Dzień obchodów Unii Europejskiej został ustanowiony w rocznicę przedstawienia przez Roberta Shumana planu utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, zwanego Planem Shumana w dniu 9 maja 1950 roku.
Plan Shumana w swoim założeniu wiązał ekonomicznie Francję i Niemcy oraz tworzył barierę dla kolejnych konfliktów zbrojnych. Wspólne interesy państw zachodnioeuropejskich zapobiegały pojawieniu się wojen. Lata pięćdziesiąte były czasem „zimnej wojny” między wschodem a zachodem Europy. W 1957 roku utworzono na postawie traktatu rzymskiego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), która łączyła interesy państw członkowskich w jeden wspólny rynek. W latach 60. XX wieku zniesiono obowiązek cła handlowego między członkami EWG. W kolejnych latach do Unii Europejskiej dołączyły inne państwa, które zobowiązały się do udzielenia pomocy biedniejszym regionom w Europie. W 1979 roku odbyły się pierwsze demokratyczne wybory przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego. W 1986 roku podpisano Jednolity Akt Europejski, który stanowił podstawę do przeprowadzenia szeroko zakrojonego sześcioletniego programu dążącego do usunięcia przeszkód w utworzeniu jednolitego rynku. Ważną datą w rozwoju Unii Europejskiej jest upadek komunizmu w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. W 1993 roku zakończono proces tworzenia jednolitego rynku z czterema wolnościami: swobodą przepływu towarów, usług, osób i kapitału. W tym roku wszedł w życie traktat w Maastricht oraz w 1999 roku Traktat Amsterdamski. W 2000 roku, euro staje się nową walutą w państwach wspólnoty. W czasach kryzysu finansowego, Unia Europejska przyjęła traktat lizboński, dzięki któremu zaczynają funkcjonować nowoczesne instytucje i skuteczniejsze metody pracy.
Do symboli UE należą: flaga europejska złożona z kręgu dwunastu gwiazd symbolizujących jedność i solidarność między narodami Europy, hymn europejski, którego melodia pochodzi z IX Symfonii Ludwiga van Beethovena, Dzień Europy oraz motto Unii Europejskiej, które brzmi: „Zjednoczeni w różnorodności”.
Dzień Unii Europejskiej to właściwie Dzień Europy obchodzony w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Państwa niezrzeszone w UE
Dzień Europy obchodzą zwykle 5 maja.