Światowy Dzień Wody 2024

Światowy Dzień Wody obchodzony jest 22 marca i został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ rezolucją z dnia 22 grudnia 1992 roku. Święto zostało zainicjowane w czasie konferencji Szczytu Ziemi w 1992 roku (UNCED) w Rio de Janerio. Wszystkie kraje członkowskie ONZ przyjęły propozycje obchodzenia Dnia Wody.

Główną przyczyną utworzenia Światowego Dnia Wody było zwrócenie uwagi społeczeństwa na problem z niewystarczającą ilością wody pitnej. A jak wiadomo, bez wody niemożliwe będzie życie na naszej planecie. Coroczne obchody święta związane są określonym zagadnieniem dotyczącym światowych zasobów wodnych i konkretnym hasłem. Pierwsze obchody święta miały miejsce w 1993 roku - odbyły się bez hasła przewodniego, kolejne 1994 r. pod hasłem: „Troska o wodę jest obowiązkiem każdego człowieka”.

Woda dla pokoju

To hasło przewodnie Światowego Dnia Wody 2024

Woda może być czynnikiem pokoju lub przyczyną konfliktów. Kiedy jest jej mało lub jest zanieczyszczona, a ludzie nie mają do niej równego dostępu, narastają napięcia między społecznościami i państwami. Ponad 3 miliardy ludzi na całym świecie zależy od wody, która przekracza granice narodowe. Jednak tylko nieliczne kraje mają porozumienia o współpracy dla wszystkich swoich wspólnych zasobów wodnych. Wraz ze wzrostem skutków zmian klimatu i wzrostem populacji istnieje pilna potrzeba zjednoczenia się w ramach i między krajami w celu ochrony i zachowania naszego najcenniejszego zasobu. Zdrowie publiczne i dobrobyt, systemy żywnościowe i energetyczne, wydajność gospodarcza i integralność środowiskowa – wszystkie te czynniki zależą od dobrze funkcjonującego i sprawiedliwie zarządzanego cyklu wodnego.

Kiedy współpracujemy w zakresie wody, tworzymy pozytywną falę – budując harmonię, generując dobrobyt i budując odporność na wspólne wyzwania. Musimy działać w oparciu o świadomość, że woda nie jest tylko zasobem, który można wykorzystać i nad którym można konkurować, ale jest to prawo człowieka, które jest nieodłączne od każdego aspektu życia. W tym Światowym Dniu Wody wszyscy musimy zjednoczyć się wokół wody i wykorzystać ją do pokoju, tworząc fundamenty dla bardziej stabilnej i prosperującej przyszłości.

Wybrane inne dotychczasowe tematy przewodnie to:
- Przyspieszenie zmian (2023)
- Wody podziemne – uczynić niewidzialne widocznym (2022)
- Docenianie wody (2021)
- Zmiana klimatu (2020)
- Zmiana klimatu (2019)
- Natura dla wody (2018)
- Ścieki jako nieograniczone źródło wody (2017)
- Woda i energia (2014)
- Znaczenie wody dla produkcji żywności na świecie (2012)
- Woda dla miast (2011)
- Woda i kultura (2006)
- Woda i kataklizmy (2004)
- Woda dla przyszłości (2003)
- Woda a zdrowie (2001)
- Wody podziemne – niewidoczne zasoby (1998)
- Zasoby wodne świata: czy ich wystarczy? (1997)
- Kobiety a woda (1995)

Wartość wody to znacznie więcej niż jej cena - woda ma ogromną i złożoną wartość dla naszych gospodarstw domowych, żywności, kultury, zdrowia, edukacji, ekonomii i integralności naszego środowiska naturalnego. Jeśli przeoczymy którąkolwiek z tych wartości, ryzykujemy niewłaściwe zarządzanie tym ograniczonym, niezastąpionym zasobem. Bez pełnego zrozumienia prawdziwej, wielowymiarowej wartości wody nie będziemy w stanie chronić tego krytycznego zasobu z korzyścią dla wszystkich.

W gospodarstwach domowych, szkołach i miejscach pracy woda może oznaczać zdrowie, higienę, godność i produktywność. W miejscach kulturowych, religijnych i duchowych woda może oznaczać połączenie ze stworzeniem, wspólnotą i samym sobą. W naturalnych przestrzeniach woda może oznaczać spokój, harmonię i ochronę. Obecnie woda jest skrajnie zagrożona przez rosnącą populację, rosnące wymagania rolnictwa i przemysłu oraz pogarszające się skutki zmian klimatycznych.

W ramach obchodów organizowane są różne konferencje, pikniki, konkursy artystyczne, kampanie społeczne. Przykładowo, w przypadku hasła „Woda i energia” głównym celem święta było zwiększenie świadomości ludzi o istnieniu wzajemnych powiązań między wodą a energią, zwłaszcza w sferze współpracy i potencjalnych zysków społecznych oraz gospodarczych, a także wyznaczenie ważnych obszarów wspólnego działania wody i energii. Większa świadomość społeczeństwa dotycząca wykorzystaniu energii wodnej przyczynia się do racjonalnych działań wobec zasobów wodnych. Wytwarzanie, przesył oraz magazynowanie energii wymaga zwiększonej ilości wody w elektrowniach wodnych, cieplnych, klasycznych oraz jądrowych. Aktualnie, około 8% wytworzonej energii elektrycznej wykorzystywana jest przez pompowanie, uzdatnianie, oczyszczanie i przesyłanie wody do różnych sektorów gospodarki.

Problem światowych zasobów wody jest przedmiotem jednego z największych programów UNESCO - Międzynarodowego Programu Hydrologicznego (IHP), który dąży, między innymi do dokonywania oceny stanu ekosystemów i zbiorników wodnych świata oraz dystrybucji i wykorzystania zasobów wody pitnej. W Polsce od 2006 roku w Łodzi działa Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii, którego głównym celem jest rozwijanie ekohydrologii, poprzez prowadzenie badań naukowych, publikacje i współpracę międzynarodową, a także tworzenie platformy wymiany informacji naukowych.

Przyspieszenie zmian

Pod takim hasłem odbył się Światowego Dnia Wody 2023. Celem przyświecającym akcji w 2023 r. było przyspieszenie zmian w celu rozwiązania kryzysu związanego z wodą i kanalizacją. A ponieważ woda ma wpływ na nas wszystkich, wszyscy musimy podjąć działania. Ty i Twoja rodzina, szkoła i społeczność możecie coś zmienić, zmieniając sposób, w jaki korzystacie, konsumujecie i zarządzacie wodą w swoim życiu.

Wody podziemne – uczynić niewidzialne widocznym

Tak brzmiało hasło przewodnie Światowego Dnia Wody 2022
Wody gruntowe są niewidoczne, ale ich wpływ jest widoczny wszędzie. Poza zasięgiem wzroku, pod naszymi stopami, wody gruntowe to ukryty skarb, który wzbogaca nasze życie. Prawie cała płynna słodka woda na świecie to wody gruntowe. W miarę nasilania się zmian klimatu wody gruntowe będą stawały się coraz bardziej krytyczne. Musimy współpracować, aby w zrównoważony sposób zarządzać tym cennym zasobem. Wody gruntowe mogą być poza zasięgiem wzroku, ale nie mogą być zapomniane.

Jakie są właściwości wody?

Woda to podstawowy i fundamentalny związek chemiczny w naszym świecie, zarówno przyrody jak i ludzi. Składa się z dwóch atomów wodoru połączonych jednym atomem tlenu, stąd wzór chemiczny H2O. Przybiera postać bezbarwnej (w małych ilościach), bezkształtnej i bezwonnej cieczy, ale jej właściwości fizyczne sprawiają, że może zmieniać swoje stany skupienia. W temperaturze wysokiej będzie to para wodna, w niskiej lód. Polarna budowa wody sprawia, że jej cząsteczki mogą się przyciągać, tworząc np. płatki śniegu.

Wśród właściwości chemicznych wody warto wyróżnić takie informacje, że woda reaguje z metalami, nie pali się i jest rozpuszczalnikiem dla wielu związków organicznych.

Warto wiedzieć, że woda jest na Ziemi w cyklu zamkniętym. Oznacza to, że zawsze będzie jej tyle samo – ani jej nie ubywa, ani też nie przybywa. Skoro tak, to dlaczego tak ważne jest oszczędzanie wody? Głównym powodem jest proces oczyszczania, który jest po prostu drogi i czasochłonny.

Ile powinno się pić wody?

W każdym poradniku na temat zdrowego trybu życia czy odchudzania znajdziemy informacje o tym, że należy pamiętać o piciu wody. Jest ona podstawą prawidłowego funkcjonowania wszystkich komórek naszego ciała, reguluje ciśnienie, oczyszcza je z toksyn czy utrzymuje odpowiednią temperaturę ciała. Ile należy pić dziennie wody? Na jeden kilogram masy ciała jest to około 0,02 litra wody, upraszczając jednak, przyjmuje się że dorosły człowiek powinien wypić w ciągu dnia około 2 litry. Trzeba jednak pamiętać, że podczas upału lub intensywnego wysiłku potrzebujemy jej więcej, nawet do 5 litrów.

Komu i do czego potrzebna jest woda?

Woda to życie – te słowa należy rozumieć jako metaforę, ale i dosłownie. Wszystkie organizmy zamieszkujące ziemię potrzebują wody. Bez niej człowiek jest w stanie przeżyć zaledwie kilka dni.

Według raportu UNESCO aż 78% profesji na całym świecie jest zależnych od wody, w największym stopniu rolnictwo, rybołówstwo i leśnictwo. Około 2/3 globalnego zużycia wody pochłania nawadnianie upraw, dzięki którym można wyprodukować około 40% światowego pożywienia. Jest ona także potrzebna do zapewnienia produkcji energii oraz najróżniejszych usług.

Komu i do czego potrzebna jest jeszcze woda? Warto pamiętać, że to nie tylko ważny zasób dla ludzi, zwierząt i roślin, ale oceany, morza, rzeki jeziora to miejsce życia wielu stworzeń.

Skąd pochodzi woda na ziemi?

Nasza planeta wciąż skrywa przed nami wiele tajemnic, a jedną z nich jest pochodzenie wody. Najpopularniejsza obecnie hipoteza zakłada, że zawdzięczamy ją dużym obiektom z zewnętrznego Układu Słonecznego. Około 4 miliardów lat temu, w ziemię uderzały komety i planetoidy, które roztrzaskując się tworzyły kratery i zmieniały strukturę powierzchni oraz dostarczyły pierwiastki z innych części Układu Słonecznego.

Naukowcy nie byliby sobą, gdyby zadowolili się istniejącą teorią na temat pochodzenia wody na ziemi. Wciąż poszukują odpowiedzi i w ostatnich latach pojawił się nowy wątek. Po wysłaniu sondy Rosetta na kometę 67P/Czuriumow-Gierasimienko okazało się, że woda na niej ma inny skład izotopowy niż ta na Ziemi. Po przeprowadzeniu symulacji komputerowych okazało się, że jest prawdopodobne, że woda pochodzi z wnętrza naszej planety.

Skąd się bierze woda w kranie?

Woda, która płynie w naszych kranach to prawdziwy luksus, ale nie każdy zdaje sobie z tego sprawę. Wystarczy jednak kilka dni bez niej, by się o tym przekonać. A skąd się bierze woda w naszych domach? Przeważnie pobierana jest ona z ujęć podziemnych, głębinowych, mogą sięgać one nawet 800 metrów. Może być też dostarczana ze zbiorników wodnych, np. z rzeki czy jeziora. Zanim pojawi się ona w naszych kranach musi przebyć długą drogę, czyli przejść przez proces oczyszczania w stacjach uzdatniania wody. Jest on podzielony na kilka etapów, przeważnie jest to kilka stanowisk technologicznych z odstojnikami, filtrami i sprzętem do eliminowania zanieczyszczeń. Następnie za pomocą pomp trafia do sieci wodociągowych.

Skąd pochodzi woda butelkowana?

Woda w kranie, a woda butelkowana, jaką możemy kupić w sklepie różnią się od siebie. Podlegają choćby innym przepisom, butelkowana ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia, natomiast woda wodociągowa ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków. Wody, które kupujemy w marketach w butelkach to wody źródlane, wody mineralne, wody stołowe lub wody lecznicze. Pobierane są one z m. in. z naturalnych źródeł czy też z odwiertów do głębszych warstw wodonośnych.

Woda w kulturze

Woda, jako źródło wszelkiego życia, ma bardzo bogatą symbolikę. W wielu kulturach uważana jest za pierwotną materię, która zapoczątkowała dzieje naszej planety. Reprezentuje m. in. płodność, chaos, odrodzenie, oczyszczenie, prawdę, ale jest też kojarzona z magią, tajemnicą czy kobiecością. Woda stałą się głównym elementem choćby takich obrządków jak Śmigus–Dyngus, rytualnego oczyszczenia w rzece Ganges czy chrztu w rzece Jordan. Brak wody czy też suszę w wielu kulturach odbierano jako wyraz gniewu bogów.

Przez setki lat kształtowały się też wyobrażenia najróżniejszych istot i demonów morskich. Topielce przybierały np. postać małych dzieci z ogromną siłą, zdolne wciągnąć dorosłą osobę pod wodę, jak i zwierząt czy pięknych kobiet. Mocno w słowiańskiej mitologii ukorzeniły się rusałki. Dusze zmarłych nienaturalną śmiercią dziewcząt przemieniały się w demony pod postacią pięknych niewiast. Jest to też dobry przykład na potwierdzenie symboliki wody jako kobiety, ponieważ inne popularne istoty wodne w kulturze to nimfy czy syreny.