Według polskiego prawa od 1990 roku sołtys jest organem wykonawczym jednostki pomocniczej gminy – sołectwa. Pracę sołtysa wspiera rada sołecka. Szczegółowe prawa i obowiązki regulowane są w statucie sołectwa, uchwalanym przez radę gminy. Do głównych obowiązków sołtysa należy reprezentowanie sołectwa oraz realizacja uchwały rady gminy dotyczącej danego obszaru. Sołtysi zwołują także zebranie wiejskie i umożliwiają zapoznanie się mieszkańców sołectwa z uchwałami rady. Sołtysi zobowiązani są do uczestniczenia w sesjach rady gminy, a także w pracach jej organów bez prawa do głosowania. Sołtysi odpowiedzialni są również za pobór podatków rolnych i leśnych w zakresie ustalonym przez radę gminy.
Wybór sołtysa zaczyna się od zwołania zebrania wiejskiego, o którym informuje wójt co najmniej siedem dni przed wyznaczoną datą zebrania. Dokonanie ważnego wyboru władzy uzależnione jest od ilości obecnych mieszkańców sołectwa na zebraniu. Jeżeli w wyznaczonym terminie nie uczestniczyła niezbędna ilość mieszkańców, to wybory w nowym terminie przeprowadzone są bez względu na liczbę uczestników. Wybory sołtysa przeprowadza komisja składająca się z co najmniej trzech osób. Do zadań komisji należy przyjmowanie zgłoszeń kandydatów na sołtysa, przeprowadzanie głosowania oraz ustalanie wyników wyborów. Po dokonanych wyborach, komisja sporządza protokół z wynikami. Nie ma ustalonej liczby osób kandydujących w wyborach na stanowisko sołtysa. Kandydaci zgłaszani są bezpośrednio przez uprawnionych uczestników zebrania w tajnym głosowaniu.