Światowy Dzień Snu 2023

Kiedy wieczorem kładziemy się zmęczeni do łóżka, zazwyczaj jest to dla nas najprzyjemniejszy moment całego dnia. Odpoczynek, chwila refleksji, relaksu i w końcu ukochany sen. Tak to powinno wyglądać, ale jak pokazują statystyki, problemy ze snem może mieć nawet 45% ludności na całym świecie. Dlatego właśnie ustanowiono World Sleep Day, czyli Światowy Dzień Snu.


Dobry sen to dobre życie

Definicja snu mówi, że jest to stan funkcjonalny układu nerwowego, przeciwny do stanu czuwania. Jego istotą jest czasowy zanik świadomości. To jedna z podstawowych funkcji biologicznych człowieka, niezbędna do zachowania życia. Spokojny sen, obok zbilansowanej diety i regularnej aktywności fizycznej, jest jednym z trzech filarów dobrego stanu zdrowia. W dużym stopniu oddziałuje on na pamięć i efektywne funkcjonowanie mózgu. Krótki sen może przyczyniać się do problemów z zapamiętywaniem oraz koncentracją, a to wpływa na wiele spraw. Bez niego trudno o dobre wyniki w nauce, sporcie czy pracy. Wystarczy jedna nieprzespana noc, by obniżyła się nasza sprawność psychofizyczna. Brak snu przez dłuższy okres przynosi wiele negatywnych efektów psychicznych i fizjologicznych, w tym zaburzenia nastroju, trudności ze skupieniem uwagi, spowolnienie reakcji, spadek motywacji, czy przecenianie swoich umiejętności i skłonność do podejmowania ryzyka. To poważne zagrożenie, które może być bezpośrednią przyczyną np. wypadku drogowego. Warto dobrze spać nie tylko ze względu na naszą sprawność psychofizyczną. Wyspani ludzie rzadziej doświadczają problemów związanych z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, otyłością, i innymi przewlekłymi schorzeniami.


Jak dobrze spać?

Wyróżnia się trzy podstawowe elementy składające się na dobrą jakość snu. Po pierwsze, powinien być on odpowiednio długi, tak by osoba śpiąca była wypoczęta i czujna następnego dnia. Zalecana długość snu zależy od wieku. Przedszkolak powinien spędzać w łóżku od 10 do 13 godzin. W przypadku nastolatka przedział ten wynosi 8-10 godzin. Im człowiek starszy, tym mniej czasu potrzebuje na regenerację. Dorosły, a więc osoba która skończyła 20 lat, powinna spać od 7 do 9 godzin. Druga kwestia to oczywiście ciągłość snu. Jeśli budzimy się co godzinę, nic nie wyjdzie z regeneracji organizmu. Ostatni element wskazuje na głęboki sen, tylko wtedy przyniesie on pełny wypoczynek.

Jak bez problemu usypiać i się wysypiać?

Jest szereg różnych czynników, które nam to ułatwią – właściwe umeblowanie sypialni, żywienie czy dobór odpowiedniego filmu.

Sypialnia
- wygodne łóżko, czysta, świeża pościel
- odseparowanie od głośnych dźwięków z ulicy, świateł latarni
- odpowiednia temperatura, nie powinna przekraczać 20 st. C
- ściany pomalowane na spokojny, uspokajający kolor
- wietrzenie sypialni przed snem

Jedzenie i picie
- ostatni posiłek powinno się spożyć najpóźniej trzy godziny przed snem, należy unikać ciężkostrawnych dań
- nie powinno się pić alkoholu, mocnej kawy, napojów energetycznych. Warto ograncizyć picie płynów, żeby nie wstawać w nocy do ubikacji

Pomocne rytuały
- spacer przed snem, prysznic z użyciem olejków eterycznych
- seks
- warto unikać filmów trzymających w napięciu, jak horrory czy kryminały. Zamiast tego można posłuchać relaksacyjnej muzyki.
- zapominamy o problemach, kiedy kładziemy się do łóżka. W tym momencie nie powinno już nas interesować, co powiedział o nas ulubieniec szefa, sondaże wyborcze czy minus na koncie.

World Sleep Day

Celem święta jest nie tylko docenienie roli snu w naszym życiu, ale przede wszystkim zwalczanie problemów z nim związanych. Istnieje blisko 100 różnych zaburzeń snu, najpopularniejsze to nadmierna senność, bezsenność czy koszmary senne (np. o spadaniu, topieniu się, potworach czy śmierci bliskich osób). Szacuje się, że problemy ze snem może mieć nawet 45% światowej populacji. Co gorsza, mniej niż 1/3 chorych szuka pomocy u lekarza specjalisty. To niepokojące statystyki, tym bardziej, że większość problemów może być kontrolowana i skutecznie leczona przez lekarzy. Zaburzenia snu stają się więc światową epidemią zagrażającą zdrowiu i jakości życia. Przekłada się to nie tylko na samopoczucie wielu ludzi, ale i wyniki gospodarcze. Szacuje się, że brak snu kosztuje USA ponad 400 miliardów dolarów rocznie, Japonię 138 miliardów dolarów, Niemcy 60 miliardów dolarów, a Wielką Brytanię 50 miliardów.

World Sleep Day po raz pierwszy obchodzony był 14 marca 2008 roku. Święto organizuje Komitet Światowego Dnia Snu wchodzący w struktury Światowego Stowarzyszenia Medycyny Snu (WASM).

Wydarzenie nie ma stałej daty, bowiem obchodzone jest w piątki przed równonocą wiosenną. Inicjatywy związane ze świętem to kampanie społeczne, dyskusje, prezentacje materiałów edukacyjnych i wystawy odbywające się na całym świecie i w Internecie. Każdej edycji towarzyszy hasło, które porusza ważne zagadnienia związane ze snem. Oto kilka przykładów:

- Dołącz do świata snu, zachowaj rytmy aby cieszyć się życiem
- Śpij dobrze, żyj w pełni przytomnie
- Spokojny sen pielęgnuje życie
- Dobry sen to osiągalne marzenie
- Dobry sen, zdrowe starzenie
- Oddychaj spokojnie, śpij dobrze.

Dla przykładu hasło „Dołącz do świata snu, zachowaj rytmy aby cieszyć się życiem” (Join the Sleep World, Preserve Your Rhythms to Enjoy Life) ma na celu podkreślenie znaczenia rytmów dobowych dla zachowania zdrowego snu. Inspiracją dla tego motto była Nagroda Nobla przyznana w dziedzinie medycyny i fizjologii trzem badaczom, którzy poświęcili swoją pracę rytmom okołodobowym. To inaczej procesy zachodzące wewnątrz ciała ludzkiego - cykliczne zmiany poziomu hormonów, temperatury, poziomu uwagi. Rytmy regulują wewnętrzne zegary biologiczne, które jednak podlegają także wpływom zewnętrznym, np. światła słonecznego. Dowiedziono, że regularne rytmy dobowe wpływają na zmniejszenie ryzyka rozwoju zaburzeń snu, zdrowia psychicznego oraz schorzeń przewlekłych takich jak cukrzyca czy też otyłość.