Listopad

Polski znawca literatury i kultury polskiej Aleksander Brückner wyjaśnił, że nazwa listopad pochodzi od opadających jesienią liści. Nie trzeba specjalnie tłumaczyć, dlaczego Słowianie tak nazwali przedostatni miesiąc w roku. Wystarczy wyjrzeć wtedy za okno, a naszym oczom ukażą się ogołocone drzewa i ogólnie dość ponury krajobraz. Dla wielu osób listopad to najsmutniejszy miesiąc, pełen zadumy, choćby ze względu na Święto Zmarłych czy krótsze dni. Nasi sąsiedzi używają podobnej etymologii. Przykłady to czeski „listopad”, białoruski „listapad”, czy ukraiński „łystopad”.

W większości języków obowiązuje etymologia związana z łacińskim słowem „Novembris”, które oznacza dziewięć. W dawnym rzymskim kalendarzu było tylko dziesięć miesięcy i zaczynał się on w marcu. Kiedy zrobiono jego reformę i dodano styczeń oraz luty, niektórym miesiącom zmieniono nazwę. W przypadku listopada nic takiego jednak nie miało miejsca, nie licząc próby nieprzewidywalnego cesarza Kommodusa, którego ogromne ego popchnęło do zmiany nazwy Republiki jak i wszystkich miesięcy. „Romanus” obowiązywał jednak tylko za żywota Kommodusa.

Przykłady zapożyczeń wyrazu „Novembris”, to m. in. angielskie „November”, niemieckie „November”, francuskie „novembre”, hiszpańskie „noviembre”, portugalskie „novembro”, włoskie „novembre”. W japońskim kalendarzu tradycyjna nazwa tego miesiąca brzmi „shimo tsuki”, co w wolnym tłumaczeniu oznacza mróz. Finowie używają nazwy „marraskuu”, od słowa „martwy”. Listopad jest więc w tym zimnym kraju określany jako czas, kiedy umierają rośliny, ale odnosi się to również do obchodów Wszystkich Świętych.


Listopad to jedenasty miesiąc w roku według kalendarza gregoriańskiego ma 30 dni. Na półkuli północnej jest miesiącem jesiennym, a na południowej wiosennym

Kamienie listopadowe to topaz (zwłaszcza żółty), który symbolizuje przyjaźń i kwarc. Kwiat symbol to chryzantema. Znaki zodiaku na listopad to Skorpion i Strzelec.