Święto Konstytucji 3 Maja 2025

Święto Narodowe Trzeciego Maja zostało ustanowione po raz pierwszy w 1919 roku i następnie w 1990 roku, w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Data Dnia upamiętnia uchwalenie pierwszej konstytucji w nowożytnej Europie i drugiej na świecie po Stanach Zjednoczonych. Od 2007 roku 3 maj jest także świętem narodowym Litwy.

Konstytucja została uchwalona przez Sejm Wielki w 1791 roku, w celu zlikwidowana wad systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów, opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej. Konstytucja ograniczyła demokrację szlachecką, wprowadziła polityczną równość mieszczan i szlachty oraz ustanowiła ochronę państwa nad chłopami. Dokument zmienił dotychczasowy ustrój państwa na monarchię dziedziczną. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, rocznica Konstytucji została ustanowiona świętem narodowym dzięki uchwale z 29 kwietnia 1919 roku Sejmu Ustawodawczego. W okresie II Rzeczypospolitej obchody Święta Narodowego były organizowane przez stałe Komitety Obchodów Uroczystości Narodowych i Państwowych lub przez corocznie powoływane specjalne Komitety Obchodu Święta Narodowego 3 Maja. Komitety składały się z przedstawicieli władz, organizacji społecznych i instytucji samorządowych w danej miejscowości, które były odpowiedzialne za przygotowanie i przeprowadzenie uroczystości. Stałą częścią obchodów Święta Narodowego 3 Maja była zbiórka na Dar Narodowy 3 Maja, zaś jej celem było wsparcie Macierzy Szkolnej. W 1906 roku ówczesny prezes Macierzy Szkolnej, Henryk Sienkiewicz ustanowił hasło zbiórki „Dar Narodowy 3 Maja”.

Święto obchodzone było po II wojnie światowej do 1946 roku, kiedy doszło w wielu miastach do studenckich manifestacji. To stało się przyczyną zniesienia Święta w 1951 roku przez ówczesne władze komunistyczne. Oficjalnie Święto Narodowe Trzeciego Maja zostało przywrócone ustawą z 6 kwietnia 1990 roku. Pierwsze obchody 3 maja po tak długiej przerwie odbyły się w 1990 roku w Warszawie na Placu Zamkowym, w obecności prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego.

Coroczne centralne obchody Święta Narodowego 3 Maja odbywają się w Warszawie. W czasie uroczystości prezydent wręcza odznaczenia osobom, zasłużonym dla państwa i społeczeństwa. W całej Polsce z okazji Święta inicjowane są pochody, marsze, zabawy oraz wydarzenia artystyczne.