Wspomnienie św. Barbary to jedno z najhuczniej obchodzonych świąt w Polsce. Wszystko z powodu popularnej Barbórki, czyli
Dnia Górnika. Św. Barbara jest patronką trudnej pracy, stąd cieszy się ona dużym szacunkiem wśród przedstawicieli tego zawodu.
Św. Barbara – patronka górników i ciężkiej pracy
Św. Barbara należy do tego grona ludzi Kościoła, o których nie wiadomo zbyt wiele. Jej historia jest jednak wyjątkowo tragiczna, gdyż zdradził ją własny ojciec. Bogaty kupiec Dioskur kiedy dowiedział się, że jego córka została chrześcijanką, za wszelką cenę próbował zmusić ją do wyparcia się wiary. Uwięził ją w wieży, z której jednak Barbarze udało się uciec. Kiedy dotarła do skał zrozpaczona dziewczyna poprosiła Boga o pomoc – wtedy pomiędzy skałami zauważyła pieczarę, gdzie się ukryła. To wydarzenie sprawiło, że dziś jest patronką osób, które pracują pod ziemią.
Ojciec Barbary po jej ucieczce doniósł na nią do władz prześladujących chrześcijan, co doprowadziło do schwytania dziewczyny. Wskutek tego poniosła męczeńską śmierć – zginęła przez ścięcie mieczem. Niewielkie to pocieszenie, ale jej ojciec za zdradę własnej córki został rażony piorunem. Barbara natomiast dostała zapewnienie od samego Boga, że nikt kto będzie ją wspomniał, nie umrze bez sakramentów. Św. Barbara jest bowiem patronką nie tylko górników, ale i nagłej śmierci, stąd modlą się do niej także ci, którzy są na nią narażeni, m. in. hutnicy, żołnierze, rybacy czy więźniowe.
W Polsce kult św. Barbary od najdawniejszych lat był bardzo żywy. Wspominana jest już w XI wieku, w modlitewniku córki Mieszka II Gertrudy. Pierwszy kościół ku jej czci wybudowano w 1262 roku w Bożygniewie koło Środy Śląskiej.
Obchody wspomnienia św. Barbary
Polska, jako kraj o bogatych tradycjach górniczych, bardzo uroczyście świętuje wspomnienie św. Barbary. Obchody barbórkowe sięgają w naszym kraju nawet XVIII wieku, początkowo było to święto wyłącznie o charakterze religijnym. W tym dniu nie wolno było pracować, zrywano także gałązki św. Barbary (wiśni lub forsycji), które symbolizowały szczęście i dobrobyt. Dziś
Barbórka kojarzona jest przede wszystkim z górnikami. 4 grudnia rano w kościołach lub przy figurkach patronki odbywają się nabożeństwa, później ulicami miast górnicy maszerują w towarzystwie orkiestry. Pochód przechodzi w okolicach kopalni oraz domów zamieszkanych przez górników, a celem jest siedziba dyrekcji kopalni. Tam ma miejsce uroczysta akademia, gdzie przełożeni dziękują górnikom za trudną pracę, nagradza się także zasłużonych pracowników.
Ważnym elementem Barbórki są tzw. karczmy piwne, w których udział biorą górnicy. Dzielą się oni na dwie grupy – młodszych i starszych stażem, następnie rywalizują w różnych konkurencjach. Uczestników obowiązuje strój galowy, niedostosowanie się do tej zasady grozi symboliczną karą, np. wypiciem piwa z solą.
W dniu wspomnienia św. Barbary odbywa się również wiele spotkań, koncertów czy imprez z udziałem górników, ich rodzin, duchownych czy władz lokalnych.
4 grudnia przeprowadzano również wróżby związane z prognozowaniem pogody na nadchodzący rok. Świadczą o tym takie przysłowia jak „Święta Barbara po lodzie, to Boże Narodzenie po wodzie", "Gdy na świętą Barbarę mróz, sanie chłopie na górę włóż i szykuj dobry wóz".