Św. Jan Apostoł Ewangelista był najmłodszym uczniem Jezusa. W dniu jego święta, 27 grudnia, wierni spożywają w kościołach wino, symbol miłości i szczęścia.
Św. Jan Apostoł Ewangelista – najmłodszy uczeń Jezusa
Jan pochodził z Betsaidy, gdzie od najmłodszych lat wraz z bratem Jakubem pomagał ojcu Zebedeuszowi w rybołówstwie. Swoją pracę wykonywał sumiennie, o czym świadczy, że posiadał własną łódź i sieć. Pierwotnie był podopiecznym św. Jana Chrzciciela, i to za jego radą został uczniem Jezusa Chrystusa, najmłodszym z całego grona. Być może z tego powodu cieszył się wyjątkowymi względami Zbawiciela, był bowiem obecny podczas wskrzeszenia córki Jaira, tajemnicy przemienienia na Górze Tabor oraz konania i aresztowania Jezusa w Ogrodzie Oliwnym.
Wraz z bratem Jakubem (nazwanych przez Syna Bożego „Synami gromu”), który również był uczniem Jezusa, poprosili (lub w ich intencji zrobiła to matka Salome) pewnego dnia o przywilej zasiadania w Jego królestwie na pierwszych miejscach, po prawej i lewej stronie. Chrystus odmówił, a sama prośba świadczy o tym, że Jan nie zawsze postępował bezinteresownie, marzył o ważnym stanowisku u boku Zbawiciela. Zmienił jednak swoje postępowanie i jako jedyny uczeń pozostał do końca wierny Jezusowi - wytrwał pod krzyżem. Ten powierzył mu wtedy z krzyża swoją matkę Maryję, a jej Jana jako przybranego syna. W Dziejach Apostolskich jest on nieodłącznym towarzyszem św. Piotra. Po zmartwychwstaniu wspólnie poszli razem do grobu, Jan był też świadkiem uzdrowienia przez Piotra paralityka.
Dalsze losy Jana, w zależności od źródła, przedstawiane są w różny sposób. Jedne piszą, że poniósł śmierć męczeńską, inne, że jako jedyny uczeń Chrystusa jej uniknął. Najprawdopodobniej zmarł jako starzec śmiercią naturalną w Efezie, gdzie napisał Ewangelię i trzy Listy Apostolskie. Według tych dzieł kierował niektórymi gminami chrześcijańskimi w Małej Azji.
Św. Jan jest patronem Albanii i Azji Mniejszej, a także m. in. aptekarzy, dziewic, zawodów związanych z pisaniem i przepisywaniem. Najwspanialszą świątynię ku jego czci wybudowano w Rzymie - bazylikę pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i Jana Apostoła. W Polsce jego kult był szczególnie żywy wśród Krzyżaków, którzy wybudowali dla niego wiele kościołów na Pomorzu, Warmii i Mazurach. Dziś duże parafie pod jego wyznanie znajdują się m. in. w Kwidzyniu, Poznaniu czy Wrocławiu.
Obchody Święta św. Jana Apostoła i Ewangelisty
Święto liturgiczne w Kościele katolickim, a także anglikańskim i ewangelickim, obchodzone jest 27 grudnia. W dniu obchodów kultywuje się szczególną tradycję, która sięga jeszcze czasów średniowiecza – wiernym podaje się wino do picia, które symbolizuje szczęście, życie i miłość. Nawiązuje to do głównego tematu Ewangelii św. Jana. Kiedy uczestnicy nabożeństwa spożywają wino, kapłan mówi „pij miłość św. Jana”. Jedna z legend o najmłodszym uczniu Chrystusa także dotyczy tego napoju. Apostoł został wezwany do Rzymu, gdzie cesarz Domicjan chciał go podstępnie zgładzić i podał mu kielich wina z trucizną. Św. Jan pobłogosławił go, a kielich się rozpadł.
W dniu wspomnienia św. Jana, który jest równocześnie dniem w Oktawie Bożego Narodzenia, wierni proszą go o wstawiennictwo dotyczących darów, które on sam otrzymał od Chrystusa. Jest to dar wiary, bezgranicznej miłości oraz prośba o nabożeństwo do Matki Najświętszej.
Z dniem św. Jana dawniej ciekawe zwyczaje miały miejsce na Śląsku Cieszyńskim. Rozpoczynały się wtedy tzw.
rozchodne dni. Oznaczało to, że służba zmieniała gospodarzy lub udawała się na przerwę do własnych domów. Ten okres trwał do
Trzech Króli. Parobkowie czy pasterze, którzy wracali do pracodawcy, robiła to na drugi dzień po Nowym Roku. Ci, którzy wybrali nowego gospodarza, pojawiali się u niego na drugi dzień po Trzech Królach. Cały tydzień bez służby nazywano „czornym tydniem”, najprawdopodobniej dlatego, że wszystkie prace musiano wykonywać samodzielnie.