złoto, diamenty, drewno czy ropa, jak i niezbędnych do życia, na przykład wody lub żyznej ziemi uprawnej. Niestety, konflikty o surowce naturalne mają dwukrotnie większą tendencję do odnowienia się w przyszłości. W wielu państwach, w których prowadzone są działania militarne, naturalne środowiska ulegają prawie całkowitemu zniszczeniu, na przykład w afrykańskim państwie Sierra Leone przed konfliktami zbrojnymi obszar kraju był pokryty w 90% lasami tropikalnymi, ale po serii wojen zalesiona powierzchnia spadła poniżej 4%. Konflikt w Sierra Leone pochłonął ponad 75 tys. ofiar i zmusił do uchodźctwa prawie pół miliona obywateli.

Kolejnym przykładem walki o surowce naturalne jest tak zwana wojna diamentowa w Angoli. Konflikt zbrojny w Angoli trwał ponad dwie dekady i obejmował najbiedniejsze regiony kraju. Według Amnesty International i Global Witness, diamenty z obszaru Angoli przyczyniły się do śmierci około pół miliona osób oraz wypędzenia prawie 1,7 mln obywateli. Ponad 100 tys. mieszkańców tych ziem, również dzieci, zmuszono do niewolniczej pracy w niebezpiecznych warunkach w kopalni diamentów.

Często prawdziwymi przyczynami prowadzonych wojen nie jest dobro i wolność ludzi, ale surowce naturalne warte według niektórych państw, każdego życia ludzkiego. A często sztandary zwycięstwa, pod postacią złóż surowców naturalnych okupione są cierpieniem oraz śmiercią niewinnych ofiar.

Chociaż ludzkość zawsze liczyła ofiary wojenne w kategoriach zabitych i rannych żołnierzy i cywilów, zniszczonych miast i źródeł utrzymania, środowisko często pozostawało nieopublikowaną ofiarą wojny. Studnie wodne zostały zanieczyszczone, uprawy spalone, wycięte lasy, zatrute gleby, i zwierzęta zabijane w celu uzyskania przewagi wojskowej.

Ponadto Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP) wykazał, że w ciągu ostatnich 60 lat co najmniej 40 procent wszystkich konfliktów wewnętrznych było związanych z eksploatacją zasobów naturalnych, czy to cennych zasobów, takich jak drewno, diamenty, złoto i ropa naftowa lub ograniczone zasoby, takie jak żyzna ziemia i woda. Stwierdzono również, że konflikty dotyczące zasobów naturalnych są dwa razy bardziej prawdopodobne.

Organizacja Narodów Zjednoczonych przywiązuje wielką wagę do tego, aby działania na rzecz środowiska były częścią strategii zapobiegania konfliktom, utrzymywania pokoju i budowania pokoju - ponieważ nie może być trwałego pokoju, jeśli zasoby naturalne, które utrzymują źródła utrzymania i ekosystemy, zostaną zniszczone.