Święto Matki Bożej Różańcowej 2024

Święto Matki Bożej Różańcowej (Our Lady of the Rosary) przypada 7 października, jego celem jest podkreślenie znaczenia modlitwy i nabożeństwa różańcowego. Uchwalił je papież Pius V w 1572 roku, by upamiętnić zwycięstwo państw Świętej Ligi nad Imperium Osmańskim. W tym artykule zebraliśmy najważniejsze informacje o święcie oraz o różańcu.

Historia Święta Matki Bożej Różańcowej

7 października 1571 roku państwa Świętej Ligi reprezentujące Państwo Kościelne pokonały flotę Imperium Osmańskiego. Wcześniej papież Pius V poprosił cały Kościół, by odmówili modlitwę różańcową w intencji zwycięstwa chrześcijan, miał także wizję przedstawiającą Maryję patrzącą ze spokojem na zmagania. Na pamiątkę zwycięstwa papież Pius V ogłosił w 1572 roku święto Matki Bożej Zwycięskiej. Była to jedna z jego ostatnich decyzji, bowiem w tym samym roku zmarł. Jego następca papież Grzegorz XIII zmienił nazwę na Święto Różańca. W 1716 roku Klemens XII nakazał obchodzenie tego dnia Kościołowi na całym świecie, w 1969 roku przemianowano je na święto Matki Bożej Różańcowej.

Pochodzenie i znaczenie różańca

Słowo „różaniec” pochodzi od łacińskiego słowa „rosa”, czyli „róża”. W nawiązaniu do nabożeństwa różańcowego i przede wszystkim Błogosławionej Maryi Dziewicy używa się określenia „rosarium” oznaczającego ogród różany, wieniec róż składany Matce Bożej.

Terminem „różaniec” nazywane są: nabożeństwo różańcowe, modlitwa oraz narzędzie do jej przeprowadzenia.

- Modlitwa Kościoła katolickiego dawniej znana była jako Psałterz Najświętszej Maryi Panny. Tradycja katolicka od czasów średniowiecznych obdarza ją szczególnym znaczeniem duchowym i błogosławieństwem. Jej historia sięga jednak znacznie wcześniej - w V wieku p. n.e egipscy pustelnicy powtarzali pierwszą część modlitwy „Zdrowaś Maryjo”. Jej druga część powstała prawdopodobnie w XIV wieku podczas epidemii dżumy w Europie. W 1568 roku jej ostateczny tekst zatwierdził papież Pius V. Współczesna forma modlitwy przypisywana jest natomiast założycielowi zakonu dominikanów św. Dominikowi Guzmanowi.

- Nabożeństwo różańcowe rozumiane jako wspólna modlitwa. W tradycji katolickiej odmawiane zwykle w październiku, składa się z adoracji Najświętszego Sakramentu oraz jednej z części różańca.

- Paciorek, który stanowią elementy z drewna czy cennego kruszcu, połączone ze sobą za pomocą drucików i łańcuszków, często nawleczone na sznurek, ze złączonymi końcami. Różańce, nazywane też koronką, używa się do liczenia odmawianych modlitw.

Budowa różańca

Tradycyjny różaniec składa się z krzyżyka, następnie pięciu paciorków (koralików), medalika, następnie z pięciu dziesiątek, czyli dziesięciu koralików oddzielonych jednym paciorkiem. Natomiast modlitwa odmawiana za jego pomocą składa się z czterech części: radosnej, bolesnej, chwalebnej, od 2002 roku jest to też tajemnica światła, dodana przez Jana Pawła II. Każda z tych części podzielona jest na pięć tajemnic, np. tajemnice radosne to Zwiastowanie, Nawiedzenie Elżbiety, Narodziny Jezusa, Ofiarowanie Jezusa w Świątyni i Odnalezienie Jezusa w Świątyni.

Od pewnego czasu mówi się o kolejnej reformie różańca, mianowicie wprowadzenie piątej części, poświęconej tajemnicy Miłosierdzia Bożego. Na razie nie zostało to jednak ogłoszone przez Papieża.

Jak odmawiać różaniec?

Zanim zaczniemy modlitwę, warto udać się w spokojne, zaciszne miejsce, by nikt ani nic nie rozpraszało naszej uwagi. Odmawianie różańca nie jest szczególnie skomplikowane, jeśli zapamiętamy kolejność modlitw i podstawową zasadę, że każda z nich odmierzana jest koralikami nawleczonymi na sznurek.
1. Rozpoczynamy Znakiem Krzyża Świętego, możemy też ucałować krzyżyk różańca, na znak miłości do Boga.
2. Rozpoczynamy od krzyżyka, gdzie odmawiamy „Wierzę w Boga”.
3. Na pierwszym koraliku odmawiamy „Ojcze Nasz”.
4. Następnie trzykrotnie „Zdrowaś Mario” – na każdym koraliku jeden raz. Jest to modlitwa o przymnożenie cnót - wiary, nadziei i miłości.
5. Na medaliku wieńczącym pierwszą część różańca odmawiamy „Chwała Ojcu i Synowi” oraz „O mój Jezu’. W tym miejscu rozważamy pierwszą tajemnice różańca, czyli radosną.
6. Na medaliku odmawiamy jeszcze „Ojcze nasz”.
7. Dziesięć razy „Zdrowaś Mario”, na każdym koraliku.
8. Na koraliku oddzielającym dziesiątki różańca odmawiamy „Chwała Ojcu” i „O mój Jezu”.
9. Rozpoczynamy kolejną dziesiątkę różańca i kolejną tajemnicę radosną, czyli Nawiedzenie św. Elżbiety przez Najświętszą Maryję Pannę. Zostajemy nadal na paciorku oddzielającym dziesiątki i odmawiamy „Ojcze nasz”.

Od tego momentu powtarzamy wcześniejsze czynności, czyli odmawiamy dziesięć razy „Zdrowaś Mario” na każdym koraliku i przechodzimy do kolejnych tajemnic różańca. Tę część odmawia się łącznie pięć razy. Analogicznie powtarzamy powyższy schemat w przypadku kolejnych tajemnic. Na zakończenie modlitwy odmawiamy „Pod Twoją obronę”.

Co to jest jedna dziesiątka różańca?

Dziesiątka różańca to inaczej dziesięć paciorków, oddzielonych koralikiem od pozostałych dziesiątek. Na każdym odmawia się dziesięć razy „Zdrowaś Mario”, w całym różańcu jest łącznie pięć dziesiątek.

W jakie dni odmawia się poszczególne tajemnice różańca?

Każda z tajemnic różańca przypisana jest do poszczególnych dni tygodnia. Radosne tajemnice odmawia się w poniedziałek i sobotę, świetliste w czwartek, bolesne to wtorek i piątek, a chwalebne tajemnice różańca odmawia się w środę i niedzielę.

Jak długo trwa odmawianie różańca?

Odmówienie całego różańca trwa około 30 minut.

Czy można odmawiać różaniec na siedząco lub leżąco?

Modlitwa kojarzy się zazwyczaj z pozycją klęczącą, jest to postawa symbolizująca pokorę, oddanie oraz posłuszeństwo wobec Boga. Nie oznacza to jednak, że nie można rozmawiać ze Stwórcą w innej pozycji. Jest to usprawiedliwione nie tylko w sytuacji, kiedy ktoś jest chory czy z różnych względów nie może uklęknąć. Po pierwsze - prawo kanoniczne nie reguluje tej kwestii. Po drugie – ważniejsze jest nasze nastawienie, szczerość i otwartość niż pozycja, w jakiej odmawiamy różaniec. Co z tego, że uklękniemy, skoro nasze myśli będą błądzić przykładowo wokół obejrzanego ostatnio filmu. O wiele wartościowsza będzie modlitwa w pozycji leżącej, ale z właściwą zadumą i refleksją.

Czy można odmawiać różaniec na palcach lub w myślach?

Tak, jak najbardziej można odmawiać różaniec na palcach lub w myślach. Modlitwa będzie tak samo ważna jak ta przeprowadzona na koronce. Warto jednak pamiętać, że ma to sens głównie w sytuacji jeśli nie mamy przy sobie narzędzia do modlitwy. Różaniec w myślach czy na palcach z pewnością wymaga większego doświadczenia i koncentracji, by nie pomylić poszczególnych jego elementów.

Czy można odmawiać różaniec na spacerze?

Sam fakt, że decydujemy się zmówić różaniec, jest wartością dodaną. Tak więc miejscem modlitwy niekoniecznie musi być kościół czy nasz dom. Spacery i przebywanie na świeżym powietrzu jest dobre dla zdrowia, dlaczego więc nie połączyć go z odmawianiem różańca? Ważne tylko, żebyśmy mieli względny spokój i mogli się skupić na modlitwie. Analogicznie - różaniec można też odmawiać w podróży.

Objawienia maryjne

Kościół oficjalnie uznaje 70 świadectw o objawieniu się Matki Bożej, choć na przestrzeni wieków zgłoszono ich ponad 20 tysięcy. Wspólnym mianownikiem objawień potwierdzonych przez Stolicę Apostolską jest to, że Maryja przypomina o istnieniu Boga, nawołuje do odnowy wiary ale i zachęca do odmawiania różańca. Oto kilka wybranych objawień:

- 1531 rok: Guadalupe (Meksyk) – 9 grudnia Matka Boża ukazała się Juanowi Diego, skutkiem tego było masowe przechodzenie na katolicyzm plemion indiańskich.
- 1858 rok: Lourdes (Francja) – Maryja objawiła się Bernadetcie Soubirous, której wyjawiła prawdę o swoim Niepokalanym Poczęciu. Do dziś w tym miasteczku zdarzają się przypadki cudownych uzdrowień.
- 1877 rok: Gietrzwałd (Polska) – Maryja ukazała się dwóm dziewczynkom: Justynie Szafryńskiej i Barbarze Samulowskiej. Poleciła im się modlić i nawracać. W 1977 roku Prymas Polski zatwierdził objawienia.
- 1917 rok: Fatima (Portugalia) – Najsłynniejsze objawienia Maryi, którego świadkami była trójka dzieci. Przekazała im tzw. Tajemnice fatimskie, a w towarzyszącym ostatniemu objawieniu Cudowi Słońca uczestniczyło około 70 tysięcy ludzi.
- Od 1981 roku: Medziugorie (Bośnia i Hercegowina) – rozpoczęły się one w czerwcu 1981 roku i trwają do dziś. Kościół katolicki nadal bada prawdziwość tych objawień, stąd nie zostały one jeszcze oficjalnie potwierdzone.

Kółka różańcowe

Kółka różańcowe funkcjonują w większości polskich parafii, ich członkowie spotykają się, by wspólnie odmawiać modlitwę. Robią to najczęściej w konkretnych intencjach, takich jak zdrowie, miłość, pokój w kraju i na świecie, przezwyciężenie nałogów czy nawrócenie grzeszników.

Kółka różańcowe znane są także pod bardziej formalną nazwą Żywy Różaniec. To międzynarodowy ruch religijny założony w XIX wieku przez Pauline-Marie Jaricot. Członkowie tych grup, nazywanych różą, liczą po 20 osób – każda z nich przez miesiąc odmawia jedną z tajemnic. Przed reformą różańca wprowadzoną przez Jana Pawła II, róże tworzyło 15 osób, stąd nadal można się spotkać z organizacjami w tej formie, odmawiającymi różaniec według tradycyjnego układu.

Różaniec w innych religiach chrześcijańskich

W innych religiach chrześcijańskich także znajdziemy różańce. W prawosławiu występują w kilku formach, najpopularniejsze to czotki i lestowka. Czotki to sznur modlitewny złożony ze 100, 30 lub 33 węzełków wykorzystywany do odliczania odmawianych formuł „Modlitwy Jezusowej”. Z kolei lestowka używana jest przez staroobrzędowców do powtórzenia jej 111 razy.

Protestanci zasadniczo negują sens istnienia różańca, z powodu jego treści, bezzasadności oraz formy. Są jednak nieliczne odłamy, które mają inne podejście. Najpopularniejszy to różaniec luterański, wywodzący się od niemieckiego teologa Marcina Chemnitza. W budowie jest taki sam jak różaniec katolicki, różni się przede wszystkim odmawianą modlitwą (zamiast „Zdrowaś Mario” jest to „Modlitwa Jezusowa” i liczbą tajemnic (posiada trzy: radosną, bolesną i chwalebną). Drugi popularny przykład to różaniec anglikański wywodzący się z Kościoła episkopalnego w USA, również różni się modlitwami, m. in. odmawia się cztery razy: „Święty Boże”, „Święty Mocny”, „Święty Nieśmiertelny”, oraz 28 razy: „Panie Jezu Chryste”, „Synu Boży”.