Do najbliższych obchodów Święta Reformacji w Niemczech zostało 15 dni.
W 2021 roku Święto Reformacji w Niemczech przypada na 31 października (niedziela).
Święto Reformacji to jedno z najważniejszych świąt kościelnych dla protestantów z Niemiec. Reformationstag upamiętnia dzieło Marcina Lutra, czyli zainspirowanie odnowy Kościoła chrześcijańskiego, a co za tym idzie narodziny protestantyzmu. Po raz pierwszy oficjalnie obchodzono je w Saksonii w 1667 roku.
W Niemczech dominującym wyznaniem religijnym jest chrześcijaństwo. Widać wyraźny podział na odłam katolicki i protestancki - w obu przypadkach jest to około 30 % społeczeństwa. Większość katolików mieszka w w zachodniej i południowej części kraju, natomiast protestanci przeważają w północnym obszarze kraju. To właśnie Marcin Luter zapoczątkował protestantyzm.
Za symboliczny początek odnowy (reformacji) Kościoła chrześcijańskiego uznaje się 31 października 1517 roku. W tym dniu niemiecki mnich Marcin Luter wywiesił na drzwiach Kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez jako zaproszenie do dysputy. Zawierały one przede wszystkim krytykę ówczesnego Kościoła zachodniego. Luter sprzeciwiał się m. in. praktyce sprzedaży odpustów, czyli darowania przez Boga kary doczesnej za grzechy, które zostały odpuszczone co do winy.
Mnich wyklęty
Chęć reform Kościoła Rzymskokatolickiego wywołała konflikt Lutra i papieża Leona X. Zwierzchnik Kościoła domagał się od niego odwołania swojej nauki i ukorzenia się przed Rzymem. Luter jednak zlekceważył papieża, w związku z czym na niektórych uniwersytetach zakazano jego pism. Niemiec w odwecie publicznie spalił bullą papieską „Exsurge Domine”.
Reformacja oficjalnie rozpoczęła się 3 stycznia 1521 roku, kiedy Leon X bullą „Docet pontificem Romanum” wyklął Marcina Lutra. Cesarz Karol V Habsburg skazał go na banicję, a to oznaczało, że udzielenie mu schronienia było zakazane i każdy mógł go zabić bez konsekwencji prawnych. Odwagą wykazał się książę elektor Saksonii Fryderyk Mądry, który upozorował jego porwanie i umieścił na zamku Wartburg. Dzięki temu Luter przeżył i mógł dalej działać na rzecz Reformacji. Na zamku w Wartburgu Marcin Luter napisał m. in. postyllę (zbiór kazań) oraz przetłumaczył biblię na język ojczysty (Lutherbibel). W 2016 roku z okazji obchodów 500 lat reformacji ukazała się rewizja tekstu. Nowa Biblia Lutra uwzględniła ostatnie osiągnięcia na polu krytyki tekstualnej i egzegezy, zachowując jak największe podobieństwo do oryginału.
Reformacja podzieliła kościoły chrześcijańskie - zapoczątkowała istnienie nowych jego odłamów i wyodrębniła protestantyzm jako jeden z głównych nurtów chrześcijaństwa. Obecnie liczbę protestantów szacuje się 800 mln członków i jest to druga pod względem liczby wyznawców gałąź chrześcijaństwa po katolicyzmie. W samych Niemczech mieszka ich ponad 20 milionów. Ta liczba stale rośnie, bowiem protestantyzm jest także najdynamiczniej rozwijającą się gałęzią chrześcijaństwa.
Historia święta
Pierwsze uroczystości upamiętniające odnowę Kościoła początkowo obchodzono przede wszystkim 10 listopada i 18 lutego (dzień urodzin i śmierci Lutra). W 1667 roku Uniwersytet w Wittenberdze poprosił o pozwolenie na uczczenie pamięci dawnego wykładowcy. Elektor Jan Jerzy II Wettyn zgodził się i ustalił wspólną datę 31 października jako uroczystość obowiązkową dla całej Saksonii. Dodatkowo spisano nabożeństwa oraz kazania i dostarczono je jako zalecenie dla innych protestanckich władców regionalnych.
Reformationstag stało jednak pod znakiem konfliktu katolicyzmu z luteranizmem. W 200 rocznicę (1717) wywieszenia słynnych tez na drzwiach Kościoła zamkowego w Wittenberdze wydarzenie skupiało się na świętowaniu wyzwolenia spod władzy papieskiej, a Lutra obwołano narzędziem wybranym przez Boga przeciwko niewoli nowego rzymskiego Babilonu. 100 lat później jego legenda jeszcze bardziej się ugruntowała, kiedy w Niemczech panowały nastroje patriotyczne po zwycięstwie w „bitwie narodów” (Bitwa pod Lipskiem). W 1813 roku wojska koalicji antyfrancuskiej (złożonej z Austrii, Prus, Rosji i Szwecji) pokonały bowiem wojska francuskie pod przywództwem Napoleona Bonaparte. Umocniło to także same obchody Dnia Reformacji. Luter stał się niemieckim bohaterem i idealnym wzorem dla burżuazji, był wielokrotnie przedstawiany na świątecznych paradach i popularnych grafikach. W 1917 roku w czasie I wojny światowej dominowały motywy nacjonalistyczne, więc badania nad teologią Lutra także zyskały na znaczeniu.
Lata po II wojnie światowej to rozłam Niemiec (przeczytaj więcej o tym w artykule Dzień Jedności Niemiec). Widać to także na przykładzie omawianego tematu. Kiedy luterańskie rejony zachodnich Niemiec obchodziły rocznicę reformacji w 1967 roku, we wschodniej części marginalizowano wydarzenia organizowane przez Kościół, na przykład poprzez świętowanie obchodów Rewolucji Październikowej dokładnie w tym samym czasie. Sytuacja wróciła do normy dopiero po zjednoczeniu kraju. Dziś jest to jedno z najważniejszych świat kościelnych u naszych zachodnich sąsiadów.
Współczesne obchody
Święto jest znaczące zarówno dla kościołów luterańskich, jak i kalwińskich, ale również inne społeczności protestanckie upamiętniają ten dzień. Kościół katolicki także wysyła swoich oficjalnych przedstawicieli w duchu ekumenicznym na różne uroczystości upamiętniające protestantów. W obchodach uczestniczą premierzy landów.
W całym kraju odbywają się nabożeństwa, którego tematem jest odnowa Kościoła oraz nauka o usprawiedliwieniu grzeszników przez wiarę. To właśnie uczynienie człowieka grzesznego sprawiedliwym w oczach Bożych było dla Lutra kluczem do zapoczątkowania ruchu reformacyjnego. Podczas nabożeństwa śpiewany jest hymn reformacji autorstwa Marcina Lutra pt. „Warownym grodem jest nasz Bóg" (Ein feste Burg ist unser Gott). Według luterańskiej tradycji został on ułożony w trakcie podróży na sejm Rzeszy w Augsburgu jako wolne tłumaczenie Psalmu 46.
W niektórych szkołach luterańskich organizowane są spektakle i konkursy związane z Reformacją, oraz życiem Marcina Lutra. Najmłodsi mogą dowiedzieć się ciekawych rzeczy, choćby tego że autor 95 tez nawoływał do zabijania czarownic (mówił przy tym wyłącznie o kobietach, nie o czarownikach) czy przyzwalał na karę śmierci dla heretyków.
Reformationstag to wyjątkowy dzień dla dwóch zasłużonych miast związanych z Lutrem, tzw. Lutherstadt. Miasta Lutra to Wittenberga (nazywana „Rzymem protestantyzmu") oraz miejsce urodzenia Eisleben. W dniu święta przyjeżdżają do nich setki wiernych i turystów, którzy odwiedzają zabytki związane z reformatorem. Dom Lutra, dom Melanchtona (najbliższy współpracownik), kościół miejski (Stadtkirche) i kościół zamkowy (Schlosskirche) w Wittenberdze oraz domy Lutra w Eisleben (dom narodzin przy Lutherstraße i dom śmierci przy Andreaskirchplatz) znajdują się na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Innym miejscem związanym z Lutrem jest Zamek Wartburg koło Eisenach, czyli miejsce w którym schronił się przed wrogami i napisał swoje dzieła. Obiekt również wpisany jest na listę UNESCO i stanowi bardzo popularne miejsce wśród turystów i protestantów.
Ponadto w Niemczech z okazji Reformationstag mają miejsce liczne imprezy, wystawy, konferencje, warsztaty. W 2017 roku obchodzona była 500 letnia rocznica reformacji. W związku z tym 36 miast, w których zaznaczył swoją obecność Luter, połączono za pomocą ośmiu tras tematycznych.
Hashtag #Reformationstag 31 października jest przez wiele godzin najczęściej używanym hashtagiem w mediach społecznościowych.
Święto jest dniem wolnym od pracy w Brandenburgii, Meklemburgii-Pomorzu Przednim, Saksonii, Saksonii-Anhalt i Turyngii. W Badenii-Wirtembergii Dzień Reformacji jest wolny od szkoły, ale w Dolnej Saksonii uczniowie protestanci mają możliwość zwolnienia się z zajęć. Z okazji 500 rocznicy w 2017 roku okazjonalnie przysługiwał on we wszystkich landach Niemiec.