Halloween 2023

Halloween wiele osób kojarzy z Ameryką, gdzie szaleństwo związane z potworami rzeczywiście jest ogromne. To święto wywodzi się jednak z Europy, a konkretnie z terenów Wielkiej Brytanii. Warto więc przyjrzeć się jak wygląda Halloween na Wyspach.


Samhain – pierwowzór Halloween

Nazwa Halloween to najprawdopodobniej skrót od „All Hallows' E’en” (wigilia Wszystkich Świętych). Wiele dzisiejszych tradycji halloweenowych kojarzy się z Ameryką, jednak wywodzą się one z historii celtyckiej. Halloween ma swoje korzenie w pogańskich festiwalach organizowanych pod koniec października w Anglii, Walii, Szkocji i Irlandii. Przyjmuje się, że wywodzi się od święta na powitanie zimy znanego jako „Samhain” (koniec lata). Rolnicy świętowali wtedy zbiory, spotykali się z rodziną. W założeniu miało to udobruchać zimę, gdyż dawniej ten okres roku niósł ze sobą wiele zagrożeń – chłód, głód i niedostatek światła słonecznego. Najwięcej ludzi w Europie, szczególnie na północy, umierało właśnie zimą. Stąd w powszechnej świadomości Halloween kojarzono ze świętem zmarłych. Kapłani celtyccy uważali, iż w dzień „Samhain” granica między zaświatami a światem żywych zacierała się. Ważnym elementem obchodów było więc palenie ognisk, by odegnać złe duchy. Składano ofiary ze zwierząt, a nawet z ludzi. Tak też narodził się zwyczaj przebierania się w straszne stroje na podobieństwo demonów i zakładania masek. Miały one upodobnić ludzi do duchów i uniemożliwić rozpoznanie po opuszczeniu domu po zmroku.


Zabawy, obyczaje i legendy

Halloween dawniej miał kilka nazw związanych z konkretnymi zwyczajami. W północnej Anglii znany był jako Noc Orzechów (Nut-crack Night). Podpalano je i w ten sposób przewidywano wierność ukochanych i sukces lub porażkę małżeństw. Jeżeli orzech pękł z trzaskiem, oznaczało to odwzajemnioną miłość. Z kolei nazwa Snap Apple Night wywodzi się od gry, w której jabłko zawieszano na długim kawałku sznurka. Uczestnicy musieli spróbować ugryźć je bez użycia rąk.

Jeszcze inni nazywali Halloween Bob Apple Night lub Duck Apple Night. Jest to powiązane z popularną grą rozgrywaną o tej porze roku znanej jako apple boobing. Zawodnicy muszą trzymać w niej ręce za plecami i złapać jabłko zębami, które pływa w pojemniku wypełnionym wodą. Jedni uważają że ta zabawa pozwalała przewidzieć przyszłego męża/żonę lub potwierdzić (bądź nie) wierność partnera. Wersja innych jest z kolei bardziej mroczna i nasuwa skojarzenia ze sposobem, w jaki osądzano kobiety oskarżone o czary w średniowieczu. Przywiązywano je do krzesła i wielokrotnie zanurzano w rzece lub stawie. Jeśli kobieta utonęła, została uznana za niewinną. Gdy przeżyła, oznaczało to że jest czarownicą i palono ją na stosie.

Nazwa Apple and Candle Night odnosi się do zabawy, która polegała na przeskakiwanie przez rozstawione w kole na ziemi świeczki. Te, które nie zgasną, to szczęśliwe miesiące w przyszłym roku. W Lancashire, mieście czarownic, w Halloween mieszkańcy zbierali się, by nosić świece. Jeśli paliły się równomiernie, wtedy mieli zagwarantowane przez cały rok bezpieczeństwo. Jeśli płomień zgasł wróżby były mniej optymistyczne.

Pradawne zabawy i obyczaje przetrwały do dziś, na szczęście jedynie w formie rozrywki. Nadal można spotkać się z tym, że ludzie bawią się w łowienie jabłek czy palą orzechy, by dowiedzieć się wróżb dotyczących przyszłości. Najpopularniejszym zwyczajem, wręcz symbolem Halloween jest jednak Trick-or-treat (cukierek albo psikus). Dawniej najbiedniejsi ludzie chodzili poprzebierani po domach prezentując krótkie przedstawienia w zamian za jedzenie, picie lub pieniądze. Rodziny dawały im tzw. „ciastka duszy" za ich obietnicę modlitwy za zmarłych krewnych. Dlatego też kiedyś noc halloweenową nazywano Thump-the-door Night.

Dziś ten zwyczaj kontynuują dzieciaki 31 października. W Wielkiej Brytanii ludzie przystrajają domy, by dać znać najmłodszym, że mogą liczyć na słodycze. Z założenia, jeśli dom nie jest wyposażony w dekoracje, omijają go szerokim łukiem. Oczywiście trudno nie rozpoznać tych przygotowanych na Halloween – gigantyczne pająki, duchy, czarownice, zombie, motywy muzyczne z Thrillera albo Ghostbusters rzucają się w oczy. Nie może oczywiście zabraknąć najpopularniejszej ozdoby „Jack-o’-lantern”, czyli lampy zrobionej z wydrążonej dyni. Zgodnie z legendą jej nazwa wywodzi się od Irlandczyka Jacka, leniwego rolnika, któremu szatan zaproponował sprzedanie duszy w zamian za bogactwo. Jack jednak oszukał diabła, ale przez to nie może trafić ani do nieba ani do piekła i błąka się po ziemi z charakterystyczną lampą. Dawniej lampę wykonywano nie z dyni, a rzepy, buraków i brukwi.


Halloween współcześnie

Halloween nie jest świętem bankowym w Wielkiej Brytanii, a to oznacza, że szkoły, firmy, sklepy i inne organizacje są otwarte jak zwykle. Podobnie jest oczywiście z transportem publicznym, który przebiega zgodnie z normalnym rozkładem jazdy. Nie przeszkadza to jednak w tym, że Halloween jest trzecim najbardziej dochodowym świętem w UK – pod tym względem ustępuje jedynie Bożemu Narodzeniu i Walentynkom. Można wręcz napisać, że Halloween wrócił tam gdzie są jego korzenie. Wywodzi się z Europy północnej, ale z czasem za sprawą protestantyzmu (reformacji) w Wielkiej Brytanii przestał być praktykowany. Irlandzcy emigranci przywieźli święto jednak do Ameryki, gdzie przez lata stał się niezwykle popularny. Z czasem powrócił na kontynent europejski, i z każdym rokiem jest coraz bardziej praktykowany, nie tylko zresztą na Wyspach, ale i choćby w Polsce.

Dziś Halloween swoją popularnością na Wyspach zbliża się do Guy Fawkes Night, czyli rocznicy nieudanego spisku prochowego z 1605 roku. Niekiedy nawet łączy się te dwa święta, nie bez powodu. Jednym z nich jest bliska data 31/ 1 (Halloween) i 5 listopada (Guy Fawkes Night), Poza tym mają wspólne korzenie, gdyż pochodzą z czasów pogańskich, kiedy złe duchy ciemności musiały być odpędzane hałasem i ogniem. W tym miejscu można przeczytać więcej o Nocy Guya Fawkesa.

Halloween w Anglii, Szkocji czy też Walii w porównaniu do USA obchodzony jest w dość umiarkowany sposób. Widać, że Brytyjczycy podchodzą do niego ze swoim charakterystycznym spokojem i humorem. I co najważniejsze mają swoje „unikatowe" wydarzenia, dzięki temu, że ich kraj ma długą i bogatą historię. Najlepszym przykładem są choćby wspaniałe zamki czy miejskie legendy sięgające setek lat, związane z Kubą Rozpruwaczem czy Sweeney Toddem. Wiele eventów w noc z 31 października na 1 listopada opiera się właśnie o nie.

W Wielkiej Brytanii jest sporo imprez tematycznych, miejsc, które można odwiedzić z przyjaciółmi czy też rodziną. Zebraliśmy kilka ciekawych propozycji.


NAWIEDZONE ZAMKI

Wielka Brytania to kraj, w którym w przeszłości wybudowano wiele wspaniałych zamków. A te jak wiadomo, najczęściej mają swoje mroczne tajemnice. W Halloween wiele z nich jest dostępnych dla zwiedzających, a do tego organizowane są wtedy różne specjalne atrakcje, takie jak straszne przedstawienia, wycieczki po lochach, gry terenowe. Oprócz opisanych niżej obiektów, warto też udać się do takich zamków jak Muncaster, Warwick, Newcastle.

Zamek Glamis

Glamis w szkockim Forfar, w hrabstwie Angus uważany jest za arcydzieło architektury, a zarazem najbardziej nawiedzony zamek w całej Wielkiej Brytanii. Lista nawiedzających go duchów jest pokaźna, wśród nich kobieta bez języka, Szara Dama i rozszarpany przez psy służący. Zamek ma również sekretny pokój, gdzie według różnych wersji przebywa zdeformowane dziecko lub zamurowany hrabia. Tutaj spędziła dzieciństwo Elżbieta Bowes-Lyon, matka królowej Elżbiety II. W zamku znajduje się między innymi Sala Duncana, w której William Szekspir umieścił scenę zabicia króla w Makbecie.

Zamek Oxford

Oxford znany jest jako siedziba Uniwersytetu Oksfordzkiego, najstarszego anglojęzycznego uniwersytetu świata. Znajduje się tam jednak inny ważny „obiekt" – zamek, który kiedyś pełnił funkcje więzienia. Wiążą się z nim różne ciekawe historie, najczęściej dość drastyczne. Z okazji Halloween odbywa się tam wiele eventów tematycznych w tym gry logiczne, polowania na duchy dla rodzin i dzieci, itp. W tym miejscu można wziąć udział w uznawanym za jedno z najlepszych na świecie Ghost Tour, którego przewodnikiem jest Bill Specter.


MUZEA

London Dungeon

London Dungeon czyli londyński loch. Od 1976 roku przy Tooley Street, w pobliżu stacji metra Waterloo Station działa miejsce, które można określić interaktywnym muzeum horroru. Odtwarzane są tam krwawe wydarzenia historyczne w realistyczny sposób z wykorzystaniem rozbudowanej scenografii, żywych aktorów i efektów specjalnych. W Halloween jest to oczywiście szczególnie oblegane miejsce, zwłaszcza że organizatorzy dbają o niezapomniane atrakcje. Podobne multimedialne „lochy" funkcjonują też w Yorku i Edynburgu.

National Maritime Museum

W obchody Halloween angażują się też takie muzea jak National Maritime w Greenwich w Londynie, które jest najważniejszym muzeum morskim w Zjednoczonym Królestwie i na świecie. Wśród atrakcji m. in. zwiedzanie statku widmo albo pomoc w rozwiązaniu tajemniczej zagadki zaginięcia dyrektora muzeum....


WYCIECZKI - GHOST TOURS

Ghost tours są bardzo ciekawym sposobem na spędzenie Halloween w UK. Są to po prostu wycieczki z przewodniem, który oprowadza po strasznych miejscach i przekazuje historie z nimi związane. Oferta wycieczek jest bardzo zróżnicowana, gdyż skierowana jest zarówno dla rodzin z dziećmi, jak i nastolatków. Jest też opcja, która pozwala przejechać się charakterystycznym angielskim piętrowym autobusem - m. in. w Londynie, Edynburgu czy Yorku.

Śladem Kuby Rozpruwacza – Londyn

Jack the Ripper Tour oferuje niesamowitą podróż śladami jednego z najsłynniejszych seryjnych morderców w historii, Kuby Rozpruwacza. W jego czasach Londyn był bardzo mrocznym miejscem, zorganizowana wycieczka wąskimi uliczkami East End na długo zostaje w pamięci. Doznania wzmaga nowoczesna technologia Ripper-Vision.
City of The Dead Tours – Edynburg

City of The Dead Tours w szkockim Edynburgu jest jednym z najwyżej ocenianych tego typu eventów. Zawiera m. in. zwiedzanie Podziemnego Miasta Umarłych w którym ludność kiedyś żyła w kompletnej nędzy czy nawiedzonego Cmentarza.

Wizyta w mieście czarownic

Lancaster to miasto, w którym w 1612 roku doszło do słynnego procesu - o czary oskarżono tam dwanaście osób – dziewięć kobiet i dwóch mężczyzn. Tylko jedną uwolniono od zarzutów, reszta zginęła. Na Halloween warto wybrać się na wycieczkę śladami czarownic, która obejmuje zarówno Pendle Hill jak i lochy zamku Lancaster.


PARKI ROZRYWKI

Halloween to święto, które uwielbiają przede wszystkim młodzi ludzie. Czym innym należy jednak straszyć małe dzieci, a czym innym nastolatków. Poniżej przedstawiamy więc imprezy skierowane wybitnie dla najmłodszych.

- Dla dzieci

Legoland

Legoland w Windsorze to prawdziwy raj dla dzieci. To miejsce oferuje szereg atrakcji związanych z Halloween, a wszystko kręci się wokół klocków. Budowa ogromnego potwora z klocków, występy na żywo, fajerwerki, przejażdżki rożnymi pojazdami, selfie z potworami i wiele innych. W Halloween Legoland przeżywa prawdziwe oblężenie.

Paultons Park w Hampshire

Innym parkiem organizującym imprezę tematyczną na Halloween, który można polecić najmłodszym, jest Paultons Park w Hampshire. Dzieci powinny być zachwycone, zwłaszcza jeśli lubią bajkę Świnka Peppa, gdyż to jej dedykowany jest właśnie ten park rozrywki.

- Dla nastolatków

Thorpe Park i Alton Towers

Fright Nights lub Scarefest - to eventy przygotowywane przez Thorpe Park i Alton Towers Te dwa ogromne parki rozrywki podczas Halloween mają ofertę skierowaną do starszych dzieciaków. Zarówno w Alton Towers w Staffordshire, jak i Thorpe Park w Surrey uczestnicy muszą być przygotowani na straszliwą przejażdżkę rollercoasterami po upiornych labiryntach, zwiedzanie nawiedzonych miejsc czy spotkanie z potworami.


STRASZNE PRZEJAŻDŻKI – POCIĄGI, STATKI

Bardzo ciekawą formą rozrywki na Halloween w Wielkiej Brytanii są przejażdżki nawiedzonymi pociągami, tzw. Ghost Trains. Jednym z nich jest np. zabytkowa kolej wąskotorowa, która kursuje w Walii. Pociąg odjeżdża z Aberystwyth, a punktem kulminacyjnym jest halloweenowa uczta na słynnej stacji Devil Bridge. To event tematyczny, w którym z powodzeniem mogą wziąć udział dzieci.

Nieco inaczej wygląda sprawa z The Death Express, który kursuje w Londynie. Nazwa śmiertelny ekspres wcale nie jest przesadzona - kolej powstała w 1850 roku, by przewozić ciała z zatłoczonych londyńskich cmentarzy. Podczas tej strasznej przejażdżki można zobaczyć spowitą mroczną mgłą stolicę Wielkiej Brytanii, opuszczone domy, komnaty tortur. Jak reklamują organizatorzy - uczestnicy na własne oczy przekonają się, jak wyglądałby ich kraj, gdyby Guy Fawkes wysadził parlament.

Na północy, gdzie znajduje się jezioro Ullswater chętni mogą wziąć udział w rejsie nawiedzonym galleonem, wśród pasażerów nie może zabraknąć oczywiście wszelkiej maści potworów. Inna opcja to rejs po londyńskim kanałach, w tym przepłynięcie słynnym tunelem Islington Tunnel. Imprezę organizuje London Canal Museum.


FESTIWALE

W Wielu miastach organizowane są festiwale, na których występują muzycy i odbywają się różne eventy związane z Halloween.

Whitby Goth Weekend

W Whitby w hrabstwie North Yorkshire odbywa się jeden z najsłynniejszych festiwalów gotyckich. Impreza odbywa się w okolicach Halloween, a na scenie można zobaczyć wiele muzyków grających muzykę alternatywną, rocka czy metal. Równie ciekawie jest wśród publiczności, gdzie dominują gotycko-halloweenowe stroje,.

Manchester Halloween Festival

W Manchesterze odbywa się podobna impreza w ramach Manchester Halloween Festival. W 5 km biegu udział biorą młodzi, starsi, kobiety i dzieci. Inną ciekawostką podczas festiwalu jest polowanie na dynie na ...stadionie Etihad Stadium, gdzie na co dzień swoje mecze rozgrywa drużyna Prmiership – Manchester City.

Zombie Survival Run - Newbury 2017

Zombie w ostatnich latach stały się niezwykle popularne, występują w grach czy serialach. W Newbury organizowana jest ciekawa impreza, w której biorą udział umarlaki. Jak sama nazwa wskazuje, uczestnicy muszą przetrwać i dobiec do mety. Wściekłe zombiaki nie ułatwiają im zadania...


IMPREZY W KLUBACH I DOMÓWKI

Dla wielu osób Halloween jest świetną okazją do zabawy. Wiele osób spotyka się na domówkach, gdzie oczywiście warunkiem wstępu jest odpowiedni strój. Imprezowicze przebierają się więc za wampiry, duchy, zombie, czarownice, klauny, postacie z popularnych filmów grozy. Dużą popularnością cieszą się podobizny Michaela Myersa, Freddy Krugera, Pennywise 'a, Pogromców Duchów czy Jokera i Harley Quinn z Batmana, czy ... celebrytów i polityków. Oprócz przekąsek, alkoholu punktem obowiązkowym jest oczywiście seans filmowy. Zdjęcia z takich prywatek w błyskawicznym tempie pojawiają się w mediach społecznościowych...

Ci, którzy wolą bawić się „na mieście” udają się na clubbing – imprezy organizowane są w całym kraju. Najwięcej oczywiście w stolicy, a przykładem jest choćby party na 35. piętrze drapacza chmur Walkie Talkie. Coś dla siebie znajdą fani każdego gatunku muzyki.

Halloween w Wielkiej Brytanii od kilku dobrych lat wraca do łask. Co najważniejsze, posiada swoje własne ciekawe wydarzenia, które gdzie indziej nie smakują tak samo ...