Dzień św. Dawida 2023

Dzień św. Dawida to wyjątkowe święto dla Walijczyków, bowiem jest on patronem ich kraju. Zawdzięczają mu oni zwycięstwo na polu bitwy, jak i chrystianizację narodu. 1 marca jest we Walii bardzo radosnym dniem, który wypełniają parady uliczne, muzyka, kolorowe stroje i pyszne jedzenie.


Jak Dawid został patronem Walii?

Dawid (w Walii znany pod imieniem Dewi) urodził się około 500 roku w St David’s (dawniej Menevia). Dziś to najmniejsze miasto w Wielkiej Brytanii o statusie City uważane jest za religijną stolicę Walii. Jego ojcem był wódz Sant z Cardigan i Nony. Dawid założył monaster w rodzinnym mieście i został jego przełożonym. Później wyruszył w podróż po kraju, by chrystianizować rodaków i budować nowe świątynie. Były one znane z bardzo surowych reguł, na wzór tej, według której żyli mnisi Pustyni Egipskiej. W klasztorach założonych przez Dawida mnisi musieli powstrzymać się od doczesnych przyjemności, choćby jedzenia mięsa i picia piwa. Żywili się tylko chlebem, warzywami, wodą i mlekiem. Sam patron nazywany był z powodu swojego trybu życia David the Waterdrinker. Poza tym ciężka praca - uprawa pól i oranie bez użycia wołów. Spartańskie warunki do tego stopnia uwierały zakonników, że część z nich zawiązała spisek i postanowiła zabić przełożonego. Mnisi zatruli więc chleb, jednak Dawid po jego zjedzeniu nie odniósł żadnych uszczerbków na zdrowiu. Sam za to uzdrawiał innych, m. in. przywrócił wzrok swojemu nauczycielowi, św. Paulinowi oraz życie dziecku, chlapiąc w jego twarz łzami.

Z jego postacią wiążą się liczne tradycje i legendy. Pewnego dnia przemawiał na synodzie w wiosce Llanddewi Brefi, ale niektórzy mieli trudności z usłyszeniem kazania. Wtedy biała gołębica wylądowała na ramieniu Dawida, a ziemia pod jego stopami uniosła się. Dzięki temu zobaczył i usłyszał go cały zgromadzony tłum. Gołąb stał się godłem św. Dawida, często pojawiają się w jego portretach i witrażach. Dzisiaj kościół stoi na szczycie specjalnego wzgórza.

Dawid swoje nauki głosił przede wszystkim w południowo-zachodniej części Walii. Tam wzniesiono najwięcej świątyń mu poświęconych, a jego imieniem nazwano najwięcej miejscowości. Do grobu patrona pielgrzymowało wielu angielskich królów. Został kanonizowany w 1120 roku przez papieża Kaliksta II.

1 marca jest świętem narodowym Walii od XVIII wieku. Data ta wybrana została dla upamiętnienia śmierci św. Dawida, który zmarł tego dnia około 589 roku. Za narodowego patrona został uznany jednak kilkaset lat wcześniej - w XII wieku w szczytowym okresie walijskiego oporu wobec Normanów. Poradził on żołnierzom, by przyswoili swoje mundury porem, by odróżniać się od wroga i dzięki temu wygrali bitwę. W ten sposób także por doczekał się zaszczytnego miejsca w walijskiej historii, bowiem do dziś jest on symbolem narodowym. Widać to podczas obchodów Dnia św. Dawida – Walijczycy na wzór żołnierzy wpinają je sobie w ubrania, podobnie jak żonkile. Kwitną one w marcu, a wiec miesiącu, kiedy zmarł św. Dawid, dlatego także zostały symbolem narodowym. Inna wersja wskazuje na „kwestie językowe". Por to po walijsku Cehinen, a żonkil to Cenhinen Pedr, czyli por Piotra. By uniknąć pomyłki na wszelki wypadek zarówno por jak i żonkil zostały symbolami Walii.


St. David's Day

Obchody St. David's Day zazwyczaj rozpoczynają się już w lutym, a imprezy towarzyszące temu wydarzeniu trwają przez cały kolejny miesiąc. Walijczycy przystrajają domy flagami narodowymi z czerwonym smokiem na biało-zielonym tle (Y Ddraig Goch) oraz flagą św. Dawida z żółtym krzyżem na czarnym tle. W kościołach odprawiane są uroczyste nabożeństwa, zgromadzeni mogą podziwiać występy chórów. Organizowane są również recitale, podczas których ludzie czytają literaturę walijską. W ramach obchodów organizowane są koncerty, zawody sportowe, imprezy kulturalne, puby pełne są świętujących ludzi.

Największą atrakcją są parady, na których Walezyjczycy demonstrują swoje przywiązanie do kraju. Wiele osób przystraja ubrania żonkilami i porem lub też ubiera tradycyjne ludowe stroje. Chłopcy zakładają białą koszulę, czarne spodnie i kamizelkę, natomiast dziewczęta długą wełnianą spódnicę, fartuch, białą bluzkę, wełniany szal i kapelusz.

Wydarzeniom towarzyszy wiele innych atrakcji, pełno jest choćby stanowisk gdzie można spróbować tradycyjnego walijskiego jedzenia. Dominuje zupa z porów oraz cawl czyli gulasz z walijskiej jagnięciny i pora, a także Welsh rabbit (grzanki z serem) czy Laverbread (morskie wodorosty, z bekonem, pomidorami oraz grzanką). Nie może też zabraknąć występów gigantycznych smoków i grup teatralnych. Często organizowane są zbiórki pieniężne na różne szczytne cele.

Parady odbywają się w największych miastach, takich jak Cardiff, Swansea, Newport, Wrexham. Centralne obchody Dnia św. Dawida, czyli The National St David’s Day Parade organizowane są w stolicy. Paradę kończy uroczyste odśpiewanie hymnu Walii „Hen Wlad Fy Nhadau” przy St David’s Hall. Wieczorem w tym miejscu można podziwiać specjalny koncert galowy.

Wiele zamków i zabytków we Walii w St. David's Day otwiera za darmo swoje drzwi. Jednym z nich jest wspaniały Pałac Biskupów św. Davida.

Walijczycy słusznie uważają, że miłość do kraju należy pielęgnować od najmłodszych lat. Dlatego w szkołach w St. David's Day odbywają się konkursy, występy artystyczne. Wiele szkół w całym kraju organizuje Eisteddfod, czyli tradycyjny festiwal poezji i muzyki walijskiej. Jego tradycja sięga aż XII wieku. Dzieci piszą wypracowania, recytują wiersze związane z krajem i patronem. Dzieci i młodzież swoje mundurki szkolne zamieniają na tradycyjne stroje walijskie. Młodsze dziewczęta czasami noszą tradycyjne walijskie kostiumy do szkoły.


Nie dla wolnego

Każde z państw Wielkiej Brytanii ma swojego patrona i obchody związane z jego uczczeniem. W Szkocji i Irlandii Dzień św. Andrzeja i Dzień św. Partyka są wolne od pracy, ale już w Anglii (Dzień św. Jerzego) i Walii już nie. W obu krajach podejmowane są próby do ujednolicenia tego stanu rzeczy, jednak kolejne święta państwowe dla UK wiążą się z kosztami.

W 2000 roku Zgromadzenie Narodowe Walii głosowało jednogłośnie, aby Dawida stało się świętem publicznym. Podobnego zdania są obywatele Walii, co pokazała choćby ankieta przeprowadzona w St. David's Day w 2006 roku. Aż 87% mieszkańców Walii opowiedziało się za tym, by było to święto bankowe, z czego 65% była gotowa poświęcić nawet inne święto, aby to osiągnąć. W 2007 roku petycja z prośbą, aby Dzień św. Dawida była dniem wolnym od pracy, została odrzucona przez premiera Tony Blaira.

Święto nie jest dniem wolnym od pracy czy nauki, ale niektóre szkoły przeprowadzają tylko część zajęć, tak by uczniowie mogli świętować dzień patrona swojego kraju.


Zagranica

Poza granicami Walii o obchodach święta pamiętają nie tylko emigranci walijscy, ale i w Disneylandzie. Disneyland Paris organizuje coroczne wydarzenia z okazji St. David's Day, w tym tydzień walijski, fajerwerki, parady . Postacie Disneya noszą tradycyjne walijskie stroje. W Waszyngtonie z kolei odbywa się przyjęcie na Kapitolu Stanów Zjednoczonych. Duże wydarzenie poświęcone św. Dawidowi ma miejsce również w Los Angeles.