Spotkania te rozpoczęły się w 1985 roku z inicjatywy Papieża Jana Pawła II, który jednak nigdy nie uważał się za założyciela ŚDM, a raczej stwierdził: „stworzyli je młodzi ludzie”. Pragnął wspierać dążenia młodych ludzi do posiadania własnej przestrzeni w Kościele i na świecie i chcąc wesprzeć ich inicjatywę, stworzył „Sekcję młodzieżową” Papieskiej Rady ds. Świeckich, która koordynuje realizację tych dni; teraz te kompetencje przeszły na Dykasterię ds. świeckich, rodziny i życia.
Światowe Dni Młodzieży obchodzone są na dwa sposoby: - na poziomie międzynarodowym, co dwa lub trzy lata w konkretnym mieście świata wybranym za każdym razem przez Papieża, z dużym zgromadzeniem, które odbywa się w sposób skonsolidowany na przestrzeni lat i z dużą liczbą uczestników z całego świata - na szczeblu diecezjalnym, co roku: spotkania są organizowane z inicjatywy różnych diecezji na całym świecie oraz na placu św. Piotra w Rzymie z Papieżem. Pierwotnie ustawiony na Niedzielę Palmową, został przeniesiony przez papieża Franciszka na uroczystość Chrystusa Króla
Występowanie Światowych Dni Młodzieży w innych latach