Obchody Wszystkich Świętych w Niemczech były 50 dni, czyli 1 miesiąc i 19 dni temu.
W 2024 roku obchody Wszystkich Świętych w Niemczech przypadły na 1 listopada (piątek).
Wszystkich Świętych to w Polsce bardzo uroczysty, pełen zadumy dzień, w którym ludzie modlą się przy grobach bliskich. A jak to wygląda w Niemczech, gdzie katolicy wcale nie stanowią większości tak jak w naszym kraju? Choć święto nie jest tam tak powszechne, to zachowały się ciekawe przesądy z nim związane.
Germanie wierzyli w przetrwanie w zaświatach. Mieli pozytywne wyobrażenie o lepszej stronie człowieka, rewitalizacji ciała, która oddziela ostatni oddech od „nieśmiertelności” ducha. Współczesne Allerheiligen, jak po niemiecku nazywa się Wszystkich Świętych, początkowo obchodzone było jako kult wszystkich męczenników, z czasem oddawano też hołd papieżom i mnichom. W VII wieku przeniesiono je na 13 maja, by upamiętnić poświęcenie i zamienienie pogańskiej świątyni Panteon na kościół pod wezwaniem Matki Bożej Męczenników. Ponad 100 lat później papież Grzegorz III wyznaczył nowy termin uroczystości dla całego Kościoła na 1 listopada. Niemcy, a konkretnie Bawaria, były jednym z pierwszych miejsc, gdzie je obchodzono (około 800 roku). Wraz z upływem lat święto przyjęło się w katolickich landach. Warto wspomnieć o tym jak Wszystkich Świętych obchodzą protestanci, którzy stanowi drugi najliczniejszy odłam wyznaniowy w Niemczech. Jest to tzw. Totensonntag i odbywa się w ostatnią niedzielę protestanckiego roku kościelnego. Jego tradycja sięga 1816 roku, kiedy na mocy dekretu pruskiego króla Fryderyka Wilhelma III uczczono w ten sposób pamięć poległych w wojnie napoleońskiej.
Tam, gdzie obchodzi się Allerheiligen, można zobaczyć ciekawe, zakorzenione od setek lat tradycje. Wiele z nich ma swoje źródło jeszcze w pogańskich czasach i różnych rytuałach, które miały wspierać zmarłych, inne mają natomiast związek ze chrześcijańskim Wszystkich Świętych.
W Niemczech dominuje wyznanie chrześcijańskie, ale liczba wiernych rozkłada się mniej więcej po połowie na katolików i protestantów. Dlatego też Allerheiligen, jak Wszystkich Świętych nazywane jest w Niemczech, uroczyście i oficjalnie obchodzone jest tylko w kilku landach, gdzie większość mieszkańców jest wyznania rzymskokatolickiego. Dokładnie jest to pięć landów: Bawaria, Badenia-Wirtembergia, Kraj Saary, Nadrenia Palatynat i Nadrenia Północna-Westfalia. W tych regionach Niemiec Wszystkich Świętych to ustawowe święto, dzień wolny od pracy. Nie wolno wtedy urządzać hucznych zabaw czy słuchać głośno muzyki.
Tradycja obchodzenia święta w wymienionych landach wygląda podobnie jak w Polsce, na pewno jednak nie jest to aż tak powszechny obyczaj, nie na taką skalę. W niektórych miejscach odbywają się uroczyste procesje wiernych na cmentarz, gdzie odwiedzane są groby kapłańskie. Nabożeństwom na cmentarzach często towarzyszą koncerty chórów oraz orkiestr dętych, a ksiądz przemawia przez megafon. Niemcy 1 listopada palą znicze na grobach bliskich, kładą kwiaty, głównie astry i chryzantemy. Powszechne jest również umieszczanie jedzenia i napojów na grobie (chleb, wino, fasola). Na Wszystkich Świętych pali się też świece, które powinny płonąć aż do Zaduszek. Ma ona bogatą symbolikę: jest wiecznym światłem duszy i wskazuje zmarłym drogę do ich miejsca spoczynku, odgania od złych duchów. Pod tym względem wyróżnia się tradycja w Moguncji, gdzie od XIV wieku zapala się tzw. Newwelling, świecę o specjalnym kształcie. We wcześniejszych stuleciach powszechnie polewano grobowce wodą święconą – i to nawet nie tyle, żeby je pobłogosławić, ale uspokoić męki dusz w gorącym piekle.
Po wizycie w kościele i na cmentarzu w wielu domach odbywa się uroczysty, rodzinny obiad. Allerheiligen jest dla naszych zachodnich sąsiadów także okazją do pieczenia różnych ciast. Jest to m. in. ciasto drożdżowe, nazywane struclą czy Gebildbrot - chleb lub ciasto w formie figurek, jak ludzie, zające czy ptaki. Tradycyjnym smakołykiem w niektórych regionach jest specjalnie pieczony chlebek, który służy jako podarunek dla dzieci od rodziców chrzestnych. Dawniej posypywało nim groby na pogrzebach aby odeprzeć złe duchy. W dolinie Mosel wieczorem jadano natomiast kaszę jaglaną, ponieważ wierzono, że zjadane ziarna uwalniają dusze od czyśćca.
Niemcy mają także inne przesądy, które obowiązują 1 listopada. W domu pozostawia się okruchy chleba i wodę, aby nakarmić zmarłego, trzeba natomiast schować widelce, noże i inne ostre przedmioty, które mogłyby zranić odwiedzające duchy. Zgodnie z tradycją należy wstrzymać się od prac w gospodarstwie, szczególnie takich, które mogłyby wyrządzić im krzywdę, np. szycie czy rąbanie drewna. W niektórych wioskach zachował się zwyczaj chodzenia dzieci po domach, które śpiewają w zamian za drobne datki.
Mowa oczywiście o tych landach, gdzie święto jest ustawowe. W pozostałych Niemcy idą normalnie do pracy, cmentarze odwiedzają więc pojedyncze rodziny. O wiele popularniejsze jest za to Halloween, dlatego wiele germańskich tradycji wykorzystywanych jest również 31 października, obok tych typowych globalnych zwyczajów jak cukierek albo psikus i przebieranie się za straszne postacie.