Wigilia we Francji 2023

Choć Święta Bożego Narodzenia to globalne wydarzenie, różni się jednak w poszczególnych krajach. Zarówno podejściem do nich, atmosferą czy świątecznym menu. Tak właśnie jest z Francją, patrząc oczywiście z perspektywy Polaka.

Wigilia we Francji

Święta obchodzili już przodkowie Francuzów, czyli Galowie. W grudniu przypadały Saturnalia, które kończyły się 24 grudnia i były związane z rocznym cyklem ciał niebieskich i przesileniem zimowym. „Trójkolorowi" kontynuują tradycję swoich przodków. Wigilia we Francji nazywana jest Réveillon de Noël. Francuzi od początku miesiąca odliczają dni adwentu za pomocą specjalnych kalendarzy z czekoladkami, zwłaszcza najmłodsi. 6 grudnia, czyli w dniu św. Mikołaja rozpoczyna się świąteczny okres, dzieci zaczynają pisać listy ze swoimi wymarzonymi prezentami. W przygotowaniach do Wigilii Bożego Narodzenia widać zasadniczą różnicę pomiędzy krajami nad Wisłą i Sekwaną. Francuskie gospodynie nie narzucają sobie bowiem ogromnej presji odnośnie gotowania i perfekcyjnych porządków - mycia okien, trzepania dywanów, ścierania kurzów pod każdą szafką itp. Oczywiście każdy sprząta przed świętami, ale bez wszechobecnej paniki, gwiazdka i tak przecież się odbędzie.

Francja nie jest tak katolickim krajem jak Polska, istnieje również wiele innych wyznań, jak choćby muzułmanizm. Do tego wielu mieszkańców Paryża, Lyonu, Marsylii czy Tuluzy jest ateistami. W przestrzeni publicznej, poza kościołami, dekoracje mają w związku z tym neutralny, baśniowy charakter, bez aspektów religijnych. Są to kolorowe lampki, efektowne iluminacje świetlne, przystrojone choinki. Prym wiodą centra handlowe, choćby luksusowe domy towarowe w Paryżu jak BHV, Printemps i GaleriesLafayette przygotowują efektowne wystawy świąteczne. Zwiedzanie lesvitrines (sklepów) jest doroczną tradycją dla wielu rodzin w stolicy Francji.

Francuzi mają swoje zasługi w dekorowaniu choinki szklanymi bombkami, wywodzi się ona bowiem z tego kraju. Kiedyś drzewka przystrajano jabłkami, legenda głosi jednak, że w 1858 roku zima była bardzo mroźna, więc podczas tego nieurodzaju stworzono pierwsze szklane bombki i zastąpiono nimi jabłka. Pierwsze drzewka pojawiają się już na początku grudnia, jednak po zakończeniu gwiazdki dość szybko znikają. Jedna z najpiękniejszych i największych choinek we Francji znajduje się w Strasburgu w Alzacji, na placu Kleber. W czasie świąt Bożego Narodzenia to górujące nad innymi budynkami drzewko jest jedną z największych atrakcji tego regionu, co roku specjalnym konwojem przywozi się je z pobliskich gór Wogezach.

Le reveillon - kolacja wigilijna

Jak obchodzi się gwiazdkę we Francji? W odróżnieniu od Polski, wolne od pracy są tylko dwa dni - 24 i 25 grudnia (z wyjątkiem Alzacji, gdzie 26 grudnia jest także wolne). Kolacja wigilijna, czyli Le reveillon to spotkanie w gronie najbliższych, które trwa wiele godzin. Mieszkańcy tego kraju nie łamią się opłatkiem, a jeśli chodzi o kolędy, są to przede wszystkim takie pieśni jak „SainteNuit” („Cicha noc”), Vive le vent („Dzwonki sań)”, „Auxconcerts des anges” („Anielski Chór”) czy „VenezDivin Messie” („Przyjdź, Mesjaszu z Nieba”). Warto wspomnieć o zwyczaju rodem z Prowansji, gdzie po kolacji wigilijnej podaje się trzynaście deserów. Symbolizują one Chrystusa i 12 apostołów podczas Ostatniej Wieczerzy. W ramach tej świątecznej tradycji trzeba spróbować każdego deseru, przyniesie to szczęście w nowym roku. Gryczane naleśniki polane kwaśną śmietaną to z kolei przysmak mieszkańców Bretanii. Na francuskiej kolacji nie może oczywiście zabraknąć wina lub szampana. Pasterka o północy odprawiana jest tylko w tych w największych katedrach, w pozostałych msza przypada o różnej porze, choć zawsze wieczorem.

Jarmarki Bożonarodzeniowwe - Marchés de Noël

Jarmarki Bożonarodzeniowe, czyli Marchés de Noël, to jedna z francuskich tradycji świątecznych. Zarówno w tych dużych jak i mniejszych miasteczkach wystawiane są pięknie oświetlone i udekorowane stoiska, na których można kupić zarówno tradycyjne świąteczne ozdoby, figurki bożonarodzeniowe jak i słodycze, grzane wino czy wyroby rzemieślnicze. Najbardziej znany we Francji Christkindelsmärik organizowany jest w Strasburgu, tam też znajduje się wspomniana ogromna choinka o wysokości 30 m. Warto też odwiedzić targi, w Paryżu w nowoczesnej dzielnicy La Défense, w Reims przy historycznej katedrze Notre Dame, gdzie dawniej koronowano władców Francji, w Colmar, Mulhouse, Lille. W Lyonie ma miejsce imponujący pokaz świateł, gdzie w różnych artystycznych i interesujących motywach oświetlane są fasady budynków.

Choć zwyczaje w Polsce i Francji mogą się trochę różnić, to gwiazdka upływa podobnie – na spotkaniach w gronie rodzinnym i znajomych oraz delektowaniu się smacznym, choć jakże różnym jedzeniem.