Dni Krzyżowe to procesje przebiegające wzdłuż przydrożnych kapliczek i krzyży. Ich celem jest modlitwa o urodzaj pól i ochrona przed klęskami żywiołowymi. Odbywają się od poniedziałku do środy przed
Wniebowstąpieniem Pańskim.
Historia Dni Krzyżowych
Początki obchodów Dni Krzyżowych, a właściwie dni błagalnych, wywodzą się z galijskiej diecezji Vienne. Około 470 roku tamtejszy biskup Mamert postanowił zapobiec klęskom nieurodzaju nawiedzających okoliczne tereny, a także trzęsieniom ziemi czy wojnie. Zorganizował procesję pomiędzy kościołami, kaplicami i przydrożnymi krzyżami, gdzie modlono się o dobre plony i błogosławieństwo.
Wraz z upływem lat i spopularyzowaniem Dni Krzyżowych, udział w pochodach brali udział wszyscy przedstawiciele danej społeczności – od zwykłych ludzi, poprzez biskupów, magnatów, na władzy kończąc. Wielu uczestników przywdziewało strój pokutny, co dodatkowo nadawało uroczystości szczególnego charakteru.
Po synodzie w Orleanie w 511 roku Dni Krzyżowe zostały rozszerzone na całą Francję, a w 816 roku papież Leon III wprowadził je do liturgii rzymskiej. Dzięki papieżowi Piusowi V w 1570 roku znalazły one swoje miejsce w mszale. W 1970 roku poszczególne Konferencje Episkopatów mogły podjąć decyzję odnośnie obchodów, Polska zachowała celebrowanie uroczystości przed Wniebowstąpieniem. W naszym kraju obowiązuje nazwa Dni Krzyżowe, co nawiązuje do przydrożnych krzyży.
Dni Krzyżowe w Polsce
W Polsce Dni Krzyżowe zastąpiły dawną tradycje okrążania pól, której celem było wyznaczanie granic oraz ochrona przed klęskami żywiołowymi oraz czarami. Miały one miejsce na wiosnę i jesień. Dni Krzyżowe przetrwały setki lat, choć nie są już tak popularne jak w latach przedwojennych. W niektórych parafiach i diecezjach wciąż są jednak praktykowane i nie wykluczone, że przypomnimy sobie o tej tradycji na szerszą skalę.
Ich celem nadal są modlitwy o urodzaj i ochronę przez najróżniejszymi kataklizmami, jak susza, powódź, pożar czy burze. W poniedziałek odprawia się nabożeństwo „w okresie zasiewów”, we wtorek „o uświęcenie pracy ludzkiej”, środa to intencja „za głodujących”. Zgodnie z tradycją procesja przemieszcza się pomiędzy przydrożnymi krzyżami i kapliczkami. Kapłan błogosławi pola i kropi je wodą święconą, a całemu wydarzeniu towarzyszy śpiew litanii do Wszystkich Świętych oraz pieśni błagalne o ochronę przed klęskami żywiołowymi i nieszczęściami.
Z Dniami Krzyżowymi wiążą się nawet ludowe przysłowia, takie jak „w Dni Krzyżowe męka boża, wstrzymuj się od siewu zboża”. Odnosi się to w do reguł kalendarza księżycowego. Wniebowstąpienie przypada w 40 dniu po Wielkanocy, która z kolei jest świętem obchodzonym w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni Księżyca. Dni Krzyżowe przypadają więc blisko drugiego nowiu Księżyca, kiedy występuje tzw. kwadra uprawy, niestosowana do siewów.