Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej 2022

Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej został ustanowiony w hołdzie ofiarom zbrodni katyńskiej. Święto zostało uchwalone 14 listopada 2007 roku przez aklamację Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.

W 1943 roku została opublikowana przez Niemców wiadomość dotycząca odkryciu w Katyniu pod Smoleńskiem w Rosji masowych grobów oficerów Wojska Polskiego, zabitych przez NKWD w 1940 roku. NKWD zamordowało prawie 22 tys. osób i pogrzebało ciała jeńców w mogiłach w Katyniu, Miednoje koło Tweru i w pobliżu Charkowa, Kozielsku, Starobielsku oraz Ostaszkowie. Oprócz żołnierzy została zamordowana intelektualna elita kraju: naukowcy, nauczyciele, lekarze, artyści, urzędnicy państwowi, księża, przedstawiciele wolnych zawodów. Masowe pochówki ofiar NKWD zostały odkryte podczas prac wykonywanych przez polskich robotników latem 1942 roku. Na podstawie informacji ludności rosyjskiej udało się odnaleźć groby tragicznie zamordowanych więźniów. O dokonaniu odkrycia zostały powiadomione władze niemieckie, które przeprowadziły prace ekshumacyjne. Niestety, Związek Radziecki przyznał się do popełnienia tak okrutnej zbrodni dopiero pięćdziesiąt lat od zamordowania ofiar, kiedy Michaił Gorbaczow przekazał w 1990 roku prezydentowi Wojciechowi Jaruzelskiemu listy przewozowe NKWD z obozów w Kozielsku i Ostaszkowie, a także spis jeńców w Starobielsku. W 1992 roku na polecenie prezydenta Borysa Jelcyna, naczelny archiwista państwowy wręczył prezydentowi Lechowi Wałęsie w Belwederze kopie głównych dokumentów dotyczących zbrodni katyńskiej. W tym samy roku zostały one opublikowane w zbiorze „Katyń. Dokumenty ludobójstwa”. Od tego dnia, Dzień Pamięci obchodzono przez kilkanaście lat, jako Światowy Dzień Pamięci Ofiar Katynia.

W 2007 roku oprócz aklamacji Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, prezydent Lech Kaczyński awansował pośmiertnie o jeden stopień wszystkich zamordowanych żołnierzy, policjantów i innych funkcjonariuszy służb mundurowych. Rok później Polska Fundacja Katyńska ustanowiła Medal Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, wręczany osobom, które przyczyniły się do wyjawienia prawdy o zbrodni katyńskiej i wciąż dążą do szczególnego upamiętnienia ofiar. Corocznie w święto inicjowane są uroczyste marsze. Od 2008 roku Grupa Historyczna Zgrupowanie „Radosław” organizuje w Warszawie w tym dniu Katyński Marsz Cieni. W 2010 roku, z powodu tragicznej katastrofy lotniczej samolotu rządowego lecącego właśnie na obchody Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, obchody dnia zostały odwołane. W katastrofie nieopodal lotniska w Smoleńsku zginął Prezydent RP Lech Kaczyński wraz z małżonką oraz 94 osoby polskiej delegacji i załogi samolotu.