Przesilenie letnie od zarania dziejów było ważnym elementem życia wielu narodów, m. in. słowiańskich, germańskich, bałtyckich czy celtyckich. Celebrowano je poprzez najróżniejsze rytuały symbolizujące płodność, oczyszczenie czy miłość. Pierwszy dzień lata do dziś jest hucznie obchodzony, a ONZ uchwaliło nawet specjalne święto - Międzynarodowy Dzień Celebracji Przesilenia (International Day of the Celebration of the Solstice).
Przesilenie letnie
Przesilenie letnie (przesilenie czerwcowe) to inaczej moment maksymalnego wychylenia osi obrotu Ziemi w kierunku Słońca. Biegun północny znajduje się wtedy bliżej Słońca niż biegun południowy. Podczas przesilenia Słońce góruje w zenicie na szerokości zwrotnika Raka. Upraszczając – przesilenie letnie, które występuje w okolicach 20-21 czerwca jest najdłuższym dniem w roku, czyli automatycznie także najkrótszą nocą. W tym samym czasie w strefie podbiegunowej półkuli południowej panuje noc polarna. Przesilenie letnie to także
pierwszy dzień lata, stąd w wielu krajach organizowane są tradycyjne festiwale, których korzenie przeważnie sięgają odległych czasów.
Międzynarodowy Dzień Celebracji Przesilenia
Przesilenie letnie od zawsze wiązało się z najróżniejszymi obrzędami, stąd ONZ uznało je jako ucieleśnienie jedności dziedzictwa kulturowego i wielowiekowych tradycji. Odgrywają one istotną rolę we wzmacnianiu więzi między narodami, opartych na wzajemnym szacunku i ideałach pokoju. W tym celu 20 czerwca 2019 roku Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych uchwaliło Międzynarodowy Dzień Celebracji Przesilenia (International Day of the Celebration of the Solstice). Święto zostało zainicjowane przez Boliwię, Chile, Ekwador i Peru, kraje te chciały także zwrócić uwagę na obchody przesilenia letniego, które nie są tak popularne jak europejskie wydarzenia, jak np. Noc Kupały.
Obchody Międzynarodowego Dnia Celebracji Przesilenia
Święta związane z przesileniem letnim symbolizujące ogień, wodę, urodzaj, płodność, miłość czy radość od wieków obchodzono w wielu krajach, zarówno zamieszkiwanych przez ludy słowiańskie, bałtyckie, germańskie i celtyckie. W wielu przypadkach tradycje te przetrwały do dziś. Niektóre z nich odbywają się 24 czerwca, ponieważ jest to święto św. Jana Chrzciciela. W taki oto sposób Kościół katolicki zaadaptował pogańskie rytuały na święto chrześcijańskie, zamiast z nimi walczyć. Poniżej krótki przegląd najciekawszych festiwali.
Noc KupałyW Polsce z przesileniem letnim nierozerwalnie kojarzy się Noc Kupały (nazywana też Sobótką, Palinocką). Od setek lat nasi przodkowie rozpalali ogniska, by odstraszyć demony i uczcić zwycięstwo światła nad ciemnością. Słowianie wyruszali także na poszukiwania magicznego kwiatu paproci, kwitnącego jedynie raz w roku czy przeprowadzali najróżniejsze wróżby. Panny puszczały z kolei wianki na wodzie, w nadziei, że wyłowi je kawaler. Oznaczało to szybkie zamążpójście, stąd Noc Kupały nazywana też jest słowiańskimi walentynkami.
StonehengeJedne z najciekawszych i największych obchodów związanych z przesileniem letnim mają miejsce w południowej Anglii, niedaleko miasta Salisbury. Znajduje się tam budowla megalityczna Stonehenge – słynne kamienne kręgi, które współgrają z ruchem słońca. Na miejsce kultu tłumnie przybywają turyści, poganie czy druidzi, a imprezie towarzyszy wiele atrakcji jak muzyka na żywo czy tworzenie wianków. Wiele osób nie tylko dotyka ogromnych kamieni, ale i przytula się do nich.
MidsommarW Szwecji Midsommar należy do ulubionych świąt mieszkańców tego kraju, w latach 50. XX wieku tamtejszy rząd postanowił, że obchodzone będzie zawsze w weekend, by każdy mógł wziąć w nim udział. Jego charakterystyczny punkt, to tzw. Słup Majowy symbolizujący płodność, przybrany zielonymi gałązkami i kwiatami, wokół którego ludzie tańczą. Midsommar to także konkursy dla dzieci, wspólne gry, spożywanie tradycyjnych potraw, śpiewy i wiara, że w tym dniu każdy może się zakochać.
Fallas del PirineoKlimatyczny festiwal przesilenia letniego odbywa się także w Pirenejach, w Katalonii i Aragonii. Święto Fallas del Pirineo wpisane zostało na listę niematerialnego światowego dziedzictwa UNESCO. Głównym elementem obchodów jest ogień – uczestnicy z miasteczek położonych w tych wspólnotach autonomicznych wędrują z własnoręcznie wykonanymi pochodniami w dół gór, każdy ma przypisaną swoją rolę – np. pierwszą pochodnie zapala burmistrz, kapłan błogosławi ogień, a świeżo upieczony małżonek prowadzi pochód. Często młode panny czekają na przybycie do wioski niosących pochodnię z winem i słodkimi wypiekami. Rano ludzie zbierają żar lub popiół, aby chronić swoje domy lub ogrody. Tradycja przekazywana jest z pokolenia na pokolenie i symbolizuje dojrzewanie, oczyszczenie oraz płodność.