Dzień Płacenia Gotówką 2025

Pieniądze – któż ich nie lubi? Banknoty w naszej kieszeni albo portfelu dają nam poczucie bezpieczeństwa, bo przecież jak inaczej zapłacimy za jedzenie, rachunki, paliwo czy bilet do kina. Kartą albo telefonem? Możemy, ale powstrzymajmy się przynajmniej w dniu 16 sierpnia, kiedy przypada Dzień Płacenia Gotówką. Przy okazji dowiedzmy się dlaczego warto to robić jak najczęściej.

Historia Dnia Płacenia Gotówką

Dzień Płacenia Gotówką jest pomysłem Instytutu Spraw Obywatelskich – pierwsze obchody odbyły się w 2022 roku. Data 16 sierpnia nawiązuje natomiast do historycznego wydarzenia jakim było puszczenie w obieg pierwszych polskich banknotów w Warszawie w 1794 roku. Celem święta jest nagłaśnianie korzyści wynikające z płacenia banknotami i monetami oraz zachęcanie do tego obywateli, przedsiębiorców oraz instytucji.

Obchody Dnia Płacenia Gotówką

Jak obchodzić święto? Oczywiście poprzez płacenie 16 sierpnia wyłącznie gotówką. Wystarczy wybrać konkretną kwotę z bankomatu, by mieć pieniądze pod ręką. Organizatorzy wydarzenia zachęcają także do informowania o święcie rodziny, sąsiadów, znajomych oraz do podpisania petycji „Broń gotówki”. Ma ona na celu zebranie jak największej liczby głosów sprzeciwiających się likwidacji fizycznej formie pieniądza. Jest to realne zagrożenie, które może doprowadzić m. in. do dyskryminacji i wykluczenia osób, które nie chcą lub nie mogą korzystać z bankowości elektronicznej czy pozbawienia anonimowości, bowiem sprowadza się to do totalnej kontroli i inwigilacji przez korporacje.

Dlaczego warto płacić gotówką?

Oto kilka najważniejszych zalet płacenia gotówką

Wydajemy mniej
Zasada jest prosta – płacenie banknotami i monetami pozwala lepiej kontrolować jak wydajemy pieniądze. Widzimy natychmiastowo, jak odbija się to na stanie naszego portfela i nie narazimy się na przekroczenie salda. Poza tym widok gotówki sprawia, że doceniamy jak ciężko musieliśmy pracować, by ją zarobić. Znacznie trudniej jest rozstać się z namacalnym banknotem np. 100 zł niż przyłożyć kolejny raz kartę do terminala. W związku z tym istnieje większe prawdopodobieństwo, że nie zrobimy zakupów pod wpływem impulsu, które wykraczają poza nasz budżet i limit wydatków.

Niezawodna forma płatności
Zacznijmy od tego, że nie wszędzie można płacić kartą, np. u mniejszych sprzedawców, w warzywniaku czy na targu. Nawet jeśli jest taka opcja, to pamiętajmy, że jesteśmy uzależnieni od dostępności sieci. W przypadku awarii czy braku prądu nie będziemy mogli zrobić zakupów. Warto więc mieć pod ręką gotówkę, zwłaszcza że żaden sprzedawca nie odmówi takiej formy zapłaty.

Większa prywatność i bezpieczeństwo
Płacąc gotówką zachowujemy większą prywatność, ponieważ nie udostępniamy naszych danych osobowych. Dużym zagrożeniem jest także cyberprzestępczość, która rozwija się w błyskawicznym tempie. Kradzież naszej karty lub dostęp do naszych danych lub środków finansowych przez przestępców może nieść za sobą bardzo poważne konsekwencje.

Wspieranie lokalnych przedsiębiorstw
W drobnych biznesach np. małych sklepach czy punktach usługowych to najbardziej lubiana forma płatności. Dlaczego? Ponieważ pieniądze trafiają bezpośrednio do sprzedającego oraz unika on prowizji, jaką banki pobierają za płatność bezgotówkową. Tym samym wspieramy lokalne firmy, przyczyniamy się do ich rozwoju. W niektórych miejscach możemy nawet liczyć na drobną zniżkę, jeśli płacimy gotówką.

Płacenie gotówką to dobre rozwiązanie, jednak pamiętajmy, że karta także ma swoje zalety. Z pewnością jest to wygodna forma zapłaty, użytkownik nie musi nosić ze sobą dużych kwot i narażać się np. na kradzież. Dla sprzedawców jest to mniejsze ryzyko narażenia się na rabunek gotówki z kasy sklepu lub przyjęcie zapłaty fałszywym banknotem.

Historia pieniędzy
Ludzie od zarania dziejów handlowali ze sobą, na zasadzie barteru, czyli wymiany towaru za towar, lub towaru za usługę. Nie zawsze było to jednak sprawiedliwe, miarodajne i wygodne – dla przykładu rolnik mógł wymienić z kowalem zboże na narzędzia. Towar jednak trzeba gdzieś przechowywać, transportować i nie zawsze w danym momencie kowal potrzebował owego zboża. Stąd kwestią czasu było wynalezienie konkretnego środka płatniczego. Pierwsze monety pojawiły się w VII wieku p.n.e. w Lidii i miały szereg zalet, jak niewielkie rozmiary, określoną wartość, były trwałe i nie stwarzały problemu z przechowywaniem. Na świecie rozpowszechnili je Fenicjanie i Grecy.

Wynalezienie monet w pewnym sensie sprowokowało pojawienie się banknotów. Bogaci ludzie bali się trzymać w domu większą ilość monet, stąd powstały systemy depozytowe. Osoby majętne przekazywały swoją gotówkę do skarbca, w zamian otrzymując kwity depozytowe, czyli najwcześniejszą formę pieniądza papierowego. Pierwsze banknoty pojawiły się w Chinach w IX wieku.

Wraz z upływem lat pojawiły się nowe środki płatnicze: czeki i transfery (czyli przelewy), kolejny etap to całkowite zdematerializowanie pieniądza i odwzorowaniu go w formie danych zapisanych na kartach magnetycznych. Ostatnia jak dotychczas forma pieniądza to kryptowaluty.

Pierwsze złote monety w Polsce wybite zostały za czasów panowania króla Władysława Łokietka. Nazwana umownie florenem Władysława Łokietka przedstawiały wizerunek króla. Premierowy banknot, jak zostało to wspomniane przy okazji historii Dnia Płacenia Gotówką, powstał w 1773 roku. Szybko jednak zniknął z obiegu, ponieważ ludziom trudno było sobie wyobrazić, że papierek może być wart więcej niż kruszec.